Đảm bảo tốt mọi điều kiện, sẵn sàng đón đoàn thanh tra lần thứ 5 của EC

Hội nghị nhằm thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ – Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU, ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Bộ NN&PTNT về việc chuẩn bị nội dung, kế hoạch làm việc với đoàn thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC) lần thứ 5. 

Gần 200 đại biểu đại điện các ban, bộ, ngành và 28 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển dự hội nghị. Ảnh: PV

Xử phạt nghiêm nhiều trường hợp vi phạm 

Theo báo cáo tại Hội nghị, sau 7 năm triển khai chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), gỡ cảnh báo thẻ vàng của Ủy ban châu Âu đối với thủy sản Việt Nam, nước ta đã có một số kết quả như: hoàn thiện khung pháp lý, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá, xây dựng cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia, kiểm soát sản phẩm thủy sản nhập khẩu, thực thi pháp luật, xử phạt vi phạm được tăng cường…

Đáng chú ý, sau đợt thanh tra lần 4 vào tháng 10/2023, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị định 37/2024 sửa đổi, bổ sung Nghị định 26/2019; Nghị định 38/2024 thay thế Nghị định số 42/2019 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản. Trong đó có bổ sung quy định về kiểm soát thủy sản khai thác nhập khẩu từ tàu container, xử phạt tàu cá vượt vùng được phép khai thác trên biển.

Đặc biệt, bắt đầu từ tháng 6/2024, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự để xử lý các hành vi liên quan đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài. Ngay sau đó, các địa phương đã khởi tố các vụ án hình sự liên quan đến hợp thức hóa hồ sơ, giám sát hành trình, xuất cảnh trái phép đưa tàu cá đi khai thác bất hợp pháp.

Kết quả, sau đợt thanh tra lần thứ 4 của EC, đã có hơn 4.200 trường hợp bị xử phạt với tổng số tiền hơn 109 tỷ đồng. Trong số đó, hơn 20 vụ khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. 

Nhanh chóng tháo gỡ các khuyến nghị của EC

Theo kế hoạch sắp tới, đoàn thanh tra của EC sẽ tiến hành thanh tra thực địa, xem xét gỡ “thẻ vàng” IUU lần thứ 5 cho thủy sản Việt Nam. Việc tháo gỡ cảnh báo “thẻ vàng” IUU không chỉ góp phần nâng cao thương hiệu, uy tín, thúc đẩy tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu mà còn là động lực để phát triển thủy sản Việt Nam theo hướng bền vững.

Cán bộ Đồn Biên phòng Bình Châu (tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu) tuyên truyền cho ngư dân về phòng, chống IUU. Ảnh: Danh Lâm

Chủ trì Hội nghị chuẩn bị nội dung, kế hoạch làm việc với đoàn thanh tra của EC, ông Nguyễn Quang Hùng, Cục trưởng Cục Kiểm ngư nhấn mạnh, các địa phương cần khẩn trương rà soát, xử lý dứt điểm các trường hợp vi phạm, đảm bảo có kết quả, số liệu cụ thể để làm việc với đoàn thanh tra. 

“Các ngành, địa phương đang quyết tâm, quyết liệt triển khai khắc phục những tồn tại trong quản lý tàu cá, cũng đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, so với yêu cầu của EC, còn rất nhiều việc chúng ta cần phải làm. Chúng tôi rất mong muốn EC ghi nhận những nỗ lực, tiến bộ của Việt Nam trong thời gian qua. Với những tồn tại, chúng tôi sẽ quyết tâm khắc phục, tiến tới nghề cá phát triển bền vững, có trách nhiệm và hội nhập quốc tế sâu rộng”, Cục trưởng Cục Kiểm ngư Nguyễn Quang Hùng khẳng định.

Được biết, để chuẩn bị cho đợt thanh tra lần thứ 5 tới đây, Bộ NN&PTNT đề nghị các ban, bộ, ngành, địa phương khẩn trương khắc phục các hạn chế; Khoanh vùng đối tượng, địa bàn trọng điểm, phát hiện, ngăn chặn, xử lý từ sớm, từ xa ngay trong bờ các tàu cá, ngư dân có ý định khai thác bất hợp pháp. 

Bên cạnh đó, các địa phương và cơ quan chức năng tăng cường lực lượng, phương tiện tổ chức các đợt cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tại các vùng biển giáp ranh giữa Việt Nam và các nước, ngăn chặn, xử lý kịp thời các tàu cá có ý định vi phạm vùng biển nước ngoài; Kiểm soát chặt chẽ tàu cá xuất nhập bến, ra vào cảng, kiên quyết ngăn chặn, xử lý nghiêm không để tàu cá không đảm bảo đủ điều kiện đi khai thác. Các đơn vị, địa phương kiên quyết xử lý nghiêm trách nhiệm các tổ chức, cá nhân không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ thực thi công vụ được giao, dung túng, tiếp tay cho hành vi khai thác IUU…

Được biết, mới đây (ngày 4/11), Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã ký Công điện số 111/CĐ-TTg Thủ tướng Chính phủ về việc tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, trọng tâm chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), chuẩn bị đón và làm việc với EC.

Trong đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các ban, bộ, ngành và địa phương có liên quan cần phải đặt trách nhiệm cao nhất tại thời điểm hiện nay, nghiêm túc chấn chỉnh, tập trung triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp đã được Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU giao tại Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024, Nghị quyết số 52/NQ-CP ngày 22/4/2024, Thông báo kết luận số 403/TB-VPCP ngày 31/8/2024 và các văn bản chỉ đạo khác có liên quan. 

Từ nay đến trước khi EC sang kiểm tra thực tế tại Việt Nam, cần tập trung nguồn lực, xử lý dứt điểm các nội dung trọng tâm, cấp bách. Ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu, rà soát, xác định các khu vực, các tàu cá thường xuyên vi phạm đánh bắt ở các vùng biển nước ngoài để tập trung lực lượng kiểm soát, ngăn chặn xử lý nhất là tại các tỉnh: Kiên Giang, Bình Định, Cà Mau (còn để xảy ra tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài).

Kiểm tra, điều tra, xác định nguyên nhân, trách nhiệm, giải pháp, đề xuất bổ sung, hoàn thiện pháp luật, giải pháp kỹ thuật, các chính sách phù hợp để quản lý hiệu quả, thực chất. Đảm bảo nguồn lực, kinh phí, khẩn trương hoàn thành việc khắc phục các tồn tại, hạn chế; chuẩn bị nội dung và các điều kiện tốt nhất để đón và làm việc với đoàn thanh tra của EC.

Thùy Khánh