ICES cắt giảm 70% hạn ngạch cá thu Đại Tây Dương: Thị trường Nhật Bản chao đảo

Theo Minato Shimbun, ngày 30/9, ICES đề xuất giảm 70% sản lượng đánh bắt cá thu Đại Tây Dương ở vùng Đông Bắc Đại Tây Dương từ mức 576.958 tấn năm 2025 xuống 174.357 tấn trong năm 2026, mức thấp nhất kể từ năm 1998.

Tại Nhật Bản, thị trường xuất khẩu lớn nhất của Na Uy, giá cá thu đã tăng vọt lên 880 yen/kg (tương đương 5,87 USD/kg), cao nhất từ trước đến nay. Ngành thủy sản trong nước phản ứng đầy lo lắng, cho rằng đợt tăng giá tiếp theo là điều không tránh khỏi, có thể vượt ngưỡng 1.000 yen/kg (6,67 USD/kg) và nhận định đây là một cú đánh mạnh trong bối cảnh hỗn loạn hiện nay.

ICES cho biết, do các quốc gia ven biển như Anh, Na Uy và Liên minh châu Âu đặt hạn ngạch khai thác riêng, sản lượng đánh bắt thực tế từ năm 2010 đến nay đã vượt khuyến nghị khoa học trung bình 39% mỗi năm. Khuyến nghị mới được đưa ra dựa trên nguyên tắc năng suất bền vững tối đa (MSY), nhằm đảm bảo 50% khả năng phục hồi trữ lượng sinh sản vượt ngưỡng sinh học tối thiểu (Blim) vào năm 2027.

Trước đây, các quốc gia ven biển khu vực Đông Bắc Đại Tây Dương từng thống nhất hạn ngạch đánh bắt dựa trên tổng hạn ngạch ICES đề xuất. Tuy nhiên, thỏa thuận này sụp đổ sau Brexit năm 2020, khiến các bên không thể đạt đồng thuận về phân bổ hạn ngạch cá nhân kể từ đó.

Nhập khẩu từ Na Uy giảm xuống dưới 10.000 tấn

Nhật Bản hiện là thị trường lớn nhất của cá thu Na Uy, nhập khẩu khoảng 50.000 tấn mỗi năm. Trong khi các bên đang chuẩn bị bước vào vòng đàm phán mới về hạn ngạch năm 2026, nhiều chuyên gia nhận định các nước khó có thể đi chệch xa khuyến nghị của ICES, đồng nghĩa sản lượng cá thu Na Uy niên vụ tới có thể chỉ còn khoảng 50.000 tấn, kéo theo lượng nhập vào Nhật Bản giảm xuống dưới 10.000 tấn.

Ngay trong vụ hiện tại, giá cá thu Na Uy đã tăng vọt do hạn ngạch giảm 20% so với năm trước và nhu cầu toàn cầu tăng mạnh. Tại thị trường Nhật, giá bán lẻ cá thu đông lạnh loại 400-600 gram/con cuối tháng 9 đạt 880 yen/kg, tăng hơn 30% so với tháng trước và gấp đôi cùng kỳ năm ngoái. Một nguồn tin trong ngành than thở: “Năm tới, giá có thể vượt 1.000 yen/kg.”

Doanh nghiệp bế tắc

Một nhà chế biến cá thu lớn tại Nhật cho biết: “Cá thu Na Uy mùa này đắt đến mức chúng tôi không thể mua nổi. Dù tìm kiếm nguồn thay thế từ các vùng khác hoặc các loài cá khác, nhưng sản lượng cá thu trong nước đang giảm, và chưa có loại cá nào có thể thay thế cá thu Na Uy.”

Một số doanh nghiệp chế biến đã phải chuyển sang sản xuất theo đơn đặt hàng, thay vì thu mua nguyên liệu dự trữ như trước. Số khác thậm chí xem xét tạm ngừng hoạt động sau khi chế biến hết lượng cá còn lại trong kho.

Tình trạng thiếu nguyên liệu và giá nguyên liệu leo thang khiến ngành lo ngại “nhiều doanh nghiệp có thể phải rời thị trường”. Để thích ứng, một số công ty đang tìm hướng đi mới, như “phát triển các sản phẩm giá trị gia tăng cao, tương xứng với mức giá nguyên liệu.”

Tuấn Minh

Theo Undercurrentnews