Bất an từ tàu giã cào bay

Hoạt động tàu giã cào bay ảnh hưởng lớn đến nguồn lợi thủy sản Ảnh: Huy Hùng 

Mối lo ngại

Là một trong những địa phương có hoạt động khai thác thủy sản diễn ra sôi nổi, nhiều năm qua, tỉnh Khánh Hòa đã nghiêm cấm sử dụng giã cào bay để đánh bắt hải sản, nhưng tại nhiều địa phương, tình trạng này vẫn diễn ra công khai; điều này, không chỉ làm suy giảm nguồn lợi hải sản mà môi trường sinh thái biển cũng bị tác động nặng nề. Tại vùng biển Vạn Lương, người dân đã sử dụng lưới giã cào bắt cá, tôm theo kiểu “lớn bùi, bé mềm”, không bỏ sót con nào; hệ quả cá, tôm không thể sinh trưởng bình thường được và ngày càng khan hiếm và vùng gần bờ thì đâu còn cá lớn. Chia sẻ của các ngư dân, muốn đóng tàu lớn vươn khơi thì phải có nguồn vốn lớn, trong khi quá trình vay vốn còn gặp nhiều khó khăn; nên mặc dù biết là ngư cụ bị cấm hoạt động nhưng vì cuộc sống mưu sinh nên họ đành phải bất chấp.

Ông Lê Đăng Tiến, Phó Ban Quản lý Cảng cá Vĩnh Lương (xã Vĩnh Lương, TP Nha Trang) cho biết, tại cảng cá Vạn Lương hiện có từ 3 – 5 tàu giã cào đánh bắt hải sản thường xuyên. Chức năng Ban Quản lý cảng chỉ làm nhiệm vụ hậu cần; còn vệc quản lý đánh bắt cá thuộc lực lượng Bộ đội Biên phòng, Kiểm ngư và chính quyền địa phương. Thống kê của Chi cục Thủy sản Khánh Hòa, tính từ cuối năm 2017 đến nay, đơn vị kiểm tra, xử lý hơn 100 tàu giã cào các loại vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đánh bắt hải sản.

Còn theo chia sẻ của ngư dân tại huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh, sau sự cố môi trường biển, tôm cá dồi dào trở lại ngư dân chưa kịp vui mừng thì phải đối mặt với nạn khai thác tận diệt của các tàu giã cào bay. Năm nay, tình trạng khai thác thủy hải sản trái phép diễn ra khá rầm rộ, không chỉ tàu thuyền ngoại tỉnh mà cả trong tỉnh nữa. Họ sử dụng xung kích điện có công suất lớn, các thiết bị điện tự chế để khai thác trái phép. Cá, tôm chết hàng loạt trôi dạt vào bờ biển rất nhiều. Lưới của ngư dân thả gần bờ không bị “quét” sạch thì cũng rách nát hết cả.

Lúng túng trong xử lý

Ông Nguyễn Tông Thắng, Phó chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Hà Tĩnh cho biết, năm nay tình trạng khai thác thủy hải sản trái phép có chiều hướng gia tăng hơn những năm trước, nhất là các tàu lớn từ 90 CV trở lên ở Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Ngãi và tàu, thuyền trong tỉnh. Tuy nhiên, việc xử lý triệt để vấn nạn này còn nhiều khó khăn khi lực lượng Kiểm ngư mỏng, phương tiện hạn chế, những ngư dân trên tàu khai thác trái phép không ngần ngại chống đối lực lượng chức năng khi bị xử lý, truy đuổi.

Trước hoạt động ngày càng phức tạp của các tàu giã cào bay, UBND tỉnh Bình Thuận đã ban hành phương án “Tăng cường quản lý, ngăn chặn, xử lý thuyền nghề giã cào bay hoạt động trái phép trên vùng biển tỉnh Bình Thuận”. Mục tiêu trong năm 2018, quản lý chặt, chấm dứt tình trạng thuyền nghề giã cào bay hoạt động không có giấy phép; Phát hiện, ngăn chặn kịp thời, xử lý nghiêm thuyền giã cào bay trong và ngoài tỉnh hoạt động trái phép trên vùng biển Bình Thuận; Không cấp phép đóng mới tàu cá làm nghề lưới kéo (đơn, đôi); Bảo đảm 100% thuyền nghề giã cào (đã được cấp phép) tuân thủ đúng quy định mùa vụ cấm khai thác…

Hiện việc xử phạt tình trạng tàu giã cào luôn gặp lúng túng, khiến cho việc ngăn chặn tàu cá giã cào như căn bệnh bị nhờn thuốc. Nếu chủ trương cấm nghề giã cào được đưa ra trong khi không có giải pháp đi kèm, lời than thở về nạn giã cào sẽ không có hồi kết. Một nghề cá có trách nhiệm là không dành chỗ cho những lối khai thác hủy diệt như nghề giã cào. Do đó, các địa phương đều kiểm soát không để phát sinh mới tàu cá giã cào, đồng thời đẩy nhanh lộ trình loại bỏ tàu cá giã cào bằng những giải pháp phù hợp.