Biện pháp quản lý nâng cao chất lượng giống thủy sản

Nhiều bất cập

Hiện, tại một số địa phương, giống thủy sản chất lượng cao phục vụ nuôi thương phẩm chỉ đáp ứng được 40 – 50% so nhu cầu thực tế. Số còn lại các là giống trôi nổi, khó kiểm soát chất lượng, nguy cơ dịch bệnh cao, ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất.

Tình trạng cơ sở, trại sản xuất giống không tuân thủ những quy định về điều kiện sản xuất, kinh doanh, giống không được kiểm tra, xét nghiệm bệnh dịch trước khi cho sinh sản và xuất trại, vẫn được lưu thông tự do… Tình trạng sử dụng giống bố mẹ đưa vào sản xuất không đạt tiêu chuẩn, khai thác giống bố mẹ vượt quá thời gian quy định xảy ra phổ biến. Trong khi, nhiều hộ nuôi nhỏ lẻ chưa nhận thức tầm quan trọng của chất lượng con giống, vẫn mua con giống trôi nổi, rẻ tiền và không qua kiểm dịch.

Công tác quản lý giống thủy sản ở một số địa phương còn lỏng lẻo chưa tạo được áp lực để các cơ sở sản xuất, kinh doanh giống thực hiện đầy đủ các quy định pháp luật hiện hành. Công tác quản lý kiểm dịch giống thủy sản vẫn còn chồng chéo, chưa đồng bộ, nhất là các cơ quan chuyên trách cấp tỉnh, dẫn đến hiệu quả quản lý còn thấp. Sự phối hợp giữa địa phương và cơ quan chức năng chưa chặt chẽ trong khâu phân cấp quản lý giống dẫn đến nhiều trường hợp bỏ sót. Việc triển khai thực hiện các quy chuẩn chất lượng còn chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý.

Đầu tư về công nghệ

Để khắc phục những khó khăn trong việc kiểm soát giống thủy sản, cần tiếp tục thực hiện quy hoạch hệ thống nghiên cứu, sản xuất và cung ứng giống thủy sản. Điều chỉnh một số chỉ tiêu và sản xuất một số đối tượng giống chủ lực như: tôm nước lợ, giống cá rô phi, cá tra và nhuyễn thể cho phù hợp với thực tế phát triển. Xây dựng hệ thống nghiên cứu, sản xuất và cung ứng giống thủy sản hiện đại, đồng bộ, đảm bảo cung cấp đủ giống tốt, sạch bệnh cho nuôi trồng, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất. Xã hội hóa hoạt động nghiên cứu, sản xuất giống thủy sản, huy động các nguồn lực và phát huy lợi thế của vùng, địa phương.

Cơ sở hạ tầng các trại sinh sản cá bột phải đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và điều kiện vệ sinh thú y thủy sản – Ảnh: Ngọc Trinh

Quản lý chất lượng

Việc quản lý chặt chẽ các cơ sở sản xuất kinh doanh giống cũng là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng giống. Bộ NN&PTNT đã ban hành Thông tư 26/2013/TTBNNPTNT ngày 22/5/2013 về Quản lý giống thủy sản.

Theo đó, đối với trại sinh sản nhân tạo cá bột bắt buộc phải có đăng ký kinh doanh, theo quy hoạch. Cơ sở hạ tầng, hệ thống cấp và thoát nước, xử lý nước thải phải đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và điều kiện vệ sinh thú y thủy sản, có hồ sơ theo dõi quá trình sản xuất. Thực hiện quy trình kỹ thuật bắt buộc áp dụng, sử dụng đàn giống bố mẹ phải có nguồn gốc, số lần cho đẻ không vượt quá 2 lần; cùng đó, thực hiện công bố chất lượng của cơ sở.

Đối với cơ sở ương giống cũng bắt buộc phải có đăng ký kinh doanh theo quy hoạch, có nguồn nước sạch và chủ động. Ao ương, phương tiện vận chuyển, lưu giữ của cơ sở phải đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và điều kiện vệ sinh thú y thủy sản. Cỡ giống phải đảm bảo tiêu chuẩn, phải thực hiện công bố chất lượng giống của cơ sở. Trước khi lưu thông giống phải được kiểm dịch, dán nhãn mác hàng hóa.

Nâng cao năng lực sản xuất

Để khắc phục những tồn tại trong khâu sản xuất, nâng cao chất lượng giống cần hoàn thiện khung pháp lý về quản lý giống trong đó tập trung xây dựng các quy chuẩn Việt Nam về chất lượng con giống; tổ chức tập huấn phổ biến các quy định liên quan đến sản xuất giống; kỹ thuật ương cá giống cho các hộ ương giống. Triển khai các lớp tập huấn tại các vùng ương giống, tập trung vào vấn đề cơ sở lý thuyết giới thiệu đặc điểm sinh học các giai đoạn phát triển của cá tra và kỹ thuật sản xuất giống chất lượng cao.