Bến Tre: Ba Tri kiên quyết không nuôi tôm nước mặn trong vùng ngọt hóa

Những ao tôm biển lọt thỏm trong vườn dừa, ruộng lúa ở ấp Giồng Chi (xã An Hiệp – Ba Tri).

Dọc trên tuyến lộ liên ấp từ ấp Giồng Chi (ấp 5) về trung tâm xã An Hiệp, nhiều ao tôm biển được đầu tư theo dạng nuôi công nghiệp nằm xen trong vườn dừa, ruộng lúa. Mấy chiếc quạt nước được thu gom về một chỗ, chứng tỏ vụ thu hoạch tôm biển vừa xong. Giải thích với chúng tôi, anh Nguyễn Ngọc Duy – cán bộ môi trường xã An Hiệp cho biết, đây là những vuông tôm trong vùng qui hoạch ngọt hóa mà người dân đã ký cam kết với chính quyền địa phương sẽ không thả nuôi tiếp sau ngày 1/1/2014. An Hiệp là một trong những xã có số hộ dân nuôi tôm biển trong vùng qui hoạch ngọt hóa nhiều nhất của huyện Ba Tri. Tình hình đào ao, khoan giếng lấy nước mặn để nuôi tôm biển chỉ mới lắng dịu lại trong thời gian gần đây, khi xã triển khai vận động nhân dân thực hiện chủ trương chung của huyện.

Ông Lê Văn Chiến – Phó Chủ tịch UBND xã An Hiệp, cho biết khi tuyến đê ven sông Hàm Luông hoàn chỉnh, xã có hai vùng sinh thái rõ rệt. Phần diện tích đất ngoài đê và cồn Đất là vùng nuôi thủy sản nước mặn, vùng trong đê là vùng ngọt hóa, trồng lúa, dừa… và nuôi thủy sản nước ngọt. Tuy nhiên, nhiều hộ dân ở cặp sông Hàm Luông và ấp Giồng Chi (trong vùng qui hoạch ngọt hóa) vẫn đào ao, khoan giếng, lấy nước mặn nuôi tôm biển. Thời gian qua, xã đã thành lập đoàn khảo sát, kiểm tra về việc nuôi tôm biển trong vùng ngọt hóa, phát hiện và tiến hành lấp 9 giếng khoan lấy nước mặn. Song song đó, xã cũng đã yêu cầu người dân ký cam kết không nuôi tôm biển trong vùng qui hoạch ngọt hóa. Sau khi UBND huyện có kế hoạch về việc không cho nuôi tôm biển trong vùng qui hoạch ngọt hóa, Đảng ủy, UBND xã càng quyết tâm hơn trong công tác tuyên truyền, vận động, kiểm tra, giám sát việc nuôi tôm biển của người dân.

Theo số liệu tổng hợp của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Ba Tri, trong năm 2013 diện tích nuôi tôm biển trong vùng qui hoạch ngọt hóa của huyện là 23ha, tăng 5ha so với năm 2012. Hiện tượng này xảy ra nhiều ở các xã An Hiệp, An Ngãi Tây, Tân Xuân, An Đức. Ông Trần Quốc Khánh – Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Ba Tri cho biết, việc nuôi tôm trong vùng qui hoạch ngọt hóa làm ảnh hưởng xấu đối với môi trường xung quanh. Trước mắt, là việc xâm nhập mặn cục bộ ở những khu vực, vùng đã ngọt hóa, tác động đến cây trồng, vật nuôi. Đối với diện tích đất đào ao nuôi tôm, do trực tiếp tác động bởi nước mặn, sẽ cần một thời gian khá dài để xả mặn, rửa phèn sau khi không còn nuôi tôm nữa. Khi Ba Tri chưa được ngọt hóa, sản lượng lúa khoảng 26 ngàn tấn/năm, hiện nay là 200 ngàn tấn/năm. Nhờ được đầu tư nhiều công trình thủy lợi ngọt hóa, cây trồng, vật nuôi trong huyện đa dạng, năng suất cao hơn trước rất nhiều. Hiện nay, đàn bò, đàn gia cầm của huyện có số lượng lớn nhất tỉnh, với khoảng 74 ngàn con bò, trên 1 triệu con gia cầm; diện tích trồng hoa màu khoảng 2.500ha, diện tích dừa trên 2.200ha. “Ngọt hóa đã làm tươi tốt những cánh đồng phèn mặn như Cánh đồng phèn (An Hiệp) có diện tích gần 2.500ha; mang lại đời sống ổn định cho người dân vùng Bốn Mỹ (Mỹ Nhơn, Mỹ Chánh, Mỹ Hòa, Mỹ Thạnh)…” – ông Khánh nhận xét.

