Cá tai tượng – bạn của nhà nông

Cá tai tượng ăn tạp, có thể tận dụng tốt các loại phụ phẩm nông nghiệp như rau, củ, quả và một số loại cỏ mềm. Do vậy, cá tai tượng còn được gọi là “con cá của người nghèo”. Đồng thời, chúng không kén chọn nơi sống, có thể trong mương vườn, nương rẫy, nước phèn nhẹ hay có nhiều tạp chất hữu cơ. Vì lẽ đó, cá tai tượng rất được chào đón ở nhiều vùng thuộc ĐBSCL, trừ nơi nước nhiễm mặn hay phèn nặng. Tại Tiền Giang, cá tai tượng được nuôi nhiều ở các huyện Cái Bè, Cai Lậy, Châu Thành, Chợ Gạo, Mỹ Tho; tập trung tại các xã Thân Cửu Nghĩa, Tam Hiệp, Long An (huyện Châu Thành), Phú Kiết (huyện Chợ Gạo)…

Ban đầu, các hộ nuôi cá sử dụng chủ yếu thức ăn xanh, thời gian nuôi thương phẩm kéo dài 3 năm hoặc hơn. Sau đó, theo trào lưu sử dụng thức ăn viên công nghiệp, một số hộ rút ngắn thời gian nuôi còn 1,5 năm. Tuy nhiên, kiểu nuôi này khó đạt hiệu quả kinh tế, nhất là trong điều kiện giá bán không cao.

Ngoài ra, một số hộ vùng nuôi chuyên canh còn áp dụng kiểu nuôi chuyền. Với kiểu nuôi này, quá trình nuôi cá đươc chia làm 2 – 3 giai đoạn; sau mỗi giai đoạn thì chuyển cá sang ao khác (đã cải tạo), trong khi ao cũ cũng được cải tạo để thả tiếp đợt giống mới. Kiểu nuôi rất hợp lý và hiệu quả, giải quyết tận gốc vấn đề môi trường ao nuôi (vì cá tai tượng nuôi dài nên gây tồn đọng chất thải trong ao nhiều). Đồng thời, giúp các hộ nuôi được thu hoạch liên tục.

Cũng giống như loài nuôi khác, cá tai tượng không tránh khỏi những bước thăng trầm. Đầu tiên là quy luật cung cầu. Nếu gặp lúc cung vượt cầu thì giá giảm, rất khó bán. Người nuôi buộc phải giảm diện tích và giá thành. Chọn thời điểm bán cũng là vấn đề, vì có lúc thị trường chuộng cá dưới 0,8kg, nhưng có khi cá đạt 1kg giá tốt hơn…

Nỗi lo tiếp theo của người nuôi cá tai tượng là bệnh “sùi bọt cua”. Năm 2006 bệnh xuất hiện như dịch, rải rác trên nhiều vùng nuôi ở huyện Châu Thành (Tiền Giang). Kể từ đó, năm nào cũng có một số hộ nuôi cá tai tượng bị thiệt hại, nhưng mức độ thấp hơn. Theo các nhà chuyên môn, tác nhân gây bệnh này là bào tử sợi ký sinh trên mang cá, gây tổn thương mang, khiến cá khó hô hấp, phải lên mặt nước đớp không khí và xì hơi, nên được gọi là bệnh sùi bọt cua. Bệnh dễ lây lan, tác phát nhanh, gây thiệt hại lớn trên cả cá giống và cá thịt. Người nuôi tai tượng nhiều kinh nghiệm rất ngán bệnh này vì có thể “mất cả chì lẫn chài”.

Nhưng dẫu sao cá tai tượng vẫn không hổ danh con cá “xóa đói giảm nghèo” và giúp nhiều người vươn lên giàu. Điều này giải thích tại sao, qua bao thăng trầm, nhiều nông hộ vẫn chung thủy với con cá này.