Chủ động “bơi” vào EU

Nhiều khó khăn

Trước tiên là Đạo luật Nông nghiệp Mỹ 2014 (Farm Bill) đã được Tổng thống Barack Obama ký đưa vào thực hiện, sau khi Thượng viện và Hạ viện Mỹ thông qua. Trong đó, có một điều khoản gây khó cho cá tra Việt Nam là phải tuân thủ các quy định về sản xuất, đóng gói như cá da trơn tại Mỹ. Những quy định này nổi tiếng nghiêm ngặt, với những tiêu chuẩn cao từ giống, thức ăn, kỹ thuật nuôi, chế biến đến dán nhãn phải ghi rõ xuất xứ nuôi trồng, nơi chế biến và cách thức chế biến. Khoảng hai tháng nữa Bộ Nông nghiệp Mỹ mới đưa ra những tiêu chuẩn cụ thể nhưng nhiều chuyên gia đã dự đoán sẽ là thách thức lớn với cá tra Việt Nam đang phát triển tự phát.

Ở thị trường Nga, ngày 31/1/2014, Nga đã cấm nhập khẩu cá tra của 8 doanh nghiệp Việt Nam. Cơ quan Giám sát Nông nghiệp Nga cho biết, quyết định dựa trên kết quả kiểm tra của Cơ quan Kiểm dịch động thực vật nước này sau chuyến kiểm tra tại 8 nhà máy chế biến, 2 trang trại nuôi và 2 phòng thí nghiệm, xét nghiệm của 8 doanh nghiệp Việt Nam. Theo đó, phát hiện các doanh nghiệp đã vi phạm nhiều yêu cầu về chất lượng và còn thiếu hệ thống kiểm soát nội bộ. Như vậy, tính cả những doanh nghiệp đã bị cấm trong năm 2013 thì hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam đã bị cấm xuất khẩu cá tra vào Nga.

Mới đây, một doanh nghiệp Hà Lan cảnh báo một số doanh nghiệp Việt Nam sử dụng chất phụ gia cấm trong chế biến cá tra, có thể bị EU từ chối nhập khẩu.

Trung tâm phân phối ở Bỉ

Trước những khó khăn từ nhiều thị trường, cùng với việc thương thảo hay phản đối “năn nỉ” như trước đây, VASEP đã có bước đi chủ động: Xúc tiến thiết lập một trung tâm phân phối cá tra cho toàn EU, tại cảng Zeebrugge ở miền Bắc nước Bỉ. Bản ghi nhớ giữa VASEP và cảng Zeebrugge được ký ngày 10/11/2013, giữa Tổng thư ký VASEP Trương Đình Hòe và Giám đốc điều hành Cảng Zeebrugge Joachim Coens. Làm chứng việc ký, phía Việt Nam có Phó cục trưởng Cục Công tác phía Nam, Bộ Công thương Võ Tá Lương và phía Bỉ là Bộ trưởng Bộ Lưu động và Công trình Công cộng Tây Bỉ Hilde Crevits.

VASEP đang xúc tiến thiết lập một trung tâm phân phối cá tra Việt Nam vào EU – Ảnh: Ngọc Trinh

Cảng Zeebrugge có khả năng phân phối nước sâu (liên lục địa) và nước nông (liên châu Âu) bằng mạng lưới dịch vụ vận chuyển liên hợp để tiếp cận thị trường, các phương tiện phân phối. Tại Cảng Zeebrugge đã hình thành trục hậu cần đáp ứng nhu cầu khách hàng toàn châu Âu, đang thu hút nhiều công ty hoạt động.

VASEP mong muốn mở một kênh phân phối tại Cảng Zeebrugge nhằm củng cố hoạt động xuất khẩu cá tra sang EU. Kênh này hoạt động như một trung tâm thúc đẩy bán hàng, marketing và quảng bá thương hiệu cá tra cho toàn thị trường EU, một trung tâm phân phối cá tra cho toàn EU tại Cảng Zeebrugge. Cần lưu ý, nước Bỉ nằm ở trung tâm EU và tại Cảng Zeebrugge đã hiện diện hãng đấu giá cá Flemish Fish Auction, một nhân tố đóng góp cho sáng kiến của VASEP và Cảng Zeebrugge.

Hiện nay, hai bên đang xác định mối quan hệ hợp tác, làm rõ nguyên tắc phối hợp và trách nhiệm mỗi bên trong việc thiết lập nền tảng phân phối cá tra tại Zeebrugge cho thị trường EU. VASEP tích cực hợp tác với các bộ liên quan của Việt Nam và cung cấp các thông tin cần thiết cho cảng và các công ty hậu cần thủy sản được VASEP lựa chọn tại Zeebrugge để mở trung tâm phân phối cá tra. Còn Cảng Zeebrugge hợp tác với tổ chức chính phủ Bỉ Flanders Investment & Trade nhằm làm rõ hơn cơ cấu pháp lý và tài chính của kênh phân phối cá tra.

Lô container cá tra đầu tiên phải được cập Cảng Zeebrugge sau khi các công ty Việt Nam và doanh nghiệp hậu cần đạt được thỏa thuận về xuất khẩu và phân phối. Một năm sau khi ký bản ghi nhớ, hai bên sẽ đánh giá hiệu quả công việc, nhằm xác định việc tăng cường hợp tác về sau.

Hy vọng, việc thiết lập trung tâm phân phối này sẽ gắn được ngành cá tra Việt Nam với thị trường EU, thúc đẩy cấu trúc lại ngành cá tra, nâng cao chất lượng và uy tín cá tra tại EU.