Đồng Tháp: “Gom góp” từng đồng mùa nước nổi

Hộ nào có điều kiện thì sử dụng xuồng, lờ, lọp, vợt lưới cước tự chế để bắt cua, ốc. Còn hộ không có điều kiện thì dùng sức lao động lội nước bắt cua, ốc bằng tay, nhưng số lượng bắt không được nhiều. Ốc, cua đồng bắt được nhiều đã có thương lái tới tận nơi thu mua đem ra chợ bán; còn cua, ốc bắt được ít thì bán cho những hộ chăn nuôi gia cầm và thủy sản.

Xúc ụ bắt lươn mùa nước nổi

Vợ chồng anh Trần Văn Hoàng, ở xã Tân Công Sính, huyện Tam Nông (Đồng Tháp) đem 400 m lưới loại 2,5 phân, một ngày đêm giăng bắt được 2 – 5 kg cá các loại, thu nhập 100.000 – 150.00 đồng. Vợ chồng anh Trần Văn Giang ở thị trấn Tràm Chim, huyện Tam Nông ủ hơn 30 ụ cỏ, năng, lục bình dọc dài bên cạnh bờ đê nước đã ngập tràn. Sau khi ủ từ 3 – 5 ngày, vợ chồng anh Minh bơi xuồng đến các ụ dùng vợt xúc lươn, cá, cua, ốc các loại… Trung bình 3 ngày là đi xúc ụ bắt lươn một lần vào lúc sáng sớm. Với 30 ụ lươn, mỗi lần đi xúc, vợ chồng anh Minh thu được từ 3 kg lươn, cá các loại. Lần nào trúng, kiếm cũng được khoảng 5 kg lươn, cá, thu nhập hàng trăm ngàn đồng.

Gỡ cá sau khi giăng lưới

Còn anh Đặng Minh Vương, ở xã Phú Cường, huyện Tam Nông mua 100 cái xà di về đặt trong các bụi cỏ, rau muống, rau nhút quanh cánh đồng ngập nước để bắt cá rô. Với 100 chiếc xà di, trung bình một lần đi dỡ vào lúc sáng sớm, anh Minh Vương bắt từ 20 – 25 kg cá rô đồng các loại. Lần nào dỡ trúng, kiếm cũng được 30 kg cá rô đồng, vừa kiếm cái ăn qua ngày vừa có nguồn thu nhập cho gia đình lúc nông nhàn. 

Vợ chồng anh Tuấn đưa lươn giống vào thau

Vợ chồng anh Tuấn ở xã Phú Thành A chuyên sử dụng xe gắn máy thu gom lươn giống của những người đặt trúm, xúc ụ… chở đi bán cho những hộ nuôi lươn trong bồn xi măng, với giá dao động 100.000 đồng/kg. Anh Tuấn cho biết: “Lươn giống năm nay ít, giá bán thấp hơn năm rồi từ 3.000 – 5.000 đồng/kg. Nguyên do là lươn giống tự nhiên khan hiếm, người nuôi chủ yếu mua lươn giống sinh sản nhân tạo. Vả lại giá lươn thương phẩm trên thị trường đang giảm thấp…”. 

Số cá ít ỏi bắt được

Vợ chồng ông út Quận và bà Nhỏ ở xã An Long, huyện Tam Nông, từ sáng đến trưa dầm mình trong đồng nước dùng vợt lưới bắt ốc bươu vàng để làm mồi nuôi lươn trong bồn xi măng. Bà Nhỏ từ tốn bày tỏ: “Vào mùa nước nổi hằng năm, cứ đều đặn mỗi ngày, vợ chồng tôi bắt được cả trăm kg ốc bươu vàng đem về rửa sạch rồi luộc chín… làm mồi nuôi lươn. Năm nay, cua ốc ít, cả nửa ngày vợ chồng tôi chỉ bắt được có 30 kg ốc bươu vàng, không đủ mồi nuôi lươn nên phải đặt mua của những người bắt ốc với giá 3.500 đồng/kg”

Bắt cá rô đồng

Ông Ba Thành ở xã Phú Thành B, huyện Tam Nông cùng đứa con trai tên Toàn, từ sáng đến trưa dầm mình trong đồng nước mò ốc, bắt cua, kéo lưới cá để kiếm cái ăn qua ngày. Ông Thành chia sẻ: “Mỗi ngày, cha con tôi bắt cũng được 1 kg cá, vài ký cua, ốc, cũng có đồng ra đồng vào để mua gạo; hái mớ rau muống, bông súng, bông điên điển cũng xong bữa ăn. Như vậy là may lắm rồi. Nhờ có mùa nước nổi, với những cánh đồng chưa có đê bao, còn có con cua, con ốc dù bán cho những chủ nuôi cá, nuôi lươn chỉ vài ngàn đồng một kg cũng có ít tiền mua gạo, muối…”. 

Mùa nước nổi ở Đồng Tháp Mười

Những người đánh bắt, khai thác thủy sản mùa nước nổi thường chọn những cánh đồng chưa có đê bao, nước lũ ngập tràn để hành nghề. Mùa nước nổi năm nay lúa có giá cao nên không ít nông dân mở rộng canh tác lúa Thu Đông; chỉ có những nơi không có bờ bao, các địa phương chủ trương xả lũ lấy phù sa cho đất nên cá, tép, cua ốc… theo đó vào đồng, người dân mang ngư cụ đánh bắt. Ở đây, xuồng lớn, xuồng nhỏ, người bơi, kẻ lội nước thả lưới, giăng câu, đặt lờ, lọp, trúm, xà di, dớn… rất nhiều. Ven bờ, rải rác các ụ nhỏ bằng cỏ, lục bình, với mồi trùn, cua, ốc thúi để dẫn dụ lươn, ếch, rắn. Bên cạnh đó, còn có người đi soi ếch, mang theo giỏ, bao, đèn pha, nơm… Trời tối, người đi soi thường tìm tới những nơi có vũng nước đọng, hố lá, đìa, bàu… và có tiếng ếch kêu nhiều. Sau đó, tắt đèn ngồi rình. Những con ếch bắt cặp say sưa kêu lục cục, người soi bước nhẹ nhàng đến mở đèn lên ra tay bắt từng cặp ếch bỏ vào giỏ. Nếu ếch lặn xuống nước thì dùng nơm chụp. Chỉ cần soi vài giờ là bắt được vài kg ếch, vừa cải thiện bữa ăn, vừa kiếm thu nhập cho gia đình.

Sinh hoạt đồng nước vào mùa lũ là một hoạt động xuất hiện từ lâu ở vùng nông thôn Đồng Tháp Mười. Dù lũ lớn hay nhỏ, dù đồng ruộng có lũ ngập tràn hay đã làm đê bao tăng vụ, nhưng nghề câu, lưới, lọp, lờ, trúm, xà di… đánh bắt và khai thác thủy sản trong mùa nước nổi vẫn là hoạt động khá hấp dẫn và là cách mưu sinh độc đáo của người dân miền sông nước Nam bộ.

Trần Trọng Trung

(Bài và ảnh)