Bạc Liêu: Khuyến khích phát triển mô hình tổ đoàn kết

Xu thế tất yếu

Thời gian gần đây, chi phí sản xuất tăng cao, đặc biệt là giá xăng dầu, cùng với sự suy giảm nguồn lợi thủy sản ở vùng gần bờ đã làm cho nhiều thuyền nghề gặp khó khăn, hiệu quả sản xuất thấp kém. Do vậy, yêu cầu phát triển khai thác hải sản theo hình thức tổ, đội là rất cấp thiết.

Trước năm 2000, ở Bạc Liêu, mô hình tổ, đội hình thành tự phát từ một số người trong họ hàng, người thân hoặc bạn bè, không có hợp đồng hợp tác và chứng thực của chính quyền địa phương. Sự hình thành các tổ, đội trên tuy không chính thức nhưng cũng đã góp phần mang lại hiệu quả trong sản xuất; hỗ trợ nhau sản xuất theo từng chuyến biển, cùng tìm kiếm ngư trường, hỗ trợ nhau khi gặp sự cố, rủi ro.

Hiệu quả thiết thực

Năm 2009, Sở NN&PTNT phối hợp với Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Chỉ thị về việc thành lập các tổ, đội khai thác hải sản trên biển. Năm 2011, toàn tỉnh có 27 tổ với 150 tàu; 6 tháng đầu năm 2012 đã có 45 tổ với 250 tàu cá (trong đó nghề lưới kéo có 18 tổ tàu có công suất từ 90 CV trở lên; nghề lưới rê có 27 tổ, trong đó 22 tổ tàu có công suất  từ 90 CV trở lên), chiếm 21,2% tổng số tàu khai thác toàn tỉnh và có trên 1.500 lao động; tập trung tại huyện Đông Hải, Giá Rai, Hòa Bình và thành phố Bạc Liêu. Các tổ đoàn kết được hình thành lập theo đúng quy trình, trên tinh thần tự nguyện của chủ thuyền, theo các tiêu chí cơ bản là cùng nghề, cùng ngư trường, cùng địa bàn cư trú, cùng dòng họ, thân thích với nhau, với quy mô từ 3 tàu khai thác hải sản trở lên.

Mô hình tổ, đội đang phát huy hiệu quả ở Bạc Liêu – Ảnh: Phan Thanh Cường

Theo ông Trần Xí Khuôl, Phó Chi cục trưởng Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi Bạc Liêu, các tổ khai thác được chính quyền địa phương hỗ trợ trang thiết bị thông tin (1 máy thông tin liên lạc tầm xa có tích hợp thiết bị định vị vệ tinh thuộc dự án Movimar). Các tổ viên có hoàn cảnh khó khăn; gặp rủi ro khi khai thác trên biển nếu khôi phục sản xuất lại sẽ được địa phương xét hỗ trợ trang bị máy thu trực canh phục vụ cho việc dự báo thời tiết, cảnh báo thiên tai trên biển.

Theo đó, qua mỗi chuyến đi biển, các tổ, đội đã hợp tác, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong sản xuất, giảm bớt chi phí của chuyến biển; chủ động nắm thông tin, tình hình an ninh trên biển và cung cấp kịp thời cho các cơ quan chức năng; hỗ trợ việc tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn trên biển làm giảm thiểu thiệt hại khi gặp rủi ro; đồng thời, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của ngư dân về chủ quyền quốc gia, vùng đặc quyền kinh tế của các cơ quan chức năng được thực hiện tốt.

Còn nhiều khó khăn

Tuy nhiên, việc thành lập tổ, đội khai thác thủy sản trên biển vẫn còn một số khó khăn. Cụ thể, chính quyền địa phương cấp cơ sở chưa quan tâm đúng mức trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thành lập và phát triển các tổ, đội khai thác hải sản. Công tác tuyên truyền để người dân nhận thức được chủ trương của Nhà nước; mục đích, ý nghĩa khi tham gia vào tổ, đội chưa rõ ràng, thiếu tính thuyết phục nên việc tổ chức và hoạt động khai thác hải sản theo tổ, đội chưa được bà con ngư dân quan tâm.

Các tổ, đội chưa tổ chức được các tàu dịch vụ hậu cần phục vụ cho hoạt động khai thác hải sản; chưa liên kết với nhau để ký kết các hợp đồng bán sản phẩm trực tiếp cho các nhà máy chế biến thủy sản để tránh bị chủ nậu, vựa ép giá. Giữa các tổ khai thác hải sản chưa có sự phối hợp chặt chẽ với nhau trong việc hỗ trợ quản lý thuyền viên, giữa chủ tàu và thuyền viên chưa có hợp đồng lao động nên thường xuyên dẫn đến tình trạng thuyền viên bỏ tàu; khó khăn về vốn đầu tư nên không có điều kiện cải hoán tàu thuyền, đầu tư nghề mới, mua sắm trang thiết bị cũng như mạnh dạn tìm kiếm ngư trường mới.

Ông Trần Xí Khuôl chia sẻ, để giải quyết những khó khăn này, trước mắt Chi cục sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến để ngư dân thấy được lợi ích của việc tổ chức khai thác hải sản theo tổ, đội; Phổ biến các bài học kinh nghiệm trong việc tổ chức triển khai mô hình tổ, đội; chọn lựa các mô hình hiệu quả để nhân rộng ra toàn tỉnh; Tổ chức tập huấn cho thuyền trưởng các tổ, đội về luật pháp quốc tế và Việt Nam liên quan đến khai thác hải sản; về kiến thức phòng tránh bão, thông tin liên lạc, cứu hộ, cứu nạn… Ưu tiên và khuyến khích ngư dân đầu tư đóng mới tàu thuyền công suất lớn để đánh bắt hải sản xa bờ.