Kiểm ngư Việt Nam: 10 năm đồng hành cùng ngư dân

Ngăn chặn nhiều sai phạm

Phát biểu tại “Hội nghị Kiểm ngư Việt Nam 10 năm đồng hành cùng ngư dân, thực thi pháp luật và bảo vệ nguồn lợi thủy sản, chống khai thác IUU vì một ngành thủy sản xanh và phát triển bền vững” diễn ra ngày 15/4 vừa qua, ông Dương Văn Cường, Phó Cục trưởng Cục Kiểm ngư, chia sẻ: Lực lượng kiểm ngư đã khẳng định được vị trí và thực hiện tốt vai trò, chức năng nhiệm vụ thực thi pháp luật thủy sản trên các vùng biển, đồng hành, hỗ trợ ngư dân, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, chống khai thác IUU; tham gia tích cực, hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai và phối hợp tìm kiếm cứu nạn; hỗ trợ, giúp đỡ ngư dân khai thác thủy sản hợp pháp trên biển gắn với đảm bảo an ninh trật tự và bảo vệ chủ quyền quốc gia trên các vùng biển Việt Nam.

Trong 10 năm qua, lực lượng kiểm ngư thực hiện hơn 400 lượt tàu tuần tra; đã quan sát 65.000 lượt tàu (trong đó tàu cá nước ngoài là trên 1.000 lượt chiếc); số tàu đã kiểm tra hơn 10.000 lượt chiếc.

Từ năm 2017 gắn với việc chống khai thác IUU, lực lượng kiểm ngư tăng cường số lượt tàu tuần tra, trong đó tập trung vào việc kiểm soát các hành vi nghiêm trọng trong khai thác thủy sản; phối hợp với các lực lượng khác ngăn chặn tàu cá, ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài; quan sát, xua đuổi tàu cá nước ngoài vi phạm vùng biển Việt Nam, đặc biệt là tàu cá tại vùng biển vịnh Bắc Bộ, Tây Nam bộ.

Tính đến năm 2023, lực lượng kiểm ngư đã xử phạt hoặc chuyển các cấp chính quyền xử phạt vi phạm hành chính hơn 11.000 lượt tàu; Hỗ trợ, cứu hộ, cứu nạn hàng trăm tàu cá gặp nạn, cứu vớt hàng nghìn ngư dân trên biển.

Ngoài ra, lực lượng kiểm ngư còn thường xuyên phối hợp với Cảnh sát biển, Biên phòng thường trực ở các vùng biển giáp ranh, chồng lấn để ngăn chặn ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; kịp thời bảo vệ ngư dân khi bị các lực lượng thực thi pháp luật của nước bạn bắt giữ, xử lý tại các vùng biển chồng lấn, giáp ranh chưa được phân định…

Kiểm soát chặt chẽ hoạt động tàu cá

Phát biểu tại Hội nghị tổng kết 10 năm, ông Dương Văn Cường cho biết thêm: Trong thời gian qua, lực lượng kiểm ngư đã tiến hành tổng rà soát tàu cá và cập nhật

vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia; phân loại theo từng khối tàu để quản lý, đặc biệt là khối tàu cá “3 không”; Tổ chức trực ban 24/24 giờ theo dõi, kiểm soát hoạt động tàu cá trên biển qua hệ thống VMS; Tổ chức thực hiện quy định về truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác. Đặc biệt, từ tháng 1/2024, kiểm ngư đã thí điểm triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử (eCDT), trong đó cấp tài khoản cho 79.747 tàu cá, 147 cảng cá, 172 đồn biên phòng, 28 Chi cục Thủy sản và 89 nhà máy chế biến, doanh nghiệp.

Đồng thời triển khai có hiệu quả Hiệp định các biện pháp quốc gia có cảng tại 14 cảng biển chỉ định cho tàu nước ngoài cập cảng. Cụ thể, từ tháng 10/2023 đến giữa tháng 3/2024 đã xác nhận 394 lô hàng/8.995 tấn của 15 loài thủy sản khai thác nhập khẩu.

Ngoài ra, lực lượng kiểm ngư phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện tốt nhiệm vụ điều tra, xử lý hành vi khai thác IUU. Trong đó, điều tra, xử lý các hành vi vi phạm quy định, nổi bật như: Khởi tố 4 vụ án liên quan đến môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, trong đó Kiên Giang đã đưa ra truy tố, xét xử 1 vụ án; Xử phạt trên 90 tỷ đồng đối với các trường hợp vi phạm khai thác IUU; Xử lý tình trạng tàu cá 24 mét trở lên vi phạm mất kết nối VMS, vượt ranh giới cho phép trên biển…

Vẫn còn tồn tại hạn chế

Báo cáo tại Hội nghị tổng kết 10, ông Dương Văn Cường nhấn mạnh, mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, tuy nhiên vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế trong hoạt động. Cụ thể, lực lượng kiểm ngư chưa đồng bộ từ Trung ương đến các địa phương; cơ sở vật chất, kỹ thuật hậu cần phục vụ hoạt động của đội tàu kiểm ngư còn hạn chế; hạ tầng hệ thống thông tin kiểm ngư chưa đáp ứng được yêu cầu phục vụ công tác chỉ huy điều hành.

Nguồn lực kinh phí bố trí cho các mục tiêu, nhiệm vụ về kiểm ngư, chống khai thác IUU, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản chưa đáp ứng được nhu cầu; Tình trạng tàu cá và ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài vẫn còn diễn ra; công tác quản lý tàu cá, đặc biệt là kiểm soát sản lượng thủy sản khai thác bốc dỡ chưa đáp ứng được yêu cầu.

Để khắc phục những vấn đề trên, bên cạnh sự ủng hộ và hỗ trợ từ Chính phủ, Bộ NN&PTNT, theo đại diện Cục Kiểm ngư, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển cũng cần đồng hành với lực lượng kiểm ngư. Cụ thể, tiếp tục kiện toàn, xây dựng lực lượng kiểm ngư địa phương đủ mạnh để đảm bảo thực thi pháp luật thủy sản trên các vùng biển được giao, chống khai thác IUU; quan tâm bố trí biên chế; đầu tư trang thiết bị kỹ thuật, tàu xuồng kiểm ngư; giải quyết các vước mắc về sử dụng lao động hợp đồng làm việc trên tàu kiểm ngư và chế độ chính sách đi biển.

Đánh giá về hoạt động của lực lượng kiểm ngư trong 10 năm qua, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho biết: Vai trò kiểm ngư ngày càng quan trọng khi chúng ta hội nhập sâu vào khu vực và quốc tế. Với vùng biển trên 1 triệu km2, trên 3.200 km bờ biển, đội tàu của ngư 86.820 chiếc, trong đó tàu 15 mét trở lên là trên 29.000 chiếc; sản lượng khai thác trên 38 triệu tấn, chiếm khoảng 46 – 48% tổng sản lượng thủy sản của cả nước. Lực lượng kiểm ngư có vai trò rất quan trọng, cùng với lực lượng Cảnh sát biển, Biên phòng… đảm bảo môi trường pháp lý, vùng biển an toàn cho bà con ngư dân khai thác. “10 năm qua, từ ngày công bố ra mắt đến nay, lực lượng kiểm ngư có sự cố gắng rất lớn, cùng với lực lượng thực thi pháp luật trên biển thực hiện môi trường pháp lý an toàn cho bà con ngư, góp phần bảo vệ quyền chủ quyền của Việt Nam trên biển”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Hồng Hà