Tin tức thủy sản nhiều người đọc nhất.Official press and news for Vietnam fisheries
Sự kiện
(TSVN) – Trao đổi với Phóng viên Tạp chí Thủy sản Việt Nam về lợi thế và thách thức tôm Việt ở thị trường Tây Âu, ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm Sao Ta, cho rằng: “Khi các thách thức như cải thiện giá thành tôm nuôi, kiểm soát chặt chẽ dư lượng chất cấm, tăng cường đánh mã số cơ sở nuôi, tăng nhanh diện tích nuôi đạt chuẩn ASC… chắc chắn thị phần tôm Việt ở đây sẽ tăng trưởng mạnh, bền vững và tôm Việt sẽ chiếm vị trí hàng đầu ở thị trường khó tính này”.
Sau khi Anh thực hiện Brexit năm 2020, chúng ta xem xét, phân tích thị trường EU và Anh riêng có vẻ chưa thỏa đáng, bởi Anh là quốc gia hàng đầu về tiêu thụ thực phẩm, trong đó có thủy sản, hàng đầu ở đây. Mặt khác, tập quán sử dụng thực phẩm cũng như các quy định kiểm tra chất lượng sản phẩm nhập khẩu của khối EU và Anh cũng không có khác biệt đáng kể. Cho nên, đánh giá thị trường khu vực này, thiết nghĩ nên đánh giá cả khối EU và Anh, mà theo tôi, nên gọi chung là thị trường Tây Âu sẽ phù hợp hơn.
Thuế quan thủy sản của Anh đối với sản phẩm từ Việt Nam cũng không khác biệt so thuế quan EU. Các hệ thống phân phối thực phẩm lớn ở Tây Âu có mặt ở nhiều nước trong khối, kể cả Anh. Cho nên, bán hàng vào Tây Âu thuận lợi cho việc chế biến vì mẫu mã sản phẩm khá đồng nhất. Nước cung ứng nhiều tôm nhất cho Tây Âu là Ecuador, rồi tới Việt Nam. Nhưng ở từng quốc gia Tây Âu, nguồn tôm nhập khẩu chủ lực có khác biệt. Trong nhiều năm qua Tây Âu là thị trường lớn thứ 2 và có năm lớn thứ 3 về nhập khẩu tôm Việt. Trong các quốc gia Tây Âu thì Anh, Hà Lan, Đức, Bỉ luôn là các nước nhập khẩu tôm Việt nhiều nhất so các nước còn lại; trong đó, tôm Việt chiếm vị trí hàng đầu. Mẫu mã sản phẩm phổ biến tôm Việt bán qua thị trường này là tôm hấp, tươi IQF, tôm bao bột chiên đóng gói nhỏ bán vào các hệ thống siêu thị; tôm bao bột bán vào các hệ thống siêu thị lẫn nhà hàng. Ngoài ra, còn tôm sú nguyên con sinh thái, đặc sản vùng rừng đước Cà Mau, có giá tiêu thụ rất cao. Nhìn chung tôm Việt chiếm vị trí khá tốt trong các hệ thống phân phối cấp cao, nhờ vào đẳng cấp chế biến của mình, đã khẳng định và khách hàng tín nhiệm; nhất là tôm được nuôi ở vùng nuôi đạt chuẩn ASC.
Tổng quan, tôm Việt hiện nay tại trị trường Tây Âu có nhiều lợi thế. Thứ nhất là nhờ Hiệp định EVFTA (2020), thuế quan nhập khẩu tôm giảm theo lịch trình; trong đó, có mã giảm ngay về 0 (mã HS03061792 và mã HS03061799), giúp tăng lợi thế cạnh tranh rất lớn cho tôm Việt. Thứ hai là trình độ chế biến chung tôm Việt đạt chuẩn cao của thế giới, thuận lợi trong việc thuyết phục các hệ thống phân phối cấp cao. Qua đó, giá tiêu thụ sẽ tốt hơn, có nguồn thặng dư chia sẻ trong giá mua tôm thương phẩm với người nuôi.
