Năm 2030, phấn đấu số tàu cá giảm chỉ còn 83.600 chiếc

Ngày 31/5 tại Hà Nội, Bộ NN&PTNT tổ chức Hội nghị Công bố Quyết định số 389/QĐ-TTg và thảo luận, lấy ý kiến, giải pháp của các đơn vị về việc tổ chức thực hiện đúng quy định, hiệu quả trong thời gian tới. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến, Cục trưởng Cục Kiểm ngư Nguyễn Quang Hùng đồng chủ trì Hội nghị.

“Khai thác – bảo tồn luôn phải song hành”

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nêu rõ, những năm qua, ngành kinh tế thủy sản đã có những bước phát triển mạnh mẽ, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia đứng đầu về xuất khẩu thủy sản. Năm 2023, tổng sản lượng thủy sản Việt Nam đạt 9,269 triệu tấn, trong đó kim ngạch xuất khẩu đạt 9,2 tỷ USD, xếp thứ ba trên thế giới chỉ sau Trung Quốc và Na Uy. Kết quả này đã đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế đất nước, cải thiện sinh kế, ổn định đời sống, tạo công ăn việc làm cho khoảng hơn 4 triệu người dân, đặc biệt là đối với cộng đồng dân cư sống phụ thuộc vào nguồn lợi thủy sản ở các tỉnh ven biển và trong nội địa. 

Toàn cảnh Hội nghị diễn ra tại Bộ NN&PTNT ngày 31/5

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng thẳng thắn chỉ ra một số thách thức trong bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản hiện nay, đó là: Khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU); Sự suy giảm nguồn lợi thủy sản cả vùng biển và vùng nội địa do tình trạng khai thác quá mức cho phép; Cơ cấu nghề khai thác chưa phù hợp; số lượng tàu còn nhiều, đặc biệt tàu khai thác ở vùng biển ven bờ với ngư cụ gây hủy diệt nguồn lợi thủy sản, khai thác không theo mùa vụ; Tổn thất sau thu hoạch trong khai thác cao; Trang thiết bị an toàn tàu cá chưa đảm bảo; Cơ sở hạ tầng, dịch vụ hậu cần nghề cá chưa đồng bộ; Tranh chấp chủ quyền trên vùng biển ảnh hưởng đến khai thác hải sản; Trữ lượng thủy sản nguồn lợi thủy sản và hệ sinh thái suy giảm,…

Do đó, lập quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản là cần thiết. Việc Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định phê duyệt Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 là cơ sở quan trọng để phân bổ lại không gian cho bảo tồn, bảo vệ, khai thác hải sản, khai thác thủy sản ở nội đồng phù hợp với khả năng cho phép của nguồn lợi, hệ sinh thái. “Bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản cần gắn với lợi ích và trách nhiệm của cộng đồng và phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế – xã hội của từng vùng và các ngành kinh tế; góp phần bảo đảm an sinh xã hội”. Thứ trưởng nhấn mạnh. 

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến phát biểu khai mạc và chỉ đạo tại Hội nghị

Nhiều mục tiêu quan trọng 

Tiếp đó, ông Ông Lê Trần Nguyên Hùng, Trưởng phòng Bảo vệ và Phát triển nguồn lợi thuỷ sản, Cục Kiểm ngư đã trình bày tóm tắt Quyết định phê duyệt Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo Quyết định số 389/QĐ-TTg ngày 9/5/2024.

Cụ thể, mục tiêu đến năm 2030 của Quy hoạch là phát triển khai thác thủy sản bền vững, có trách nhiệm, phù hợp với yêu cầu hội nhập quốc tế. Bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, chủ động phòng, chống thiên tai; góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân, bảo đảm an sinh xã hội. Bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán, an ninh, trật tự và lợi ích quốc gia trên sông, trên biển của Việt Nam.

