Mạnh tay xử lý vi phạm khai thác IUU

Theo đó, tại cuộc họp lần hai của Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU ngày 11/12/2019, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, Trưởng ban Chỉ đạo kết luận: Đánh giá sơ bộ của Đoàn Thanh tra EC vừa qua cho thấy, Đoàn đã đánh giá cao và ghi nhận sự cam kết, quyết tâm chính trị và nỗ lực của Việt Nam trong việc chống khai thác IUU, khắc phục các khuyến nghị của EC, khẳng định Việt Nam đã có nhiều tiến bộ so với đợt kiểm tra vào tháng 5/2018 và đang đi đúng hướng. Cạnh đó, Đoàn thanh tra của EC cũng đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong hoạt động thủy sản của chúng ta hiện nay. Trong đó, tồn tại, hạn chế lớn nhất là nhận thức về chống khai thác IUU của một số ngư dân, cá nhân, tổ chức có trách nhiệm vẫn chưa có sự chuyển biến đáng kể.

Để nhanh chóng khắc phục các tồn tại, hạn chế, thực hiện các khuyến nghị của EC cũng như chuẩn bị cho đợt kiểm tra tiếp theo của EC dự kiến vào giữa năm 2020; Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu các bộ, ban, ngành liên quan và UBND 28 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển phải tiếp tục quán triệt, tập trung nguồn lực triển khai thực hiện một số công việc trọng tâm sau:

Tại Trung ương

Giao Bộ NN&PTNT chủ trì, nghiên cứu kỹ, tiếp thu đầy đủ, nghiêm túc các khuyến nghị của Đoàn thanh tra EC, phối hợp với các bộ, ban, ngành và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển đẩy nhanh tiến độ thực hiện có hiệu quả các giải pháp chống khai thác IUU, đặc biệt là tham mưu đề xuất sửa đổi, bổ sung khung pháp lý đảm bảo phù hợp với khuyến nghị của Đoàn thanh tra EC và tình hình thực tiễn của Việt Nam. Cùng đó, chủ trì, đẩy nhanh tiến độ tái cơ cấu ngành, nghề thủy sản, trong đó chuyển đổi một cách hợp lý từ khai thác sang nuôi trồng, đặc biệt là nuôi biển. Khẩn trương xây dựng Chiến lược phát triển thủy sản cho giai đoạn tới, trên cơ sở đó xây dựng Đề án phát triển nuôi biển.

Cùng đó, các bộ, ban, ngành và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển: Tiếp tục tập trung nguồn lực triển khai thực hiện nghiêm pháp luật về thủy sản, các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và của Ban Chỉ đạo quốc gia tại các văn bản liên quan, trong đó trọng tâm là triển khai thực hiện Luật Thủy sản và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, tập trung thực hiện các quy định liên quan về kiểm soát, giám sát tàu cá (MCS), truy xuất nguồn gốc thủy sản từ khai thác, khắc phục các tồn tại, hạn chế trong chống khai thác IUU.

Đồng thời, tăng cường công tác phối hợp theo chức năng, nhiệm vụ được giao để thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU, đặc biệt là trong công tác xử lý hành vi khai thác IUU.Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp chặt chẽ với Bộ NN&PTNT, UBND các tỉnh ven biển và các bộ, ngành liên quan triển khai các biện pháp hiệu quả để ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá và ngư dân Việt Nam vi phạm khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài trong thời gian sớm nhất, cố gắng hoàn thành trước đợt kiểm tra tiếp theo của EC. Kiên quyết ngăn chặn, xử lý các tàu cá xuất bến không đủ các thủ tục, giấy tờ, các trang bị thiết bị thông tin liên lạc, thiết bị an toàn hàng hải; đặc biệt là kiểm soát chặt chẽ lao động tham gia vào hoạt động khai thác hải sản theo quy định của pháp luật về lao động. Trao đổi kịp thời với Bộ NN&PTNT thông tin về các tàu cá và ngư dân vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài. Chỉ đạo hiệp đồng giữa các lực lượng thực thi pháp luật trên biển để tuần tra, kiểm tra, kiểm soát trên các vùng biển, ngăn chặn, xử lý các hành vi khai thác IUU.

EC đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong chống khai thác IUU – Ảnh: CTV

Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với các bộ, ban, ngành và địa phương tuyên truyền, hướng dẫn ngư dân về ranh giới hoạt động trên biển. Chủ động thu thập tài liệu, thông tin, chứng cứ về tàu cá và ngư dân Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài, kịp thời cung cấp cho Bộ NN&PTNT và các địa phương để xử lý. Tăng cường công tác đấu tranh ngoại giao đối với các trường hợp tàu cá và ngư dân Việt Nam bị bắt giữ, xử lý tại các vùng biển chồng lấn, tranh chấp.

Bộ Công an khẩn trương điều tra, xử lý điểm các tổ chức, cá nhân môi giới đưa tàu cá và ngư dân Việt Nam đi khai thác hải sản trái phép ở ngoài vùng biển Việt Nam, các tàu cá cố tình sử dụng biển số giả của nước ngoài để vi phạm vùng biển các nước.Bộ Thông tin và Truyền thông chủ trì phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Công an, Ban Tuyên giáo Trung ương tiếp tục tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền trong và ngoài nước, trong đó tập trung vào các kết quả đã đạt được, các mặt tích cực, điển hình tiêu biểu trong triển khai chống khai thác IUU. Chủ trì, phối hợp với Bộ NN&PTNT trong việc triển khai thực hiện các quy định về giám sát tàu cá bằng thiết bị giám sát hành trình (VMS); khẩn trương thẩm định hồ sơ, cấp giấy phép cung cấp dịch vụ di động vệ tinh cho các đơn vị kinh doanh thiết bị giám sát hành trình tàu cá đủ điều kiện theo quy định.

Về phía địa phương

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển: Tăng cường triển khai thực hiện Luật Thủy sản và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật trong thực tế; đặc biệt là các quy định liên quan chống khai thác IUU, khắc phục các khuyến nghị của EC; trong đó tập trung triển khai Nghị định số 42/2019/NĐ-CP ngày 1/5/2019 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Ngoài ra, căn cứ đặc thù nghề cá của địa phương, chủ động xác định các trường hợp có khả năng cao vi phạm khai thác IUU để có biện pháp tuyên truyền, vận động, phòng ngừa từ sớm; đảm bảo tiến độ lắp đặt thiết bị VMS, đánh dấu tàu cá theo quy định; khai thác, sử dụng có hiệu quả hệ thống giám sát tàu cá để phục vụ cho công tác xử lý hành vi khai thác IUU; ngăn chặn, xử lý tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, phục vụ công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác theo quy định.

Mặt khác, tăng cường nguồn lực (kinh phí, nhân lực, vật lực) của địa phương, đặc biệt là bổ sung nguồn lực cho các cơ quan, đơn vị trực tiếp thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU như Chi cục Thủy sản, Ban quản lý cảng cá, Văn phòng Thanh tra, kiểm soát nghề cá tại cảng để nâng cao năng lực, đảm bảo đủ điều kiện để khắc phục các tồn tại, hạn chế trong công tác truy xuất nguồn gốc hải sản khai thác; kiểm soát tàu cá ra, vào cảng; kiểm soát sản lượng thủy sản bốc dỡ tại cảng; đảm bảo công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc hải sản từ khai thác chứng minh được độ tin cậy.