Với mong muốn “thuận buồm xuôi gió” trong những chuyến ra khơi đầu năm, bà con ngư dân các tỉnh vùng biển nô nức cho ngày ra quân xuất hành bằng những lễ mở biển. Lễ hội cầu ngư đầu năm mới của ngư dân miền biển, ngoài ý nghĩa cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa biển bội thu còn thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” tri ân công đức các vị tiền hiền, có công lập làng, dựng nghề.
Lễ cầu ngư bắt nguồn từ tín ngưỡng thờ cúng thần Nam Hải (cá voi). Từ xa xưa, ngư phủ Phú Quý luôn tin tưởng tuyệt đối vào sự phù hộ của thần Nam Hải trên những chuyến biển. Họ nghĩ rằng, đánh bắt được nhiều hay ít đều nhờ vào sự trợ giúp của thần. Xuất phát từ niềm tin đó, hàng năm sau khi ăn Tết xong, các vạn chài trên đảo đều làm lễ tế thần và xuất hành mở biển. Bên cạnh những nghi thức như: nghinh thần, tế phẩm vật, đọc chúc văn… lễ cầu ngư còn có hát bả trạo, múa kỳ lân, các hoạt động vui xuân, gặp gỡ chúc tụng đầu năm của ngư dân.
Lễ hội Cầu ngư đầu năm trên cửa biển Sa Cần của ngư dân xã Bình Thạnh, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi
Trong tiếng trống thúc giục lòng người, nhiều địa phương trên cả nước đã đồng loạt ra quân mở biển, hàng loạt đoàn tàu thuyền rẽ sóng vươn khơi, ngư dân ai cũng mong ước cá về đầy khoang, may mắn của chuyến biển đầu năm sẽ là động lực để bà con tiếp tục yên tâm bám biển, bám ngư trường, góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo Tổ quốc.
Đoàn tàu tiến ra biển làm lễ cúng và thả tôm giống trong Lễ hội Nghinh Ông ở Bạc Liêu