Giải pháp trọng tâm phát triển thủy sản

Thách thức không nhỏ

Việt Nam có tiềm năng lớn phát triển thủy sản. Nhiều năm qua, ngành hàng này luôn đạt những kết quả khả quan. Năm 2018, sản lượng cả năm đạt 7,7 triệu tấn với kim ngạch trên 9 tỷ USD; 10 tháng năm 2019 xuất khẩu mang về 7,1 tỷ USD; góp phần không nhỏ vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, nâng cao chất lượng cuộc sống của nông dân, ngư dân. 

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, ngành thủy sản cũng còn một số tồn tại, thách thức nhất định như: quy mô sản xuất còn chưa tương xứng với tiềm năng, cơ cấu ngành chưa hợp lý, đầu tư cho hạ tầng chưa đồng bộ, giá trị gia tăng thủy sản thấp; từ đó, ảnh hưởng đến sức cạnh tranh, tiêu thụ; việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản còn hạn chế, vốn đầu tư cho ngành khó khăn, chính sách phát triển thủy sản nhiều bất cập, việc khai thác trái phép tại các vùng biển nước ngoài vẫn diễn ra… 

Theo ghi nhận, hạ tầng nghề cá còn thiếu và yếu, số lượng cảng cá đạt yêu cầu chỉ khoảng 70% trong tổng số 125 cảng; số cụm cơ sở tránh trú bão mới chỉ có 146 cơ sở, đầu tư đạt 66%. Việt Nam cũng đang trong tình trạng bị cảnh báo “thẻ vàng” của EC do nhiều nguyên nhân, trong đó có lý do hạ tầng nghề cá không đảm bảo. 

Phát triển nuôi biển là một giải pháp trọng tâm của ngành thủy sản – Ảnh: ST

Xác định trọng tâm

Tại phiên chất vấn của đại biểu Quốc hội về lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn ở kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa 14, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã đưa ra một số giải pháp và nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới nhằm đưa thủy sản phát triển bền vững.

Đó là, thực hiện nhiệm vụ tái cấu trúc ngành thủy sản trên cơ sở đánh giá nhu cầu thị trường từng vùng, từng địa phương và thế giới; hướng tới thích ứng biến đổi khí hậu, tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị từ nguyên liệu đầu vào đến nuôi trồng, chế biến, tiêu thụ nhằm giảm chi phí, nâng cao chất lượng, hiệu quả cạnh tranh của sản phẩm thủy sản. Thực hiện tái cấu trúc theo hướng chuyển đổi ngành thủy sản từ nuôi trồng, khai thác sang công nghiệp hóa thủy sản, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong nuôi trồng gắn với bảo vệ nguồn lợi và môi trường, hiện đại hóa tàu thuyền, trang thiết bị, nâng cao hiệu quả sản xuất. Phát triển nuôi trồng trên biển, coi đây là nhiệm vụ đột phá trong tái cấu trúc thủy sản trong giai đoạn tới, thực hiện theo Nghị quyết 36 về phát triển kinh tế biển.

Trên cơ sở tái cấu trúc ngành, Chính phủ chỉ đạo Bộ NN&PTNT cùng các Bộ, ngành liên quan, địa phương cần rà soát, điều chỉnh, bổ sung lập quy hoạch mới trong đó có quy hoạch sử dụng biển quốc gia: xác định khu vực biển có tiềm năng khai thác và nuôi biển để đầu tư; gắn với điều tra đánh giá nguồn lợi thủy sản trên biển để có kế hoạch khai thác phù hợp với bảo vệ nguồn lợi và theo nội dung tại chiến lược ngành thủy sản giai đoạn 2021 – 2030 và tầm nhìn 2050. Bộ NN&PTNT và Bộ Kế hoạch – Đầu tư tiến hành lập quy hoạch vùng kinh tế, quy hoạch vùng trong đó có tích hợp quy hoạch hạ tầng thủy sản như: giao thông, điện, hạ tầng nghề cá…

Các bộ, ngành địa phương xây dựng kế hoạch thực hiện cho từng năm và 5 năm (2021 – 2025); huy động các nguồn vốn cho đầu tư phát triển, nhất là hạ tầng cấp thiết như cảng cá, khu neo đậu, hạ tầng thủy sản nuôi tập trung cho vùng Duyên hải và ĐBSCL; phát triển NTTS tập trung trong đó có nuôi biển bằng việc huy động nguồn vốn xã hội hóa.

Rà soát cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển thủy sản trong thời gian tới, chuẩn bị tổng kết Nghị định 67 để đánh giá và điều chỉnh những nội dung chưa phù hợp, xây dựng chính sách phát triển đội tàu gắn với dịch vụ hậu cần nghề cá, đổi mới sáng tạo trong nuôi trồng, hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề cho ngư dân, phát triển nguồn nhân lực cho thủy sản. Kiểm soát khai thác, nuôi trồng, chế biến để nâng cao chất lượng hiệu quả các dự án hạ tầng ngành thủy sản, dự án đóng mới tàu thuyền. 

Thực hiện hợp tác quốc tế mở rộng thị trường tiêu thụ thủy sản, phân định vùng biển, lãnh hải; đàm phán với các quốc gia về khai thác thủy sản để hình thành đội tàu khai thác viễn dương. Đồng thời, giải quyết dứt điểm tàu cá vi phạm về khai thác thủy sản trái phép tại vùng biển nước ngoài; trước mắt tập trung khắc phục triệt để các khuyến nghị của EC để nhanh chóng tháo gỡ thẻ vàng; đây cũng là trách nhiệm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ NN&PTNT cũng như các bộ, ngành liên quan và chính quyền các địa phương.

Vân Anh