Kiên Giang: Bất cập khu neo đậu tàu cá

Tuy số phương tiện tăng nhanh, nhưng nơi đậu tàu thuyền không được đầu tư tăng thêm. Đó là nguyên nhân làm cho bà con ngư dân, nhất là đối với ngư dân trên địa bàn TP Rạch Giá khi đánh bắt ngoài khơi về không có nơi cặp bến.

Không có nơi neo đậu, tàu cá phải cặp bến khu lấn biển 16 ha Rạch Giá.

Theo số liệu thống kê của ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, hằng năm bà con ngư dân Kiên Giang khai thác trung bình hơn 40.000 tấn thủy sản các loại, đóng góp lớn vào GDP và nguồn cung nguyên liệu lớn chế biến của tỉnh. Rõ hơn, nghề cá từ lâu vẫn là kế mưu sinh chính của nhân dân vùng ven biển và có ảnh hưởng lớn đến nhiều ngành nghề sản xuất, dịch vụ khác. Kiên Giang cũng là một trong những ngư trường trọng điểm của cả nước, là nơi thu hút hàng ngàn tàu cá của các địa phương, kể cả miền Trung và các tỉnh Nam bộ. Lợi thế nghề cá của Kiên Giang là không thể phủ định, nhưng khó khăn của nghề cá không phải là ít. Với ngư trường trên 64km2, hơn 105 hòn đảo lớn nhỏ, vùng biển Kiên Giang được xem là có nhiều thuận lợi để thu hút một lượng lớn tàu cá khác khai thác, nhất là trong mùa mưa bão. Thế nhưng, cho đến nay, việc đầu tư xây dựng nơi neo đậu, các công trình cảng cá và tránh bão trong vùng biển này vẫn còn nhiều hạn chế.

Tính từ 10 năm qua, Kiên Giang chỉ mới xây dựng được thêm khu tránh bão ở Hòn Tre, huyện Kiên Hải. Hầu hết các công trình cảng có từ trước cũng không được đầu tư, nâng cấp mở rộng. Từ đó, chưa đáp ứng nhu cầu có nơi neo đậu tàu thuyền sau mỗi chuyến biển, nhất là vào mùa mưa bão. TP Rạch Giá là địa phương có hơn 3.000 tàu đánh cá các loại, hầu hết các phương tiện này đều có công suất cao, khai thác ngư trường xa bờ. Những năm trước đây, các tàu cá tập trung neo đậu tại khu vực cửa biển 16 ha, thuộc phường Vĩnh Thanh Vân. Sau khi công trình Cảng cá Tắc Cậu (huyện Châu Thành) hoàn thành và đưa vào sử dụng, UBND tỉnh yêu cầu tất cả phương tiện tàu cá đều phải đến neo đậu tại đây. Tuy nhiên, do công trình Cảng cá Tắc Cậu chỉ có khả năng tiếp nhận hơn 1.000 phương tiện lớn nhỏ, nếu các phương tiện cặp bến nhiều hơn, thì phải neo đậu dọc theo tuyến sông Cái Lớn và Cái Bé. Khổ nỗi, khi các phương tiện về neo đậu dọc theo hai tuyến kênh này lại cản trở giao thông đường thủy. Chính vì vậy, sau khi có chủ trương tạm ngưng mở rộng khu Cảng cá Tắc Cậu theo Nghị quyết 11 của Chính phủ về kiềm chế lạm phát, nhiều tàu cá quay trở lại neo đậu khu vực cửa biển 16 ha. Tuy nhiên, tại khu vực này hiện đang đầu tư mở rộng TP Rạch Giá, nếu để tàu cá neo đậu, bốc dỡ hàng hóa sẽ gây tình trạng ô nhiễm môi trường. Chính điều này dẫn tới một hệ lụy: nếu bà con ngư dân không neo đậu tại khu vực 16 ha, thì không biết sẽ neo đậu tàu cá ở đâu, vì có về nơi tập trung ở Cảng cá Tắc Cậu cũng không có nơi neo đậu, còn neo đậu trên sông thì vi phạm trật tự an toàn giao thông đường thủy.