Ông Nguyễn Thanh Hồng – Chủ tịch UBND huyện trăn trở, Ba Tri đã phải bỏ ra hơn 2.000ha đất nông nghiệp để làm thủy lợi (chủ yếu là đào kênh dẫn ngọt, đắp đê ngăn mặn). Làm thủy lợi để ngọt hóa Ba Tri là cả một quá trình lịch sử lâu dài, tốn nhiều công sức, tiền của. Làm những tuyến kênh xương sống như Kênh 9A, kênh tự chảy đưa nước ngọt về Ba Tri với phong trào “Dẫn nước Cửu Long tưới đồng Đồ Chiểu”, trai tráng, thanh niên trong huyện tham gia bằng những ngày công “lao động xã hội chủ nghĩa”, mỗi người từ 10 ngày đến 30 ngày/năm. Liên tục trong hơn 35 năm qua, những công trình thủy lợi ngăn mặn, dẫn ngọt, trữ ngọt cho Ba Tri tiếp tục được đầu tư như Cống đập Ba Lai, Đê ven sông Hàm Luông, Đê biển, hệ thống kênh nội đồng với khoảng 500 tuyến. Chỉ tính riêng Dự án Đê biển hiện đang thi công, có chiều dài khoảng 31km, kinh phí đầu tư đã lên đến 214 tỷ đồng. Tiền đầu tư làm thủy lợi, ngọt hóa Ba Tri thời gian qua nhẩm tính cũng nằm vào con số ngàn tỷ đồng.

Dẫn nước mặn vào trong vùng đã ngọt hóa để nuôi tôm biển sẽ có những tác động không tốt đến môi trường, ảnh hưởng đến năng suất cây trồng, vật nuôi của nhiều hộ dân trong khu vực. Tác dụng, hiệu quả của các công trình thủy lợi nhằm ngọt hóa như đã nêu trên sẽ không thể phát huy.

Đến thời điểm này, 2/3 diện tích đất Ba Tri đã được ngọt hóa và ranh giới phân biệt vùng ngọt, vùng mặn khá rạch ròi. Việc xác định chủng loại cây trồng, vật nuôi, khuyến cáo, tạo điều kiện cho người dân đầu tư sản xuất ở mỗi vùng mặn, ngọt luôn được huyện quan tâm sao cho phù hợp nhất. Đối với nuôi tôm biển, diện tích nuôi hiện nay của huyện khoảng 3.000ha, trong đó có 1.300ha nuôi thâm canh. Chủ trương chung của Ba Tri là kêu gọi và tạo điều kiện cho mọi tổ chức, cá nhân đầu tư nuôi tôm biển trong vùng qui hoạch; đồng thời, cũng sẽ xử lý nghiêm những trường hợp làm trái qui hoạch. Kết luận hội nghị Huyện ủy mở rộng tổng kết năm 2013, đồng chí Nguyễn Văn Lai – Bí thư Huyện ủy chỉ đạo, Ba Tri kiên quyết không nuôi tôm biển trong vùng qui hoạch ngọt hóa. Hệ thống chính trị của huyện thống nhất chủ trương chung, có giải pháp phối hợp vận động, khuyến cáo và định hướng người dân đầu tư sản xuất thích hợp.