Khắc phục nạn bồi lấp Cảng cá Tam Quan (Bình Định): Cần giải pháp xử lý triệt để

Mỗi năm thiệt hại 85 tỉ đồng

Ông Phan Trọng Hổ, Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: Từ năm 2010 đến nay, luồng lạch ra vào Cảng cá Tam Quan thường xuyên bị bồi lấp, khiến hàng chục tàu cá ra vào cảng bị mắc cạn; ngư dân gặp nhiều khó khăn mỗi khi đưa tàu cập cảng để bán sản phẩm. Theo thống kê, hàng năm, khối lượng bồi lấp vào cửa biển trung bình từ 47.000  đến 100 ngàn m³ cát. Tình trạng này khiến nhiều tàu cá bị sóng đánh dạt vào bờ đá làm chìm tàu, tàu bị hư hỏng nặng…; thiệt hại mỗi năm ước khoảng 85 tỉ đồng.

Thi công nạo vét luồng lạch ra vào Cảng cá Tam Quan – Ảnh: Nguyễn Hân

Ông Trần Văn Hùng, ngư dân ở thôn Kim Giao Bắc, xã Hoài Hải, cho biết: Gia đình tôi có 2 tàu đánh cá xa bờ công suất 750 CV thường xuyên ra vào Cảng cá Tam Quan để bán sản phẩm và lấy “tổn” (nguyên vật liệu phục vụ nghề đi biển) để khai thác xa bờ. Tuy nhiên, do cửa biển bồi lấp nghiêm trọng nên nhiều lần tàu cá của gia đình tôi bị mắc cạn làm gãy chân vịt, trật bánh lái, gãy cốt… thiệt hại hàng trăm triệu đồng; phải mất thời gian để sửa chữa, làm trễ chuyến biển. Nhiều khi anh em ra khơi trúng luồng cá, gọi tàu cá của chúng tôi cùng ra đánh bắt, nhưng gặp lúc thủy triều xuống thì đành ngồi nhìn, không cho tàu ra được. Có nhiều tàu, đã chuẩn bị đủ “tổn” cho một chuyến biển, nhưng khi ra đến cửa lại bị mắc cạn, đành nhờ tàu khác kéo về chờ nước lên, vậy là trễ chuyến biển.

Theo phản ánh của nhiều ngư dân địa phương, với tình trạng luồng lạch bị bồi lấp ngày càng nhiều, việc ra vào tránh trú bão của tàu thuyền rất khó khăn; nếu tàu thuyền vào cảng không được thì rất nguy hiểm.

Ông La Tình, chủ một tàu cá ở thôn Thiện Chánh, xã Tam Quan Bắc, lo lắng: “Nếu có sóng lớn, tàu thuyền vào cảng dễ bị hất vào kè chắn sóng; nếu ở ngoài thì không có chỗ neo đậu, nên nhiều tàu có công suất lớn phải chạy vào cảng Đề Gi hoặc Cảng cá Quy Nhơn để trú ẩn. Ngại nhất là giữa mùa mưa bão mà có tàu thuyền bị mắc kẹt ở cửa thì các tàu thuyền khác không thể vào được”.

Cần giải pháp xử lý triệt để

Ông Nguyễn Chí Công, Phó Chủ tịch UBND huyện Hoài Nhơn, cho biết: Trước tình hình nạn bồi lấp Cảng cá Tam Quan ngày càng diễn biến phức tạp, UBND tỉnh đã đồng ý cho UBND huyện Hoài Nhơn thực hiện nạo vét luồng lạch và tận thu cát bồi lấp tại cửa biển Tam Quan. Việc nạo vét luồng lạch ra vào cửa biển tiến hành trên tổng chiều dài 1.278 m, chiều rộng 60 m và vùng quay tàu 120 m; kinh phí thực hiện trên 37 tỉ đồng bằng nguồn vốn ngân sách tỉnh hỗ trợ và vốn xã hội hóa. Trong đó, nạo vét giai đoạn 1 (2015 – 2016) có kinh phí 9 tỉ đồng từ nguồn ngân sách tỉnh hỗ trợ và giai đoạn 2 (2017 – 2020) có kinh phí gần 28 tỉ đồng từ nguồn vốn xã hội hóa.

Ông Đoàn Thế Hòa, Phó Giám đốc Công ty TNHH Tân Lập – đơn vị đảm nhận nạo vét luồng lạch ra vào Cảng cá Tam Quan, cho biết: Công ty bắt đầu thực hiện việc nạo vét luồng lạch từ cuối năm 2015 và đã huy động 2 tàu sắt, 2 giàn bơm hút cát công suất lớn cùng hơn 20 công nhân tích cực làm việc hơn 8 tiếng mỗi ngày. Đến nay, đã nạo vét, đưa lên bờ được 250 ngàn m³ cát; nhờ vậy, cơ bản khắc phục được tình trạng tàu cá mắc cạn mỗi khi ra vào cảng. Từ nay đến trước mùa mưa lũ, đơn vị thi công sẽ tiếp tục duy trì thường xuyên hoạt động bơm hút cát để đảm bảo luồng lạch thông thoáng cho tàu cá ra vào cảng; đảm bảo nơi trú ẩn an toàn cho tàu cá trong suốt mùa mưa lũ.

Theo chính quyền địa phương, việc nạo vét cửa biển Tam Quan hiện nay chỉ là giải pháp khắc phục tạm thời để tạo điều kiện cho tàu cá ra vào cửa biển an toàn. Các năm trước đây, địa phương cũng đã hợp đồng với các đơn vị chức năng tiến hành nạo vét cát bồi lấp, nhưng chỉ sau mỗi mùa mưa lũ, tình trạng bồi lấp lại tái diễn. Để khắc phục một cách triệt để, địa phương kiến nghị UBND tỉnh, Bộ NN&PTNT đầu tư kinh phí xây dựng một bờ kè dài khoảng 200 m ở phía Bắc cửa biển này, nhằm ngăn không cho cát từ phía Bắc theo dòng chảy vào bồi lấp cửa biển.

Về vấn đề này, ông Phan Trọng Hổ cho biết: Thời gian qua, Sở NN&PTNT, UBND tỉnh đã nhiều lần có văn bản báo cáo Bộ NN&PTNT, Chính phủ nghiên cứu các giải pháp khả thi giúp địa phương. Từ năm 2014 đến nay, đã có 2 công trình nghiên cứu của các bộ, ngành chức năng về tình trạng bồi lấp cảng và giải pháp khắc phục vấn nạn này. Tuy nhiên, dự trù kinh phí để thực hiện dự án khá lớn (trên 57 triệu USD) nên chưa tìm được nguồn vốn khả thi.

Vừa qua, trong buổi làm việc với Hội Hữu nghị Nhật – Việt tại Sakai, UBND tỉnh đã đề nghị tổ chức này quan tâm kêu gọi nguồn vốn ODA của Chính phủ Nhật giúp địa phương thực hiện dự án. Hội Hữu nghị Nhật – Việt tại Sakai cho biết, sẽ làm việc với Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản tìm nguồn vốn hỗ trợ thực hiện dự án khắc phục tình trạng bồi lấp Cảng cá Tam Quan.