Hoằng Hóa (Thanh Hóa): Đa dạng đối tượng nuôi trồng thủy sản – hướng làm giàu hiệu quả

Về vùng triều Hoằng Hóa vừa qua, chúng tôi được các  anh Lê Ngọc Đức (thôn 13, xã Hoằng Châu), Nguyễn Văn Khiêm,  Ngô Văn Tiến, Lê Phú Tâm (xã Hoằng Phụ) và nhiều người dân nuôi thủy sản trong vùng, cho  biết: Nhiều vụ nuôi  tôm trước đây,  chúng tôi đã phải đầu tư ba chục triệu đồng cho một ha nuôi quảng canh cải tiến, năm chục triệu đồng cho một  ha nuôi bán thâm canh,  chín mươi triệu đồng cho mỗi ha nuôi công nghiệp và bỏ công sức  chăm sóc, phòng trừ dịch bệnh, thế nhưng cuối vụ thu hoạch, trừ mọi chi phí, tiền lãi không đáng kể. Đó là chưa kể có vụ mua phải tôm giống mang sẵn mầm bệnh thả nuôi gặp thời tiết bất lợi, biến động môi trường làm dịch bệnh lây lan, tôm chết hàng loạt, công sức, vốn liếng đổ ra sông, ra biển. Từ năm 2009 đến nay,  thực hiện sự chỉ đạo của huyện, xã, nhiều  chủ đồng đã “phá” thế độc canh tôm sú bằng cách nuôi xen canh hoặc luân canh đa thời vụ các đối tượng như tôm rảo, cua, cá, rau câu, chẳng may mất tôm  nhưng còn có nguồn thu từ các đối tượng khác bù vào…

Nông dân xã Hoằng Phụ (Hoằng Hóa) thu hoạch tôm he chân trắng vụ xuân – hè năm 2013, năng suất đạt 15 tấn/ha. Ảnh: Thùy Dương

Đồng chí Nguyễn Đình Sơn, Chủ tịch UBND xã Hoằng Châu, cho biết: xã có 389 ha ở vùng ngoại đê nuôi thủy sản nước lợ.  Hiện nay, 100% diện tích được chủ đồng nuôi xen canh, luân canh đa thời vụ, nguồn thu nhập khá ổn định. Trong 4 năm vừa qua (2009-2012), bình quân mỗi năm tổng sản lượng thủy sản các loại của  xã đạt từ 266 tấn đến 270 tấn; tổng sản lượng rau câu từ 1.000 tấn đến 1.200 tấn/năm. Toàn xã có 137 hộ với 300 lao động tham gia nuôi trồng thủy sản. Tổng thu nhập bình quân của các chủ đồng đạt 40 triệu đồng/ha/năm. Ngoài ra còn giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động thời vụ. Hàng năm nghề nuôi trồng thủy sản đã đóng góp trên 30% tổng thu ngân sách của địa phương. Hàng chục hộ gia đình trong xã như anh Lê Ngọc Đức, Lê Ngọc Luyện, Nguyễn Đình Hoa, Lê Ngọc Mạnh, vv… có kinh nghiệm, kỹ thuật và nguồn vốn đầu tư xây dựng hệ thống cống, cải tạo ao đầm đúng kỹ thuật, mua con giống bảo đảm chất lượng đã làm giàu từ nghề nuôi thủy sản. Tuy nhiên, nguồn giống thủy sản có giá trị kinh tế cao hiện nay không ổn định; giá cả thị trường biến động; chất lượng kiểm dịch giống chưa cao; môi trường nước ô nhiễm, vv… ảnh hưởng đến hiệu quả  đa dạng hóa các đối tượng nuôi. Rất mừng là Hiệp hội nuôi trồng thủy sản xã Hoằng Châu với 137 hội viên đã và đang hoạt động có hiệu quả, luôn  hỗ trợ nhau về kinh nghiệm, kỹ thuật nuôi và “đầu ra” sản phẩm, góp phần  tháo gỡ khó khăn, khai thác tiềm năng, thế mạnh, xây dựng  các mô hình nuôi hiệu quả, bền vững.