Tuy nhiên, so đối thủ hàng đầu ở thị trường này là TTCT từ Ecuador, tôm Việt có yếu thế do giá bán cao hơn cho cùng một mẫu mã sản phẩm. Nguyên nhân, hiệu quả nuôi tôm của chúng ta còn nhiều điều cần khắc phục, như: tỷ lệ thu hồi đầu con, gắn liền quy trình nuôi, giá cả vật tư đầu vào…; nhưng trình độ chế biến tôm Ecuador chỉ ở mức tôm tươi, cho nên còn dư địa cho tôm Việt, chế biến sâu hơn. Trong vài năm tới, nếu chúng ta chưa cải thiện được giá thành tôm nuôi và Ecuador nâng tầm chế biến, tôm Việt sẽ rơi vào tình huống khó khăn hơn hiện nay. Đối thủ tôm sú ở thị trường này là Bangladesh giá rẻ hơn nhưng hình thức chế biến đơn giản, cấp thấp, không đáng ngại.
Thách thức cơ bản ở thị trường này không phải là giá cả, mà là vệ sinh ATTP và truy xuất nguồn gốc thuận lợi; đồng thời, củng cố nền tảng tăng trưởng thị phần ở phân khúc cao cấp của thị trường này.
Chúng ta đều biết, Tây Âu là thị trường khó tính, kiểm tra vệ sinh ATTP nghiêm nhặt. Các lô hàng sau thông quan, còn có thể bị kiểm tra lại chặt chẽ hơn, nhiều dư chất hơn, bởi bộ phận kiểm soát chất lượng của các hệ thống phân phối, nhất là những hệ thống lớn. Trong khi đó, tôm Việt nuôi nhỏ lẻ, manh mún, khó kiểm soát sẽ có nhiều rủi ro trước tình hình này. Vấn đề thứ hai là truy xuất nguồn gốc thuận lợi. Đây là đòi hỏi chung của tất cả thị trường chứ không riêng gì Tây Âu. Người tiêu dùng ngày càng đòi hỏi sự minh bạch rõ nét hơn, không những chỉ truy xuất ao nuôi mà còn có thể đòi hỏi truy xuất cả chuỗi cung ứng (như con giống, thức ăn…), trong khi tình hình đánh mã số cơ sở nuôi tôm của chúng ta đang trì trệ khó hiểu. Đây là một nút thắt cho các doanh nghiệp chế biến để chứng minh, thuyết phục khách hàng về khả năng kiểm soát nguyên liệu của mình. Vấn đề thứ ba là tăng trưởng thị phần phân khúc cao cấp. Ở phân khúc này, chỉ có vùng nuôi tôm đạt chuẩn ASC mới thâm nhập thuận lợi, nhưng diện tích nuôi tôm của ta đạt chuẩn này còn rất thấp. Nguyên nhân do các hộ nuôi có diện tích nuôi không lớn, khó theo đuổi chuẩn nuôi ASC vì chi phí đánh giá sẽ làm tăng chi phí không nhỏ.
Giải pháp theo tôi là nên có nhiều dự án kêu gọi đầu tư nuôi tôm; có chính sách tích tụ đất đai để hình thành các trại nuôi quy mô hàng trăm ha. Với quy mô nuôi như vậy mới có điều kiện trang bị các điều kiện cần thiết thực hiện quy trình nuôi thâm canh hoàn chỉnh, giảm thiểu rủi ro, tăng năng suất, giảm giá thành, tăng sức cạnh tranh cho tôm Việt. Khi diện tích nuôi đạt chuẩn ASC đạt hàng trăm nghìn ha, chắc chắn tôm Việt sẽ chiếm lĩnh khúc thị phần tôm cao cấp ở thị trường Tây Âu và sẽ góp phần không nhỏ vào việc nâng tầm tôm Việt.
Đúng vậy! Theo đánh giá của tôi thì Tây Âu vẫn là thị trường lớn và đầy tiềm năng đối với tôm Việt. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần phải lưu ý rằng, dù tôm Việt đang có những ưu thế nhất định ở thị trường này, nhưng tỷ lệ tăng trưởng thị phần sẽ không như kỳ vọng nếu những thách thức chúng ta không kịp thời tháo gỡ. Khi các thách thức như: cải thiện giá thành tôm nuôi, kiểm soát chặt chẽ dư lượng chất cấm, tăng cường đánh mã số cơ sở nuôi, tăng nhanh diện tích nuôi đạt chuẩn ASC…; chắc chắn thị phần tôm Việt ở đây không những sẽ tăng trưởng mạnh, mà còn là sự tăng trưởng bền vững và tôm Việt sẽ chiếm vị trí hàng đầu ở thị trường khó tính này.
Trân trọng cảm ơn ông!
Trang chủ
Chia sẻ
Bình luận