Kiến tạo hệ sinh thái đổi mới, nâng tầm vai trò “cầu nối” của nông dân và doanh nghiệp

Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, đại diện UBND các địa phương, 34 Trung tâm khuyến nông tỉnh, thành, cùng nhiều chuyên gia, viện trường và doanh nghiệp. Sự kiện được xem là diễn đàn quan trọng để tổng kết những kết quả đạt được, nhìn lại quá trình sắp xếp hệ thống theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đồng thời định vị vai trò mới của lực lượng khuyến nông trong bối cảnh kinh tế nông nghiệp đang thay đổi nhanh và sâu rộng.

Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: VGP/LS

Động lực đổi mới của nền nông nghiệp hiện đại

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Ngọc Phúc –  Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng nhấn mạnh vai trò đặc biệt của công tác khuyến nông trong hành trình nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng của nông sản Việt Nam nhiều năm qua. Theo ông, khuyến nông đã thực sự trở thành “cầu nối trực tiếp” giữa các tiến bộ khoa học – kỹ thuật và người nông dân, góp phần chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với đặc thù khí hậu – thị trường; thúc đẩy liên kết chuỗi; phát triển sản xuất theo hướng xanh, sạch, thông minh; đồng thời nâng cao năng lực số cho nông dân và hợp tác xã.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Nguyễn Ngọc Phúc phát biểu khai mạc Hội nghị. Ảnh: Kiều Hằng

Lâm Đồng – một trong những trung tâm nông nghiệp công nghệ cao của cả nước – cũng đang đẩy nhanh tiến độ sắp xếp hệ thống khuyến nông theo mô hình chính quyền hai cấp. Phó Chủ tịch tỉnh cho biết, mô hình khuyến nông tinh gọn, hiệu lực và gắn kết chặt giữa cấp tỉnh – xã là “chìa khóa” để nâng cao hiệu quả phục vụ người dân, đảm bảo nguồn lực được sử dụng hợp lý và hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

Một trong những nội dung trọng tâm của Hội nghị là đánh giá tác động của Thông tư 60/2025/TT-BNNMT – văn bản được xem là “bước ngoặt” giúp thiết lập cơ chế vận hành thống nhất từ trung ương đến cơ sở. Đến nay, cả nước đã hình thành hơn 5.100 Tổ khuyến nông cộng đồng với gần 50.000 thành viên, góp phần tạo mạng lưới tiếp cận sâu tới từng thôn, bản.

Các đại biểu thống nhất nhận định: việc tổ chức lại hệ thống theo hướng tinh gọn, rõ chức năng – nhiệm vụ, tăng tính tự chủ, đồng thời duy trì đội ngũ khuyến nông cộng đồng sẽ giúp lực lượng khuyến nông tiếp cận sâu hơn với từng hộ dân, nâng cao chất lượng tư vấn, chuyển giao kỹ thuật, thúc đẩy sản xuất hàng hóa theo chuỗi.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Lê Quốc Thanh – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia khẳng định: “Khuyến nông phải gần dân, sát dân, vì dân. Đó là mục tiêu xuyên suốt”. Theo ông, chiến lược phát triển khuyến nông đến năm 2030 được xây dựng trên tư duy kinh tế nông nghiệp, lấy thị trường làm chuẩn, chuỗi giá trị làm phương pháp, công nghệ – số hóa làm động lực.

Ông Lê Quốc Thanh –     Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phát biểu. Ảnh: Kiều Hằng

Chiến lược đặt ra nhiều mục tiêu tham vọng: chuẩn hóa 100% cán bộ khuyến nông nhà nước; số hóa toàn bộ tài liệu kỹ thuật; áp dụng mô hình chuyển giao công nghệ tiên tiến để tăng hiệu quả kinh tế tối thiểu 15% và giảm chi phí đầu vào hơn 10%; hình thành các mô hình giảm nghèo bền vững tại 70% xã vùng khó khăn; phổ biến khuyến nông số trên diện rộng, với trên 50% lớp tập huấn thực hiện trên nền tảng trực tuyến.

Từ “khuyến nông tuyên truyền” sang “khuyến nông chuyển giao công nghệ”

Phát biểu chỉ đạo, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam yêu cầu các địa phương “tăng tốc” hoàn thành việc kiện toàn hệ thống khuyến nông cấp xã theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm. Ông nhấn mạnh, đội ngũ khuyến nông cơ sở phải được bố trí đúng chuyên ngành, đúng điều kiện sản xuất từng vùng, đồng thời bảo đảm tính kết nối liên thông để hoạt động xuyên suốt, hiệu quả.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị. Ảnh: Kiều Hằng

Thứ trưởng cũng đề nghị các tỉnh đổi mới toàn diện tư duy hoạt động khuyến nông theo hướng tư vấn – chuyển giao – kết nối chuỗi giá trị; coi nông dân là trung tâm, là chủ thể sáng tạo; và phát huy vai trò khuyến nông trong phát triển vùng nguyên liệu, mở rộng liên kết doanh nghiệp, thúc đẩy sản xuất tiêu chuẩn, đáp ứng nhu cầu xuất khẩu và thị trường trong nước.

Bộ cũng giao các đơn vị liên quan phối hợp xây dựng chương trình đào tạo mới cho cán bộ khuyến nông, tiếp tục củng cố tổ khuyến nông cộng đồng, thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý, giám sát và chuyển giao kỹ thuật.

Tại hội nghị, các doanh nghiệp chia sẻ, tham gia mô hình PPP giúp họ có được vùng nguyên liệu lớn, đồng bộ về giống – quy trình – chất lượng, đảm bảo truy xuất nguồn gốc, tạo điều kiện mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu nông sản Việt Nam. Nông dân hưởng lợi trực tiếp khi giảm chi phí đầu vào, được hỗ trợ kỹ thuật, có hợp đồng bao tiêu ổn định, giảm rủi ro thị trường, gia tăng thu nhập bền vững.

Về phía Nhà nước, hợp tác công – tư giúp cụ thể hóa chính sách, giảm áp lực ngân sách, huy động nguồn lực doanh nghiệp cho mục tiêu chiến lược, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý sản xuất nông nghiệp.

Tập đoàn Lộc Trời cũng đưa ra 5 kiến nghị nhằm hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế vận hành PPP trong khuyến nông, trong đó có đề xuất giao Trung tâm Khuyến nông Quốc gia làm đầu mối điều phối, ban hành khung pháp lý riêng và xây dựng kế hoạch hành động thống nhất toàn quốc.

Kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam khẳng định: xây dựng hệ thống khuyến nông chuyên nghiệp, mở và sáng tạo là nhiệm vụ ưu tiên trong giai đoạn tới. Thứ trưởng kêu gọi sự đồng hành của doanh nghiệp, các tổ chức chính trị – xã hội và báo chí nhằm lan tỏa tinh thần đổi mới, khơi dậy khát vọng phát triển nông nghiệp hiện đại, nông thôn thịnh vượng và nông dân văn minh.

Thùy Khánh