Cơ sở sản xuất cá khô đồng có 9 sản phẩm đạt OCOP từ 3 – 4 sao

Đến thăm cơ sở sản xuất khô cá đồng thiên nhiên Phan Chao, tôi được chủ cơ sở tiếp đón niềm nở và chân tình. Sau khi biết được mục đích chuyến thăm, chị Ngoãn vui vẻ chia sẻ: những năm qua, các loại sản phẩm tép khô và khô cá đồng thiên nhiên Phan Chao làm ra không đủ bán. Tiêu thụ mạnh nhất là 9 sản phẩm khô cá lòng tong ôm tiêu sọ, khô cá kết, khô cá lóc baby, khô cá chạch đồng, khô cá trèn, tép khô… Bởi, các sản phẩm này đã được Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp và huyện Tam Nông công nhận đạt OCOP xếp hạng từ 3 – 4 sao. Chị Ngoãn rất phấn khởi tự nguyện gia nhập Hội quán Cộng đồng OCOP Tam Nông. Chị Nguyễn Thị Ngoãn vui vẻ chia sẻ: “Rất phấn khởi. Khi bản thân được tham gia vào Hội quán OCOP của Tam Nông thì Cơ sở khô cá đồng Phan Chao được trưng bày những sản phẩm cũng như là giới thiệu những sản phẩm OCOP của riêng bản thân khô Phan Chao cũng như các chủ thể khác trên địa bàn Huyện thì đều được gửi trưng bày và giới thiệu. Đặc biệt, Hội quán Cộng đồng OCOP Tam Nông được Huyện hỗ trợ một gian hàng trưng bày sản phẩm chuyên về các sản phẩm OCOP đặc trưng của huyện Tam Nông. Vào Hội quán Cộng đồng OCOP Tam Nông thì tất cả các sản phẩm OCOP của Huyện nhà được giới thiệu và trưng bày, bán tới tay người tiêu dùng… góp phần thêm cho huyện Tam Nông cũng như tỉnh Đồng Tháp có những sản phẩm OCOP, những sản phẩm nông thôn tiêu biểu…”

Uống một ngụm nước dừa mát lành được gia chủ đãi, tôi hỏi cơ duyên từ đâu mà chị quyết định sản xuất tép khô và khô cá đồng thiên nhiên này ? Nở một nụ cười duyên dáng, chị Ngoãn bày tỏ:“Do sinh sống trong vùng Đồng Tháp Mười, nơi có rất nhiều sản vật được thiên nhiên ban tặng – nhất là nguồn tép đồng, cá đồng thiên nhiên phong phú, đa dạng. Tận dụng lợi thế từ “tài nguyên bản địa” nên tôi đã mạnh dạn quyết định thành lập Cơ sở sản xuất khô cá đồng các loại gồm: cá lóc, cá chạch, cá trèn, cá kết, cá lòng tong và khô tép… với tên thương hiệu “khô cá đồng Phan Chao”” 

Ngừng giây lát để ăn miếng mứt hạt sen và uống tách trà lá sen thấm giọng, chi Ngoãn kể tiếp: “Sau hai năm cơ sở hoạt động được các cấp chính quyền địa phương hỗ trợ về các hình thức quảng bá, trưng bày tại hội chợ, truyền thông các sản phẩm khô cá đồng Phan Chao được người tiêu dùng đón nhận và được đánh giá sản phẩm chất lượng, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, có hương vị thơm ngon đặc trưng riêng nên khách hàng rất ưa chuộng. Tôi đã lập Dự án sản xuất khô cá đồng, đăng ký thương hiệu độc quyền và đạt giải nhì tại vòng chung kết cuộc thi ý tưởng, dự án khởi nghiệp sáng tạo lần thứ I huyện Tam Nông và đoạt giải khuyến khích vòng thi bán kết khu vực phía Nam “Dự án khởi nghiệp”, do Tỉnh Đoàn Đồng Tháp tổ chức. Theo đó, cơ sở khởi nghiệp Khô cá đồng Phan Chao được tỉnh hỗ trợ 273 triệu đồng trong tổng số 572 triệu đồng lắp đặt hệ thống máy sấy năng lượng mặt trời, có kích thước 4m x 2,5m x 2,7m và năng suất từ 250 – 350 kg cá tươi/mẻ. Cơ sở vừa đạt chứng nhận quản lý an toàn thực phẩm (HACCP)”

