Doanh nghiệp tôm “kêu cứu” trước thuế chống bán phá giá từ Mỹ

Ngày 10/7, tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025, ông Nguyễn Hoài Nam, Tổng Thư ký VASEP, đã thẳng thắn chia sẻ những thách thức lớn mà ngành xuất khẩu thủy sản, đặc biệt là tôm, đang phải đối mặt.

Theo ông Nam, ngành tôm Việt Nam hiện đang chịu mức thuế chống bán phá giá (CBPG) từ Mỹ lên tới 35,29% – một con số cao bất thường so với các lần rà soát trước đây. Trước tình hình này, VASEP đã gửi hai văn bản tới Chính phủ và các cơ quan hoạch định chính sách, đề nghị có những giải pháp hỗ trợ cụ thể, kịp thời.

“Nếu không có động thái ngoại giao cấp cao, nguy cơ mất đơn hàng, sụt giảm thị phần và ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của hàng triệu lao động trong ngành là hoàn toàn có thể xảy ra”, ông Nam nhấn mạnh.

Một trong những trở ngại lớn hiện nay là phía Mỹ “không tiếp nhận hồ sơ của chúng ta”. Ông Nam bày tỏ lo ngại: “Điều đó đồng nghĩa với việc các tài liệu vốn rất đầy đủ, minh bạch và có số liệu rõ ràng sẽ không được xem xét. Không xem thì chúng ta sẽ bị chấm điểm thấp. Chúng tôi rất mong Chính phủ có văn bản gửi phía Mỹ, đề nghị họ tiếp nhận hồ sơ”.

Trước đó, vào rạng sáng ngày 7/6/2025 (giờ Việt Nam), Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã công bố kết quả sơ bộ của đợt rà soát hành chính lần thứ 19 (POR19) đối với lệnh áp thuế CBPG với mặt hàng tôm nước ấm đông lạnh từ Việt Nam, áp dụng cho giai đoạn từ 1/2/2023 đến 31/1/2024.

Theo kết quả này, Công ty TNHH Thông Thuận (bao gồm cả Thông Thuận Cam Ranh) được xác định không bán phá giá và được hưởng mức thuế 0%. Tuy nhiên, Công ty Cổ phần Thủy sản Sóc Trăng (STAPIMEX) lại bị áp mức thuế sơ bộ lên tới 35,29%. Điều đáng nói, mức thuế cao bất thường này cũng được áp dụng cho 22 doanh nghiệp khác thuộc diện hưởng thuế riêng biệt nhưng không phải là bị đơn bắt buộc, thay vì mức trung bình gia quyền từ hai bị đơn bắt buộc như thông lệ các năm trước.

VASEP cho biết, đây là lần đầu tiên trong suốt 19 năm tham gia các kỳ rà soát hành chính vụ kiện CBPG với mặt hàng tôm, doanh nghiệp Việt Nam bị áp mức thuế sơ bộ hai con số. Hiệp hội cũng dẫn lại trường hợp kỳ POR12, khi DOC từng tính sai mức thuế sơ bộ 25,76% cho FIMEX và sau đó điều chỉnh về 4,58% trong kết quả cuối cùng. Điều này cho thấy khả năng có sai sót trong đợt tính toán lần này là hoàn toàn có cơ sở.

Lãnh đạo Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta (HoSE: FMC) cũng bày tỏ kỳ vọng kết luận cuối cùng của kỳ rà soát (dự kiến công bố vào tháng 12/2025) sẽ điều chỉnh mức thuế về mức thấp hơn. Trường hợp được hoàn thuế, FMC có thể hoàn nhập khoản trích dự phòng đã ghi nhận trong năm 2023, giúp cải thiện đáng kể lợi nhuận. Ngược lại, nếu kết quả không thuận lợi, doanh nghiệp sẽ phải điều chỉnh lại báo cáo tài chính theo mức thuế cụ thể được xác định.

Tình hình này đang đặt ngành tôm Việt Nam trước những thách thức lớn, đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ từ Chính phủ để bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp và người lao động.

Tuệ Lâm