Hồng trà Nam Phi: Nguồn dinh dưỡng mới cho cá rô phi

Phụ gia tự nhiên

Việc ứng dụng thảo dược trong khẩu phần nuôi cá ngày càng được chú trọng như một giải pháp thay thế bền vững cho phụ gia tổng hợp. Trong đó, polyphenol từ trà được ghi nhận có khả năng thúc đẩy tăng trưởng, nâng cao hiệu quả sử dụng thức ăn và cải thiện đáp ứng miễn dịch thông qua hoạt tính chống ôxy hóa.

Rooibos (Aspalathus linearis), loài cây bản địa Nam Phi, đặc biệt giàu hợp chất sinh học như flavonoid aspalathin, quercetin và rutin. Các chất này giúp trung hòa gốc tự do, giảm stress ôxy hóa, từ đó bảo vệ tế bào và hỗ trợ sức khỏe tổng thể.

Nghiên cứu mới cho thấy bổ sung 30% chiết xuất hồng trà Nam Phi trong khẩu phần ấu trùng cá rô phi mang lại hiệu quả tăng trưởng rõ rệt. Ngoài ra, nhiều thử nghiệm trên gia cầm, gia súc và thủy sản cũng khẳng định tiềm năng của trà rooibos trong việc nâng cao sức đề kháng, giảm viêm và cải thiện chất lượng sản phẩm.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng thủy sản, việc tích hợp chiết xuất trà rooibos vào thức ăn có thể trở thành bước tiến quan trọng, giúp nâng cao phúc lợi cá nuôi và góp phần tăng năng suất và tính bền vững cho ngành thủy sản toàn cầu.

Triển vọng dinh dưỡng

Nghiên cứu được tiến hành tại Phòng thí nghiệm sinh học nước ngọt, Trường Đại học Walter Sisulu (Nam Phi), sử dụng ấu trùng cá rô phi Mozambique (Oreochromis mossambicus). Trà rooibos được cung cấp từ nhà sản xuất tại tỉnh Western Cape.

Rooibos chứa hệ hợp chất phenolic đa dạng, nổi bật là flavonoid aspalathin, aspalalinin, quercetin và rutin. Thành phần này mang lại khả năng chống ôxy hóa mạnh, có thể cải thiện sức khỏe tổng thể và khả năng kháng bệnh của cá nuôi.

Trong thí nghiệm, ba nghiệm thức được xây dựng: nhóm đối chứng (không bổ sung rooibos), nhóm bổ sung 30% chiết xuất rooibos lên men (FRT) và nhóm bổ sung 30% chiết xuất rooibos xanh (GRT). Tổng cộng 900 ấu trùng được bố trí ngẫu nhiên vào hệ thống nuôi tuần hoàn, chia đều cho các bể lặp lại. Cá được cho ăn thủ công đến khi no, 3 lần/ngày, trong 8 tuần liên tục.

Kết quả cho thấy các nhóm cá rô phi được bổ sung chiết xuất trà rooibos đạt tốc độ tăng trưởng vượt trội so với đối chứng, đồng thời hứa hẹn mang lại lợi ích về miễn dịch và sức khỏe đường ruột. Các chuyên gia đánh giá việc ứng dụng chiết xuất rooibos trong dinh dưỡng cá rô phi có thể mở ra hướng đi mới, vừa nâng cao hiệu quả sản xuất vừa gia tăng tính bền vững cho nuôi trồng thủy sản.

Thúc đẩy tăng trưởng

Ba khẩu phần thí nghiệm có thành phần dinh dưỡng nền tương đồng, cho thấy việc bổ sung chiết xuất FRT và GRT không làm thay đổi đáng kể cấu trúc dinh dưỡng so với đối chứng. Điều này gợi ý rằng mặc dù không ảnh hưởng đến tỷ lệ đại dưỡng chất và khoáng chất, chiết xuất rooibos vẫn mang lại những lợi ích bổ sung, như cải thiện khả năng tiêu hóa, tăng tính khả dụng sinh học của dưỡng chất và cung cấp các hợp chất hoạt tính sinh học.

Trong nghiên cứu này, bổ sung FRT và GRT vào khẩu phần giúp ấu trùng cá rô phi tăng trưởng tốt hơn, nâng cao hiệu quả sử dụng thức ăn và gia tăng chỉ số nội tạng (VSI%). Đặc biệt, khẩu phần bổ sung GRT cho kết quả vượt trội hơn FRT về tăng trưởng và hệ số chuyển hóa thức ăn (FCR), cho thấy chiết xuất rooibos, nhất là GRT, có thể ảnh hưởng đến hành vi ăn của cá, từ đó thúc đẩy tăng trưởng.

Cá rô phi dễ chấp nhận khẩu phần có nguồn gốc thực vật, do đó kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về tác động tích cực của chiết xuất thực vật như trà xanh và thảo dược trong nuôi thủy sản. Những bổ sung này đã được chứng minh giúp cải thiện FCR, khả năng hấp thu dưỡng chất, các chỉ số huyết học và đáp ứng miễn dịch. Việc FCR cải thiện rõ rệt ở nhóm bổ sung trà rooibos khẳng định cá rô phi chuyển hóa thức ăn thành sinh khối hiệu quả hơn so với nhóm đối chứng.

Hiệu quả này phản ánh sức khỏe tiêu hóa và hoạt động chuyển hóa được cải thiện, nhiều khả năng nhờ đặc tính sinh học của rooibos. Dù nhóm bổ sung rooibos tăng trọng vượt trội, nhóm đối chứng lại có hệ số thể trạng cao hơn phản ánh mức độ “béo khỏe” theo chiều dài cơ thể. Kết quả tưởng chừng nghịch lý này cho thấy rooibos thúc đẩy tăng trưởng tuyến tính và phát triển khối cơ nạc, trong khi nhóm đối chứng có xu hướng tích lũy nhiều mô mỡ hơn.

Bổ sung chiết xuất trà rooibos vào khẩu phần, như minh chứng trong nghiên cứu này, có thể tăng cường miễn dịch ở cá rô phi Mozambique thông qua nhiều cơ chế: Tăng cường hoạt động thực bào; điều hòa cytokine miễn dịch; tăng số lượng bạch cầu; giảm stress ôxy hóa; và cải thiện hệ enzym chống ôxy hóa.

Nghiên cứu cho thấy cải thiện rõ rệt tăng trưởng, hiệu quả sử dụng thức ăn và bảo vệ gen. Đặc biệt, trà rooibos xanh giúp tăng trọng và hệ số chuyển đổi thức ăn tốt hơn, nhờ các hợp chất polyphenol như axit protocatechuic, hỗ trợ sức khỏe ruột và hấp thu dưỡng chất.

Hiệu quả bảo vệ gen, thể hiện qua giảm tần suất hồng cầu vi nhân, khẳng định vai trò chống ôxy hóa của rooibos. Tuy nhiên, biến đổi gan được ghi nhận cho thấy cần nghiên cứu thêm về liều bổ sung và tác động lâu dài. Tương lai, cần làm rõ cơ chế phân tử và ảnh hưởng đến miễn dịch, chất lượng sản phẩm nhằm ứng dụng bền vững chiết xuất rooibos trong nuôi trồng thủy sản.

Vũ Đức
Theo InternationalAquafeed