Ông Lê Trần Nguyên Hùng, Trưởng phòng Bảo vệ và Phát triển nguồn lợi thuỷ sản, Cục Kiểm ngư trình bày tóm tắt Quyết định số 389/QĐ-TTg

Đối với bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản, Quy hoạch đặt mục tiêu có 27 khu bảo tồn biển được thành lập và hoạt động hiệu quả với tổng diện tích vùng biển được khoanh vùng bảo tồn khoảng 463.587 ha, chiếm khoảng 0,463% diện tích tự nhiên vùng biển quốc gia. Quy hoạch xác định 149 khu vực ở vùng biển (59 khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản, 63 khu vực cấm khai thác thủy sản có thời hạn, 27 khu vực cư trú nhân tạo cho các loài thủy sản) và 119 khu vực nội địa (66 khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản, 53 khu vực cấm khai thác thủy sản có thời hạn) được khoanh vùng bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bảo vệ khu vực tập trung sinh sản, khu vực thủy sản còn non tập trung sinh sống của các loài thủy sản.

Đối với khai thác thủy sản, phấn đấu tổng số tàu cá tối đa khoảng 83.600 chiếc. Cơ cấu nghề khai thác thủy sản bao gồm nghề lưới kéo chiếm 10%; nghề lưới vây chiếm 6,1%; nghề lưới rê chiếm 40,3%; nghề câu chiếm 18,9%; nghề lưới chụp chiếm 3,0%; nghề lồng bẫy chiếm 2,9%…

Quy hoạch đặt mục tiêu đến năm 2050, Việt Nam trở thành quốc gia có nghề cá phát triển bền vững, hiện đại, tương đương với các nước có nghề cá phát triển trong khu vực và trên thế giới; đa dạng sinh học biển và các thủy vực nội địa được bảo tồn và phát triển; đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao; góp phần bảo đảm an sinh xã hội; bảo vệ chủ quyền, an ninh, trật tự và lợi ích quốc gia trên sông, trên biển của Việt Nam.

Một số đề xuất, góp ý

Tham luận tại Hội nghị, ông Hoàng Đình Yên, Tổng Thư ký Hội Thủy sản Việt Nam khẳng định: Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản là cơ sở để định hướng cho địa phương, giải quyết được các vướng mắc trong khai thác thủy sản. Ông Yên kiến nghị, cần phải có hướng dẫn rõ các chính sách cho khai thác, thay vì chỉ sử dụng các chính sách hiện hành. Ngoài ra, trong tổ chức đánh bắt, cần có thêm hướng dẫn trên cơ sở quy hoạch Chính phủ đã phê duyệt để tổ chức lại sản xuất, tạo điều kiện thuận lợi cho địa phương. 

Ông Hoàng Đình Yên, Tổng Thư ký Hội Thủy sản Việt Nam phát biểu tham luận

Ở góc độ địa phương, ông Nguyễn Văn Chiến, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Bình Thuận cho biết, Bình Thuận sẽ tiếp tục nghiên cứu để triển quy hoạch bảo tồn khu vực Phú Quý trên cơ sở đảm bảo hài hòa giữa công tác bảo tồn, phát triển kinh tế. Để thực hiện quy hoạch tốt việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản, chúng ta cần phải thực hiện việc quản lý tàu cá để tránh khai thác, đánh bắt thủy sản một cách bừa bãi, ở khu vực cấm, đồng thời phải tổ chức công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện quy hoạch này. Nếu không thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá thì sẽ khó đảm bảo việc thực hiện quy hoạch bảo vệ nguồn lợi thủy sản một cách hiệu quả, qua đó góp phần đảm ngành thủy sản phát triển bền vững. Ông Chiến nêu rõ. 

Kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, Trong Quy hoạch mà Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã nêu ra các mục tiêu tổng thể, cụ thể cho từng danh mục đầu tư các dự án, các giải pháp cũng đã có. Đây là căn cứ pháp lý, là cơ sở quan trọng, đề nghị các Bộ, ngành, các địa phương nắm bắt phối hợp triển khai thực hiện có hiệu quả. Nếu có vướng mắc ở đâu, khó khăn chỗ nào thì đề xuất lên Bộ NN&PTNT để sớm có phương án tháo gỡ. 

                                                                                                              Thùy Khánh