(TSVN) – Đây là nội dung Tọa đàm “Giải pháp nâng cao năng lực khuyến nông cơ sở thông qua kiện toàn tổ khuyến nông cộng đồng các tỉnh phía Bắc” vừa được Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tổ chức tại tỉnh Lạng Sơn. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam tham dự và chủ trì.
Ngày 8/3/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 318/QĐ-TTg về Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới và xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 – 2025, trong đó có chỉ tiêu 13.5 quy định xã đạt chuẩn nông thôn mới phải có “tổ khuyến nông cộng đồng hoạt động hiệu quả”. Đây là một nội dung yêu cầu mới trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025, với mục tiêu, nhằm phát huy vai trò của hệ thống khuyến nông trong phát triển sản xuất nông nghiệp, tạo việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống người nông dân ở các xã nông thôn mới.
Tổ khuyến nông cộng đồng giúp các hộ dân áp dụng mô hình nuôi thủy sản hiệu quả. Ảnh: Ảnh: TTKNLC
Để hướng dẫn các địa phương triển khai hiệu quả nội dung này, ngày 25/3/2022, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT ban hành Quyết định số 1094 /QĐ- BNN-KN phê duyệt Đề án “Nâng cao hiệu quả hoạt động công tác khuyến nông trên cơ sở kiện toàn mô hình tổ khuyến nông cộng đồng”. Sau hơn 1 năm triển khai, Đề án đã nhận được sự quan tâm ủng hộ của các cấp, các ngành và sự vào cuộc tham gia rất tích cực của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương cũng như các doanh nghiệp, đã tạo nên một phong trào “khuyến nông cộng đồng” trong toàn hệ thống khuyến nông và đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ.
Ở 13 tỉnh tham gia Đề án đã thành lập được 26 tổ khuyến nông cộng đồng thí điểm (với tổng số 168 thành viên) và 562 tổ khuyến nông cộng đồng mở rộng (với tổng số 4.276 thành viên). Đề án đã tổ chức được nhiều hoạt động nâng cao năng lực cho các tổ khuyến nông cộng đồng như: hướng dẫn xây dựng quy chế hoạt động, tổ chức tập huấn, tư vấn, hội thảo, tọa đàm, truyền thông, xây dựng bộ tài liệu đào tạo khuyến nông cộng đồng để sử dụng rộng rãi trên toàn quốc.
Trên cơ sở kinh nghiệm của Đề án thí điểm, các tỉnh đã rất chủ động, trách nhiệm bố trí nguồn ngân sách địa phương để tăng cường năng lực cho các tổ khuyến nông cộng đồng và tạo điều kiện về cơ chế chính sách để các tổ khuyến nông cộng đồng hoạt động dịch vụ khuyến nông và bước đầu đã có thu nhập từ dịch vụ khuyến nông. Tuy nhiên, còn không ít khó khăn về kinh phí cho tổ khuyến nông cộng đồng hoạt động.
“Mặc dù 100% các xã ở Hải Phòng đều hình thành tổ khuyến nông cộng đồng, nhưng thực tế hoạt động còn khá èo uột. Nguyên nhân chính do chưa có cơ chế, chính sách hỗ trợ, chưa có kinh nghiệm, kỹ năng hoạt động, cũng như chưa có nguồn kinh phí hỗ trợ cho hoạt động, mà hầu hết là tự nguyện và lồng ghép” – ông Nguyễn Ngọc Tuất, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hải Phòng cho biết.
Hay như tại Sơn La, là một địa phương có nền sản xuất nông nghiệp hàng hóa phát triển, tổ khuyến nông cộng đồng có vai trò quan trọng trong việc tham gia tổ chức các chuỗi sản xuất nông sản hàng hóa, tuy nhiên, hoạt động của tổ khuyến nông cộng đồng ở Sơn La còn rất nhiều khó khăn, đặc biệt là về cơ sở vật chất; địa điểm hoạt động; cơ chế, chính sách cụ thể và nguồn kinh phí ổn định để hỗ trợ cho lực lượng tham gia tổ khuyến nông cộng đồng…
Ngoài ra, theo chia sẻ của các địa phương, trong quá trình triển khai Đề án, có nhiều đơn vị, tổ chức làm khuyến nông (khuyến nông của các doanh nghiệp, khuyến nông của các dự án) nên có sự cạnh tranh về dịch vụ khuyến nông, chưa liên kết được. Các thành viên trong tổ còn hạn chế về kiến thức để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của tổ khuyến nông cộng đồng, đặc biệt là kiến thức về phát triển thị trường, quản trị HTX, liên kết theo chuỗi giá trị, quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc, chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp…
Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia Lê Quốc Thanh cho rằng, hiện chưa có một “bài toán mẫu” nào về mô hình tổ khuyến nông cộng đồng mà vẫn dựa trên những mô hình thực tế để đi tìm một lời giải chung. Vì vậy, việc cần thiết phải có một quy trình chung, cùng các cơ chế, chính sách, cách thức hoạt động thống nhất là nhiệm vụ ngành nông nghiệp phải thực hiện, để mô hình tổ khuyến nông cộng đồng có một định hướng, giải pháp nhất quán trong thời gian tới.
Cũng tại Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam yêu cầu Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tham mưu Bộ NN&PTNT về việc sử dụng nguồn vốn, kinh phí, tài liệu phục vụ cho hoạt động của các tổ khuyến nông cộng đồng ở cơ sở; đồng thời, tập trung vào công tác đào tạo nguồn nhân lực có trình độ, đạt chất lượng cao cho lĩnh vực khuyến nông… Ngoài ra, phải tránh nóng vội trong quá trình triển khai tổ khuyến nông cộng đồng. Cần phải xác định rõ vai trò của hoạt động khuyến nông, các dịch vụ công phải bao phủ được hết toàn bộ nông dân, các tỉnh tham gia Đề án cần phải có sự thống nhất trong các quy định chung. Thứ trưởng cũng cho rằng, mô hình hiệu quả ở các địa phương nên được chia sẻ rộng rãi, nếu cần thiết sẽ tổ chức các đoàn, nhóm học tập, triển khai áp dụng sao cho phù hợp với nhu cầu của địa phương mình.
>> Ngoài 13 tỉnh tham gia Đề án “Nâng cao hiệu quả hoạt động công tác khuyến nông trên cơ sở kiện toàn mô hình tổ khuyến nông cộng đồng”, hiện tại đã có thêm nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước thành lập các tổ khuyến nông cộng đồng như: Hải Phòng; Phú Thọ; Điện Biên; Hậu Giang; Quảng Nam; Lạng Sơn; Bắc Giang; Thái Nguyên...
Ngọc Diệp