Từ tháng 9 đến tháng 2 âm lịch hàng năm là mùa sinh sản của cua biển. Cũng vì vậy, cua con theo nước biển đổ vào các kênh, rạch trong đất liền. Đây chính là thời điểm người dân sống ở các xã ven biển vùng U Minh Thượng (Kiên Giang) vào mùa kéo cua biển giống để nuôi hoặc bán cho những người nuôi cua thương phẩm.
Khi mặt trời vừa lên cũng là lúc anh Nguyễn Văn Lợi – ngụ ấp Thạnh Tiên, xã Tân Thạnh, huyện An Minh – mang dụng cụ đi bắt cua biển giống. Đồ nghề anh Lợi mang theo chỉ một tấm lưới hình chữ nhật có mắt lưới rất nhỏ, 2 đầu luỡi gắn 2 thanh tre làm tay cầm (người dân địa phương thường gọi là cây đẩy cua) và một cái thùng nhựa cắt miệng để nổi trên mặt nước.
Địa điểm anh Lợi bắt cua giống là một đoạn kênh ấp Thạnh Tiên. Với những thao tác thuần thục, anh Lợi bắc chéo 2 tay cầm của tấm lưới, đẩy lưới xuống sát mặt đất. Rồi lẳng lặng đi khoảng 5 -10m, anh Lợi nâng lưới khỏi mặt nước để thăm dò kết quả. Phải mất 5 lần như vậy anh Lợi mới bắt được 2 con cua biển nhỏ bằng ngón tay út.
Nhẹ nhàng bắt cua bỏ vào thùng, anh Lợi cho biết: “Ở đây, mỗi năm đến mùa cua biển sinh sản, tôi và mấy anh bạn trong ấp thường đi kéo cua con về bán cho các chủ vuông thả nuôi. Bình quân mỗi ngày, tôi bắt được 30 – 40 cua biển con, thu nhập khoảng 100.000 đồng”.
Nghề kéo cua giống ở các xã ven biển vùng U Minh Thượng xuất hiện từ lúc người dân chuyển sang thực hiện mô hình tôm – cua kết hợp nên ngoài tôm giống, nhu cầu cua giống tăng mạnh. Vì vậy, ngoài mua cua giống tại các trại sản xuất cua giống, người nuôi cua theo mô hình này còn hướng tới nguồn cua giống tự nhiên.
Theo người nuôi cua biển, con cua giống từ nguồn tự nhiên nuôi mau lớn, tỷ lệ sống cao và ít bệnh. Nắm bắt nhu cầu về cua giống, không ít hộ dân – nhất là lao động nhàn rỗi ở địa phương – đã hành nghề kéo cua biển giống. Anh Lê Hoàng Em – người làm nghề kéo cua biển giống, ngụ ấp Thạnh Thuận, xã Tân Thạnh, huyện An Minh – cho biết, nghề này không tốn nhiều chi phí, không nặng nhọc nhưng cần có sức khỏe, chịu khó và kiên nhẫn. Người kéo cua phải ngâm mình lâu dưới nước, nhẫn nại bắt từng con cua. Kỹ thuật kéo cua đơn giản, chỉ cần quan sát người khác kéo vài lần có thể vào nghề. Nếu 2 người cùng kéo một lúc phải phối hợp nhịp nhàng, lưới keo xuống nước phải cùng lúc sát mặt đất để cua không thoát ra ngoài lưới.
Nếu đi bắt cua biển xa nhà, người kéo cua ở vùng U Minh Thượng đem theo cơm, nước uống và hoạt động từ sáng đến chiều mới về. Đa số cua con bắt được có kích cỡ bằng ngón tay út, cũng có con lớn bằng ngón tay cái. Những con cua này người kéo cua đem về bán cho các hộ nuôi cua với giá 2.000 – 3.000 đồng/con, có người không bán đem về thả vào vuông nuôi.
Theo anh Lê Hoàng Em, khi tới mùa cua biển sinh sản, theo số lượng đặt hàng của các chủ nuôi tôm – cua kết hợp, anh và một số anh em mang đồ nghề, đem cơm và nước uống, đi kéo cua ở cửa biển Xẻo Nhàu và các kênh ven biển tại xã. “Mỗi ngày kéo cua thu nhập mỗi người khoảng 150.000 đồng, hôm nào bắt được cua lớn, tép và nhiều các loại cua khác, thu nhập tăng lên. Tuy làm việc cả ngày ngoài trời, mệt nhọc nhưng kiếm được đồng tiền bằng sức lao động thì vui lắm” – anh Em bộc bạch.
Không ít hộ dân vùng ven biển ở Kiên Giang có thêm thu nhập từ nghề kéo cua biển giống, còn người nuôi tôm – cua kết hợp có thêm nguồn cung ứng con giống. Tuy nhiên, bên cạnh lợi ích trước mắt này, vẫn còn đó nỗi lo về nguồn cua biển trong tự nhiên sẽ ngày cạn kiệt…