Nói đến Nhơn Lý chắc hẳn ai cũng nghĩ ngay đến Eo Gió – Kỳ Co, là hai trong những điểm du lịch nổi tiếng nhất của Quy Nhơn. Nhưng phần đông chúng ta vẫn chỉ “lướt” qua, đến rồi đi theo những lịch trình tham quan, lặn biển ngắn hạn nửa ngày. Ít ai nghỉ một đêm lại để ngắm nhìn một xã biển Nhơn Lý hiền hoà với làng chài yên bình sớm mai. Ít ai “chậm” lại để trông thấy một Nhơn Lý giàu tiềm năng du lịch, với bờ Bắc, bãi Nam, bờ biển cùng những homestay nghỉ dưỡng xinh xắn…
Là một xã ven biển nằm ở phía đông bán đảo Phương Mai của tỉnh Bình Định, Nhơn Lý có diện tích tự nhiên 12,13 km2. Địa hình Nhơn Lý một mặt giáp biển, ba mặt là núi đồi, thiên nhiên ở đây được coi là sự kết hợp hài hòa giữa biển xanh, đồi cát, núi đá và những bãi tắm thiên đường.
Con đường huyết mạch đầy “nắng, gió và cát” đến Nhơn Lý. Từ trung tâm thành phố Quy Nhơn đi qua cầu Thị Nại, rẽ trái chạy xuyên những đồi cát dọc bán đảo Phương Mai, khoảng 20 km là đến trung tâm xã Nhơn Lý.
Với lợi thế cảnh quan hiếm có cùng hệ sinh thái biển đa dạng, Nhơn Lý được xem như một thiên đường biển đảo của miền trung, với các địa danh, thắng cảnh nổi tiếng nhất Bình Định: Kỳ Co, Eo Gió, Hòn Sụn, đồi cát Phương Mai…
Trong đó, Eo Gió được ví như một con cá sấu khổng lồ vươn ra biển, được hình thành từ hai dãy núi hiểm trở có hình cánh cung, ôm trọn một vòng tạo thành một eo biển hút gió, bên dưới là bãi “đá đẻ” tự nhiên, làn nước trong xanh cùng những rặng san hô còn nguyên vẹn.
Còn Kỳ Co mới được phát triển du lịch gần đây nhưng đã trở thành bãi tắm đẹp nhất Quy Nhơn, nổi tiếng bởi làn nước trong xanh không đâu sánh bằng, cát mịn, sóng lặng và biển êm, có cầu gỗ vươn mình ra biển cho du khách check-in, có những hang động, gành đá kì thú…
Ngay sát bên trái Eo Gió, sau lưng Tịnh xá Ngọc Hòa là bãi biển phía bắc, người bản địa gọi là bãi Bấc. Đây chính là bờ Bắc của Nhơn Lý. Vòng cung biển khổng lồ này trải dài từ Eo Gió, kéo dài đến tận Trung Lương.
Nổi bật giữa biển trời bãi Bấc là tượng đôi Quan Thế Âm Bồ Tát cao nhất Việt Nam nằm trong khuôn viên Tịnh xá Ngọc Hòa. Tượng gồm hai phật Bà Quan Thế Âm tọa trên đài sen cao 30m, dựa lưng vào nhau.
Tượng hướng về phía nam mặt chính Tịnh xá gọi là Quan Thế Âm Kiết Tường phù trợ cho “rừng vàng”, tượng hướng ra biển là Quan Thế Âm Nam Hải phù trợ cho “biển bạc”.
Tàu bè đậu san sát ở bãi Bấc. Trước năm 2014 người dân Nhơn Lý sống chủ yếu bằng nghề đi biển, đánh cá và khai thác hải sản.
Du khách đi lặn san hô Hòn Sụn, đặc biệt đi tắm biển Kỳ Co thường xuất phát theo tour tại bến thuyền bãi Bấc này, sau khi len lỏi qua từng con hẻm nhỏ của làng chài cổ Nhơn Lý.
