Brazil – “Cửa ngõ” vào Nam Mỹ

Thị trường lắm rủi ro

Theo đánh giá của một doanh nghiệp xuất khẩu cá tra uy tín của Việt Nam thì Brazil là thị trường nhập khẩu ẩn chứa nhiều rủi ro, giá thấp, chưa thực sự hấp dẫn các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra Việt Nam. Nguyên nhân dẫn tới tình trạng này theo VASEP là do Chính phủ Brazil tăng rào cản hành chính với cá tra Việt Nam để bảo vệ lợi ích của một số nhóm nhà kinh doanh cá thịt trắng trong nước.

Đầu năm 2011, Chính phủ Brazil muốn tăng thuế nhập khẩu cá tra Việt Nam vào thị trường này và việc áp thuế tới 35%. Do đó với mức thuế này sẽ là một "hàng rào kỹ thuật" ngăn cản các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu cá tra Việt Nam xâm nhập vào thị trường này.

Bên cạnh việc tăng thuế, Chính phủ Brazil đồng thời có các động thái gây khó khăn cho việc nhập khẩu cá tra. Điển hình như trước đây khách hàng Brazil chỉ cần 3 ngày để xin giấy phép từ cơ quan chức năng Brazil, sau tăng lên 60 ngày và hiện nay doanh nghiệp phải mất 120 ngày mới có được giấy phép nhập khẩu cá tra. Thủ tục nhập khẩu kéo dài đã gây khó khăn cho cả nhà nhập khẩu Brazil và doanh nghiệp xuất khẩu cá tra Việt Nam vì khi có được giấy phép nhập khẩu thì giá cá tra xuất khẩu đã chênh lệch rất nhiều so với hợp đồng ký trước đó. Cơ quan thẩm quyền Brazil chỉ chấp nhận cho nhập khẩu cá tra Việt Nam với khối lượng và giá trị đã được ghi trong giấy phép nhập khẩu và không chấp thuận bất kỳ sự thay đổi về giá trị đơn hàng trong hợp đồng đã ký với thời điểm nhập khẩu chính thức.

Hơn nữa, việc áp dụng giá sàn trong xuất khẩu cá tra từ đầu năm 2011 của các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra Việt Nam đã làm cho giá cá tra vào Brazil tăng ở mức 3 USD/kg (cá thịt trắng) và 2,05 USD/kg (cá thịt đỏ). Hiện nay, nước ta có chưa đến 10 doanh nghiệp xuất khẩu cá tra sang thị trường này.

Các sản phẩm từ cá tra Việt Nam có nhiều cơ hội mở rộng thị phần ở Brazil        Ảnh: Lê Hoàng

Nhưng cũng đầy tiềm năng

Quyết định của phía Brazil cho 60 doanh nghiệp Việt Nam đã đăng ký được xuất khẩu thủy sản trực tiếp vào thị trường Brazil là động thái tích cực, tạo ra bước đột phá quan trọng, mở cửa cho mặt hàng thủy sản Việt Nam đi vào thị trường rộng lớn nhất Nam Mỹ. Trong 6 tháng đầu năm 2010, nước này đã nhập 5.814 tấn cá tra với giá trị 11,96 triệu USD của 3 doanh nghiệp Việt Nam. Riêng tháng 6/2010, Việt Nam xuất khẩu 2.093 tấn cá tra trị giá 4,23 triệu USD sang thị trường này. Năm 2010, Việt Nam xuất khẩu sang Brazil gần 16.000 tấn cá tra đạt kim ngạch 34 triệu USD, cả giá trị và khối lượng xuất khẩu đều tăng trên 70% so với năm 2009.

Quý I/2011, xuất khẩu cá tra sang thị trường Brazil đạt 5.411 tấn, trị giá 13,02 triệu USD, tăng 290,5% về khối lượng và 334,7% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Brazil là thị trường có mức tăng trưởng cao thứ ba trong số 20 thị trường có mức tăng trưởng.

Đến tháng 9/2011, xuất khẩu cá tra của nước ta sang thị trường này đạt 9,025 triệu USD. Tháng 10/2011, đạt 9,172 triệu USD, tăng 256,6% so với cùng kỳ 2010. Như vậy, xuất khẩu cá tra sang Brazil 10 tháng năm 2011 của Việt Nam đạt tốc độ tăng trưởng ấn tượng với 154,4%, kim ngạch 63,216 triệu USD, chiếm 4,3% tỷ trọng.

Hướng đi an toàn

Nhằm tránh rủi ro trong quan hệ thương mại Việt Nam – Brazil, Thương vụ Việt Nam đề nghị các doanh nghiệp cá tra Việt Nam cần thận trọng hơn nữa khi xuất khẩu vào thị trường này. Bên cạnh đó, để hoạt động xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Brazil thuận lợi hơn, các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam nên duy trì việc không bán hàng dưới 100% khối lượng tịnh và tuyệt đối không bán sản phẩm thiếu khối lượng tịnh để hạ giá, tránh tình trạng khiếu nại doanh nghiệp Việt Nam bán phá giá thị trường. Theo ông Dương Ngọc Minh – Phó Chủ tịch VASEP đánh giá thì thị trường Brazil có nhu cầu gấp 5 lần thị trường Mỹ. Thực tế, chuyện xuất khẩu vào Brazil của doanh nghiệp Việt Nam rất dễ dàng nhưng khó khăn là nằm ở nhà nhập khẩu, họ muốn nhập khẩu thì phải được Chính phủ Brazil cho phép. Để mở rộng thị trường này thì Bộ Công thương, Bộ NN&PTNT phải làm việc với những bộ có liên quan của nước này để doanh nghiệp Việt Nam vào thị trường dễ dàng hơn".

Mặc dù, chưa chiếm kim ngạch lớn và còn nhiều khó khăn nhưng Brazil đóng vai trò là thị trường cửa ngõ cho cá tra Việt Nam thâm nhập vào khu vực Nam Mỹ – khu vực được đánh giá có tiềm năng lớn. Vì vậy, trong thời gian tới, xuất khẩu thủy sản, đặc biệt là cá tra Việt Nam sang thị trường Brazil hứa hẹn đạt tốc độ tăng trưởng ấn tượng.

Vũ Mưa