Nguyên liệu sản xuất cá khô, tép khô của Cơ sở được đặt mua từ những người dân đánh bắt ngoài tự nhiên chở tới tận nơi. Trung bình mỗi ngày, Cơ sở làm ra trên 50 kg tép khô và khô cá lóc đồng, khô cá kết, khô cá trèn, khô cá chạch, cá lòng tong, cá sặc rằn… thành phẩm và cung cấp ra thị trường từ 20 – 25kg tép khô và khô cá đồng các loại. Lúc cao điểm, Cơ sở  bán được từ 30 – 50kg tép khô và khô cá đồng các loại trở lên. Giá bán khô cá lòng tong ôm 50% tiêu là 600.000đồng/kg, khô cá lóc đồng baby là 500.000đ/kg, khô cá kết, khô cá chạch, khô cá trèn, khô cá sặc rằn là 400.000đ/kg, tép khô là 500.000đồng/kg… Trung bình mỗi tháng, cơ sở Phan Chao đã xuất bán hơn 1,5 tấn tép khô và khô cá đồng các loại. Sau hơn 8 năm khởi nghiệp, cơ sở sản xuất khô cá đồng Phan Chao đã xuất bán gần cả trăm tấn tép khô và khô cá đồng thành phẩm các loại. Doanh thu lên đến hàng tỷ đồng. Cơ sở đã tạo việc làm và thu nhập ổn định cho trên 10 lao động ở địa phương. Cơ sở sản xuất khô cá đồng thiên nhiên Phan Chao đã góp phần đáng kể trong tiến trình xây dựng xã Nông thôn mới nâng cao của địa phương Hòa Bình. Nhiều nhân công làm cho cơ sở bày tỏ: “Trước đây, khi chưa có cơ sở sản xuất khô cá đồng Phan Chao, chúng tôi phải đi làm cỏ lúa ở ngoài đồng dầm mưa dãi nắng rất vất vả, cực nhọc. Từ khi cơ sở sản xuất khô cá đồng Phan Chao mở ra, chúng tôi vào làm cá, phơi khô, vô bịch, đóng gói… công việc rất nhẹ nhàng, suốt ngày ở trong mát, mỗi tháng một người thu nhập từ 3 triệu đồng trở lên. Chúng tôi thấy cô Ngoãn chủ cơ sở ở đây vui vẻ lắm, đối xử với chúng tôi rất tốt, cô Ngoãn không có phân biệt giữa chủ và người làm công…”

Cứ 4 – 5kg cá lóc đồng, cá chạch, cá kết tươi sẽ làm ra được 1kg cá khô và phơi từ 3 – 4 nắng mới xuất bán được. Còn con Tép đồng tươi nguyên liệu sau khi mua về rửa sạch xong rồi đem xào chung với các loại gia vị với tỷ lệ thích hợp. Sau đó, đem vào lò sấy khoảng 8 giờ là cho ra khô Tép đồng thành phẩm. Trung bình, với 6kg Tép đồng tươi sau khi chế biến, phơi sấy sẽ cho ra 1kg khô Tép đồng thành phẩm… Sản phẩm tép khô và khô cá đồng của Cơ sở Phan Chao đều được đưa vào bao bì, ép chân không cẩn thận, không chất bảo quản, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Nhiều khách hàng thưởng thức tép khô và khô cá đồng của Cơ sở Phan Chao sản xuất đều khen hương vị thơm ngon, đậm đà … nên đặt mua nhiều. Đặc biệt là tép khô và khô cá lòng tong, trong bụng mỗi con khô có một hạt tiêu khi rang, kho… ăn đều thơm ngon và có vị đặc trưng riêng… Chị Ngoãn không ngần ngại chia sẻ câu chuyện về sản phẩm “khô cá lòng tong ôm 50% tiêu” để đăng ký xét cấp Giấy Chứng nhận OCOP xếp hạng sản phẩm đạt 4 sao cấp tỉnh năm 2023: Là dân Nam Bộ, hầu hết ai cũng đều biết con cá lòng tong. Trong dân gian Việt Nam còn truyền tụng câu ca dao: “Con cá lòng tong ẩn bóng ăn rong. Anh đi lục tỉnh giáp vòng. Đến đây xui khiến đem lòng thương em”

