Cơ hội bứt phá cho con tôm Việt dịp cuối năm

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong quý IV/2025, xuất khẩu tôm Việt Nam có thể điều chỉnh nhẹ do gặp khó khăn tại thị trường Mỹ. Tuy nhiên, ngành tôm vẫn đứng trước cơ hội bứt phá nhờ những biến động thuận lợi từ bên ngoài.

Indonesia là nước xuất khẩu tôm lớn thứ ba thế giới đang bị Mỹ siết chặt kiểm tra an toàn thực phẩm và điều kiện sản xuất, dẫn đến việc tạm thời giảm đơn hàng. Trong khi đó, Ecuador hiện đang là quốc gia dẫn đầu về sản lượng tôm xuất khẩu lại đang dồn phần lớn hàng sang thị trường Trung Quốc do nhu cầu tiêu thụ lớn và chi phí vận chuyển thấp hơn.

Khi các nguồn cung lớn khác điều chỉnh hướng xuất khẩu, thị trường Nhật Bản, EU và Hàn Quốc trở nên khan hiếm tương đối. Đây là cơ hội quan trọng để doanh nghiệp Việt Nam giữ giá, mở rộng thị phần và củng cố vị thế ở phân khúc trung và cao cấp. Nếu tận dụng tốt các cơ hội này, kim ngạch xuất khẩu tôm Việt Nam trong quý IV có thể duy trì quanh mức 1 tỷ USD, giúp tổng kim ngạch cả năm đạt khoảng từ 3,8 – 4 tỷ USD, tương đương hoặc nhỉnh hơn năm 2024.

9 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu tôm Việt Nam đạt hơn 3,4 tỷ USD, tăng 22% so với cùng kỳ năm 2024, ghi nhận mức tăng trưởng mạnh nhất trong 3 năm lại đây. Động lực chủ yếu đến từ sự phục hồi nhu cầu tại các thị trường lớn như Trung Quốc, Mỹ, EU và khối CPTPP, cùng khả năng thích ứng linh hoạt của doanh nghiệp và trong bối cảnh phải đối mặt với thuế từ Mỹ.

Tôm thẻ chân trắng hiện vẫn dẫn đầu, tiếp tục là sản phẩm chủ lực với kim ngạch hơn 2,2 tỷ USD, chiếm 65% tổng giá trị xuất khẩu, tăng 9% so với cùng kỳ. Trong đó, nhóm tôm thẻ chân trắng chế biến (HS16) đạt gần 1 tỷ USD, tăng 12%. Tôm sú đạt 343 triệu USD, tăng nhẹ 2%, nhờ nhu cầu ổn định từ Nhật Bản và Trung Quốc ở phân khúc tôm size lớn, tôm sinh thái. Đáng chú ý, tôm loại khác (bao gồm tôm hùm, tôm mũ ni…) tăng mạnh 91%, đạt gần 870 triệu USD, phản ánh xu hướng mở rộng danh mục sản phẩm và nhu cầu cao ở thị trường Trung Quốc, EU và các nước có thu nhập cao.

Về cơ cấu thị trường xuất khẩu, Trung Quốc hiện dẫn đầu. Trung Quốc & Hong Kong tiếp tục là điểm sáng khi đạt 966 triệu USD, tăng 65% so với cùng kỳ, chiếm gần 30% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm của cả nước. Nhu cầu nhập khẩu tăng mạnh nhờ phân khúc tôm sống, tôm hùm và sản phẩm cao cấp. Tuy nhiên, theo các doanh nghiệp, tồn kho nhập khẩu tại Trung Quốc đang tăng nhanh, báo hiệu khả năng điều chỉnh trong quý IV.

Mỹ duy trì vị thế là thị trường lớn thứ ba với 587 triệu USD, tăng nhẹ 4%. Mặc dù nhu cầu tiêu thụ cải thiện, nhưng ngành đang chịu áp lực lớn từ nguy cơ bị áp thuế chống bán phá giá, được công bố cuối năm nay. Do đó, các doanh nghiệp xuất khẩu sang Mỹ đang thận trọng hơn trong ký kết hợp đồng dài hạn, đồng thời tăng tỷ trọng đơn hàng sang EU và châu Á để giảm rủi ro.

Khối CPTPP đạt gần 941 triệu USD, tăng 34%, nhờ kết quả tích cực tại Nhật Bản, Australia và Canada. Nhật Bản tiếp tục dẫn đầu trong khối với 426 triệu USD, chiếm 12% tổng kim ngạch, phản ánh nhu cầu ổn định với các sản phẩm chế biến tiện lợi và đạt chuẩn bền vững.

Tại EU, kim ngạch đạt 434 triệu USD, tăng 21%. Đức, Bỉ và Hà Lan là các thị trường tăng mạnh, với mức tăng lần lượt 6–28%. Nhu cầu đối với sản phẩm có chứng nhận ASC, hữu cơ, hoặc carbon thấp đang giúp doanh nghiệp Việt mở rộng chỗ đứng trong các chuỗi siêu thị cao cấp. Các thị trường Hàn Quốc, Đài Loan cũng ghi nhận tăng trưởng hai con số (tăng lần lượt 13% và 36%), trong khi Nga và Canada có xu hướng chững lại.

Vân Hương