Xã Hoằng Phụ có 200 ha nuôi trồng thủy sản, trong đó có 106 ha nuôi công nghiệp. Do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, diện tích nuôi tôm công nghiệp năng suất chỉ  đạt bình quân từ 3 tạ đến 3,5 tạ/ha, trong khi đó chi phí “đầu vào” cao nên người nuôi chưa có lãi. 94 ha vùng ngoại đê của xã được các chủ ao đầm nuôi luân canh, xen canh đa đối tượng, đa thời vụ, hình thức nuôi quảng canh cải tiến,  năng suất đạt bình quân từ 4 đến 4,5 tạ/ha. Ngoài tôm sú, bà con có thêm nguồn thu từ các đối tượng thủy sản khác. Ngoài ra, xã đã đưa 6 ha tại thôn Xuân Phụ vào nuôi tôm he chân trắng trên cát theo hình thức công nghiệp. Anh Lê Phú Tâm (chủ ao nuôi tôm he chân trắng tại thôn Xuân Phụ)  phấn khởi cho biết: với cơ sở hạ tầng ao nuôi đồng bộ, hiện đại, năng suất tôm thương phẩm bình quân đạt 10 đến 15 tấn/ha/vụ. Sau khi đã trừ mọi chi phí, các hộ nuôi tôm he chân trắng còn lãi từ 500 -700 triệu đồng/ha/vụ. Không những làm giàu cho gia đình, các hộ nuôi tôm trên cát tại thôn Xuân Phụ còn tạo  việc làm cho hàng trăm lao động thời vụ. Theo kinh nghiệm của anh Tâm: nuôi tôm he chân trắng có nhiều cái lợi, đó là  thời gian nuôi ngắn (khoảng 75-80 ngày)  có thể cho thu hoạch tôm thương phẩm. So với tôm sú, tôm he chân trắng dễ nuôi do chịu được môi trường thay đổi, thích nghi với độ mặn, chịu được nhiệt độ thấp, tôm phàm ăn, cho năng suất cao. Do chi phí sản xuất thấp nên giá thành tôm he chân trắng thương phẩm thấp, có ưu thế cạnh tranh trên thị trường. Tuy nhiên, ngoài mắc các loại bệnh như tôm sú, tôm he chân trắng còn có thể mang bệnh vi rút Taura nguy hiểm có thể lây sang tôm sú. Để nuôi tôm he chân trắng thành công cần nguồn vốn lớn đầu tư cơ sở hạ tầng đồng bộ; chọn mua được con giống sạch bệnh; quản lý tốt môi trường nuôi để không xảy ra dịch bệnh và có cơ sở tiêu thụ sản phẩm ổn định.

Hiện nay, Hoằng Hóa đã và đang tập trung khai thác thế mạnh vùng triều nuôi thủy sản nước mặn, nước lợ với diện tích 1.351 ha. UBND huyện tiếp tục chỉ đạo các xã vùng triều nuôi đa con, đa canh và đa thời vụ, trong đó tôm sú, cua là đối tượng chính, tôm rảo, cá các loại, rau câu, vv… là đối tượng thu thường xuyên, nuôi cá rô phi cuối vụ ở một số ao đầm  bảo đảm ăn chắc trong mùa mưa, bão. Mở rộng diện tích nuôi bán thâm canh các loài thủy sản có giá trị kinh tế cao như tôm he chân trắng, cá bống bớp, cá diêu hồng, cá rô phi đơn tính, ngao, hầu, phi, vẹm.  So với nuôi chuyên tôm sú trên cùng diện tích, nuôi luân canh, xen canh các đối tượng thủy sản khác giá trị tăng cao hơn khoảng 30%.

Để nghề nuôi thủy sản nói chung, thủy sản nước lợ nói riêng ở các xã ven biển của huyện Hoằng Hóa phát triển bền vững và có hiệu quả, nhằm tạo thêm việc làm, nâng cao giá trị kinh tế trên một đơn vị diện tích, tăng thu nhập cho người dân vùng triều, UBND huyện Hoằng Hóa đã và đang tập trung chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, phối hợp với các ngành chức năng đầu tư nâng cấp, cải tạo hệ thống cấp thoát nước đầu mối và nâng cấp đê bao vùng nuôi trồng thủy sản trên địa bàn các xã Hoằng Châu, Hoằng Phong… Tập huấn kỹ thuật cho người nuôi; sản xuất con giống; xây dựng các mô hình trình diễn và chuyển giao khoa học-kỹ thuật nuôi các đối tượng thủy sản mới cho hộ nông dân học kinh nghiệm; tăng cường quản lý, kiểm tra, kiểm soát chất lượng con giống trước khi cung cấp cho người nuôi. Từ các mô hình nuôi, huyện đã tổng kết thực tiễn sản xuất, xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể, chi tiết về đối tượng nuôi để phổ biến rộng rãi cho người dân. Trung tâm Nghiên cứu và Sản xuất giống thủy sản Thanh Hóa (trên địa bàn xã Hoằng Thanh) đã chủ động liên kết với các trại sản xuất tôm sú trên địa bàn để đầu tư thêm trang thiết bị sản xuất, ứng dụng tiến bộ khoa học-kỹ thuật mới sản xuất đa dạng đối tượng giống thủy sản như ngao, cua, cá vược, cá sủ, vẹm xanh, phi, hầu,… phục vụ nhu cầu thả nuôi xen canh,  luân canh với tôm sú.