Cá lòng tong tuy nhỏ nhưng thịt mềm, ngọt, ít xương… Ngày xưa, cá lòng tong được coi là loại cá dành cho nhà nghèo, bởi giá cá rẻ bèo không ai thèm ngó. Từ lâu, ông bà ta đã biết chế biến nhiều món ăn từ con cá long tong như: cá lòng tong nhúng giấm, nấu canh chua, kho mắm, chiên tươi… Đặc biệt là món cá lòng tong kho tiêu cháy tóp mỡ rất độc đáo, có hương vị thơm ngon, đậm đà ăn với cơm nóng hay cháo trắng, cháo đậu… là tuyệt vời mà ai đi xa quê lâu ngày vẫn nhớ mãi món ngon dân dã này. Ngày nay, cá lòng tong được xem là một loại đặc sản. Bởi, đây là loại cá sạch, sống ngoài thiên nhiên, không phải cá nuôi nên hoàn toàn không bị nhiễm hóa chất… nên được nhiều thực khách ưa chuộng. Tận dụng lợi thế đó, vợ chồng tôi đã tìm tòi, học hỏi và chế biến để nâng tầm giá trị của con cá lòng tong lên thành một loại đặc sản độc, lạ là “khô cá lòng tong ôm tiêu sọ” mang thương hiệu Phan Chao! 

Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp – Phạm Thiện Nghĩa trong chuyển khảo sát các Cơ sở sản xuất, kinh doanh, thanh niên khởi nghiệp ở huyện Tam Nông. Ghé Cơ sở sản xuất khô cá đồng Phan Chao, Chủ tịch Tỉnh đã đánh giá cao mô hình này và gợi ý chủ cơ sở bổ sung thêm trên bao bì sản phẩm về tiêu chuẩn chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, hệ thống bảo quản… Chủ tịch tỉnh chỉ đạo ngành Nông nghiệp và chính quyền địa phương hỗ trợ cơ sở giới thiệu sản phẩm tại các sự kiện quảng bá, xúc tiến thương mại của tỉnh, kết nối tiêu thụ sản phẩm tại các khu điểm du lịch… Đồng thời, để mở rộng quy mô sản xuất và thị trường tiêu thụ, ông Nghĩa hướng dẫn cơ sở nên liên hệ với Trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp và khởi nghiệp tỉnh để được tiếp cận các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp để phát triển sản xuất, kinh doanh… 

Chị Nguyễn Thị Ngoãn phấn khởi bày tỏ: “Trong dịp Tết năm nay, Cơ sở sản xuất khô cá đồng Phan Chao chuẩn bị hơn 3 tấn khô các loại để đưa ra thị trường, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Với giá nguyên liệu có tăng so với hằng năm, tuy nhiên Cơ sở vẫn giữ giá ổn định, không tăng so với mọi năm. Về các sản phẩm đưa ra thị trường là các sản phẩm khô cá đồng như: cá chạch, cá lóc, cá lòng tong… Đặc biệt, sản phẩm mới năm nay là khô tép đồng. Đưa ra thị trường, với giá thành ổn định thì người tiêu dùng sẽ đón nhận và ủng hộ khô Phan Chao nhiều hơn”.

Trần Trọng Trung