Ông Trương Văn Ngữ, Chủ tịch Hội nghề cá TP Rạch Giá, bức xúc: “Hiện nay, ngư dân trên địa bàn TP Rạch Giá làm nghề biển rất nhiều. Vì vậy, làm sao cho họ có nơi cặp bến sau chuyến biển vài ngày ở ngoài khơi xa, chứ mỗi khi tàu về loay hoay không có nơi đậu, còn cơ quan chức năng thì chỉ vào đậu khu Tắc Cậu, nhưng ở đây đã quá tải từ lâu. Nên nhớ một điều, ở đây là cảng cá chứ không phải bến neo đậu tàu thuyền. Vì sau khi lên cá, tất cả các tàu cá phải di chuyển tìm nơi khác neo đậu. Từ đó, dẫn đến việc va đập giữa các tàu; tình trạng bị cướp giật, trộm cắp, hơn hết là mâu thuẫn với cư dân. Vì khi các tàu cá về neo đậu sẽ làm ô nhiễm môi trường do bốc mùi từ cá, dẫn đến làm mất an ninh trật tự…”.

Mặc dù trong những năm qua, Kiên Giang đã đầu tư xây dựng nhiều bến cảng và các khu neo đậu tàu thuyền, thế nhưng, so với điều kiện khai thác thủy sản của tỉnh thì hệ thống bến, cảng cá còn quá mỏng, chưa đáp ứng được nhu cầu của bà con ngư dân. Hầu hết các huyện ven biển và hải đảo, những người sống bằng nghề biển chiếm đến 50%, nhưng sau chuyến biển, các phương tiện phải tự tìm nơi neo đậu, vừa không đảm bảo an toàn, vừa khó quản lý cho ngành chức năng. Ông Nguyễn Xuân Lộc, một ngư dân ở TP Rạch Giá cho biết từ năm 2005, tỉnh có chủ trương di chuyển toàn bộ tàu cá về neo đậu tại Cảng cá Tắc Cậu, bà con ngư dân đã chấp hành tốt, nhưng do số lượng tàu cá nhiều, trong khi cảng này chưa được đầu tư mở rộng, nên liên tục xảy ra tình trạng quá tải. Để xử lý vấn đề này, Ban Quản lý bến cảng chỉ giải quyết nhu cầu lên sản phẩm tại cảng. Phương tiện nào lên cá xong phải di chuyển đến nơi khác neo đậu, còn đậu ở đâu thì người dân… tự chọn!

Ông Lê Văn Thi, Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang, cho biết: “Hiện nay, việc quy hoạch bãi neo đậu tàu chưa ổn định, nên UBND tỉnh đã chấp thuận làm nơi neo đậu tạm là khu vực cửa biển 16 ha kéo dài xuống khu lấn biển. Về lâu dài sẽ có hướng xây dựng khu Nam Rạch Sỏi, có tính đến quy hoạch khu neo đậu tàu nơi đây. Tiếp theo là sẽ cho neo đậu từ Kinh Dài kéo dài đến Xẻo Rô thuộc bên phía bờ huyện An Biên. Thêm một khu vực nữa là qua Cảng cá Tắc Cậu kéo dài lên ngã ba Tà Niên (xã Vĩnh Hòa Hiệp, huyện Châu Thành)”.

Kinh tế biển được xem là lĩnh vực kinh tế trọng điểm của cả nước, với mục tiêu phấn đấu đến năm 2020, ngành kinh tế biển sẽ chiếm tỷ trọng cao nhất so với các ngành kinh tế khác. Để phát triển kinh tế biển bền vững, điều quan trọng cần quan tâm, đó là việc hình thành các công trình cảng, những điểm dịch vụ hậu cần nghề cá, đáp ứng cho nhu cầu ngày càng vươn ra khơi xa. Đây không chỉ là mong mỏi của bà con ngư dân trong tỉnh Kiên Giang, mà còn là của những người làm nghề biển cả nước.