Xã Nhơn Lý hiện nay có bốn thôn: Lý Chánh, Lý Hòa, Lý Lương, Lý Hưng. Nhà cửa ở cả bốn làng chài này đều san sát như phố cổ Hội An, đường làng lại lên xuống như Đà Lạt với địa hình quanh co tựa núi hướng biển.
Tất cả các con đường chính của thôn đều hướng ra biển, bám theo các con dốc. Nhà cửa cũ hay mới đều phân bố theo từng tầng rải đều theo độ dốc của lối đi, làm như thế để không cản trở tầm nhìn ra biển của các căn nhà phía sau.
Bãi Nam được dân địa phương quen gọi là bãi Nồm, vòng cung nhỏ hơn phía bãi Bấc, có chùa Phước Sa nhìn xuống cảng cá của người địa phương. Đây cũng là nơi đón bình minh đẹp nhất Nhơn Lý, mỗi sáng sớm ở đây lại tấp nập thuyền bè mang hải sản cập bến.
Trên chợ cá sinh hoạt mua bán của người dân cũng sôi động và khẩn trương theo, vì thường chợ cá chỉ họp kéo dài hơn một tiếng, từ lúc tù mù đến lúc mặt trời mọc là vãn.
Ban ngày không có nhiều khách du lịch ở bãi Nồm. Nếu có cũng chỉ là từng đoàn khách đến tham quan Eo Gió đi ngang qua, đến rồi đi vội vã. Hoặc từng tốp khách đi tắm biển Kỳ Co, lặn san hô.
Giống như bãi Bấc, bãi Nồm chỉ đông đúc du khách vào buổi sáng khung giờ 8-9 giờ, buổi chiều 16-17 giờ, là thời điểm ca-nô đến đón và trả khách đi Kỳ Co.
Buổi chiều là khoảng thời gian yên bình nhất của làng chài Bãi Nồm. Đàn ông sau một ngày dài đi biển, phụ nữ sau một buổi sáng tất bật với chợ cá, công việc gia đình… lại kéo nhau ra bờ kè thôn ngồi tán gẫu ngắm biển, trông thuyền về.
Với làn sóng du lịch ồ ạt sau thời kỳ bùng nổ hình ảnh của Kỳ Co – Eo Gió, Nhơn Lý đã và đang thay đổi chóng mặt, rõ rệt nhất chính là hệ thống cơ sở hạ tầng ngày một hoàn thiện xanh – sạch – đẹp, đi kèm với kinh tế được nâng cao.
Sau năm 2014, nhiều hộ gia đình ở Nhơn Lý đã chuyển từ đánh bắt hải sản sang làm kinh doanh du lịch, từ đầu tư ca-nô chở khách, mua sắm xe điện, mở nhà hàng, quán ăn, các công ty du lịch khám phá.
Thời gian gần đây để hướng đến nhu cầu nghỉ dưỡng, phát triển du lịch theo hình thức bền vững dựa vào nền tảng văn hóa địa phương, hướng đến mục tiêu giữ khách ở lại, trải nghiệm văn hóa, cuộc sống bản địa… đã có rất nhiều nhà đầu tư bắt đầu chú ý đến nơi chốn ăn nghỉ dành cho du khách, đầu tư xây dựng khá nhiều, khu nghỉ dưỡng, khách sạn, homestay…
Với lợi thế bãi biển đẹp, sóng êm, thuận tiện đi lại, bãi Nồm tập trung khá nhiều khách sạn và homestay thân thiện, xinh đẹp với giá cả phải chăng.
Thuê nhà nguyên căn là một hình thức lưu trú còn khá mới mẻ ở Việt Nam, hiện cũng đã có mặt ở bãi Nồm. Những căn nhà kiến trúc đơn giản, nổi bật với tone màu trắng xanh dịu mắt, có không gian mở nhìn thẳng xuống bãi tắm, có vị trí biệt lập yên tĩnh cuối bãi… thậm chí được đầu tư xây cầu gỗ giống bên đảo Hòn Khô, Kỳ Co để dẫn lối vào nhà.
Chợ hải sản kế bên luôn bảo đảm cho du khách nguồn thức ăn tươi sống nhất với giá rẻ nhất, kể cả khi ăn nhà hàng hoặc tự túc đi mua về tự chế biến.