Kỹ thuật lưu giữ cá qua mùa đông

Kỹ thuật cải tạo ao

Để nuôi cá qua đông, cần lựa chọn ao có diện tích vừa phải thường là từ 500 – 1.000 m2, chiều dài của ao tránh hướng Đông Bắc, có nguồn nước sạch để cấp cho ao nuôi.

Ao có hệ thống bờ vững chắc và có thể duy trì độ sâu mực nước từ 1,5 – 2 m, hệ thống cấp thoát nước đầy đủ, có đăng chắn, ao dễ gây màu nước. Các yếu tố thủy lý, thủy hóa phù hợp: pH > 7, hàm lượng ôxy hòa tan > 5 mg/l,…

Mặt ao có thể thả bèo để chống rét cho cá. Ảnh: Việt Hùng

Hàng năm, vào tháng 10 và tháng 11, sau khi thu hoạch cá cần tháo cạn nước, bắt hết cá tạp trong ao, nạo vét bùn đáy, chỉ để lớp bùn < 20 cm, phát quang bờ, san lấp các hang hốc, tạo độ phẳng của đáy ao. Dùng vôi để cải tạo đáy ao và diệt tạp, liều lượng dùng từ 10 – 12 kg/100 m², rắc đều và phơi nắng 3 – 5 ngày. Cấp đủ nước vào ao đạt 1,8 – 2 m, dùng lưới chắn để lọc, không để cá tạp vào ao.

Chống rét cho cá

Che ao bằng bèo: Mặt ao có thể thả bèo tây, bèo ong hoặc bèo hoa dâu trong đó tốt nhất nên sử dụng bèo hoa dâu chiếm 2/3 diện tích ao về phía Bắc chắn gió (bèo được gom vào một góc ao tránh thả tràn lan che kín hết diện tích mặt ao, làm giảm độ thoáng của ao, gây thiếu ôxy cho cá). Bèo tây khi thả xuống ao làm nơi tránh rét cho cá rất tốt tuy nhiên sau mùa Đông cần dọn dẹp tránh để rễ bèo thối gây ô nhiễm nền đáy ao. Bèo hoa dâu thả xuống ao vừa chống rét cho cá hết thời gian chống rét có thể sử dụng làm thức ăn rất tốt cho cá trắm cỏ.

Che ao bằng bạt nilon: Để tránh gió lùa đưa không khí lạnh làm nhiệt độ nước giảm thấp. Khi trời rét đậm dùng tre, gỗ và các vật liệu khác làm giàn trên mặt ao, che phủ kín bằng bạt nilon để tăng khả năng giữ nhiệt độ, đồng thời lắp máy sục khí tăng cường ôxy cho cá. Khi trời nắng ấm mở hai đầu bạt ra để ao được thông thoáng.

Làm sọt cho cá tránh rét: Các ao chống rét cho cá tạo một góc ao về phía bắc sâu, dùng các sọt đan bằng tre, lấy rơm rạ dùng nước vôi phun vào sát trùng, phơi thật khô ấn đầy sọt cắm cọc dìm xuống đáy ao (khi rơm rạ bị phân hủy vớt lên và thay lượt rơm rạ khác).

Quản lý môi trường ao nuôi

Sử dụng nhiệt kế đo nhiệt độ nước, để có biện pháp xử lý kịp thời, đảm bảo nhiệt độ nước ao thường xuyên trên 20ºC, tránh để nhiệt độ xuống dưới 12ºC. Đây là ngưỡng nhiệt độ có thể gây chết chủ yếu cá rô phi và cá chim trắng.

Duy trì mực nước ao nuôi đảm bảo độ sâu ít nhất từ 1,5 – 2 m đối với ao nuôi truyền thống, tối ưu từ 2,2 – 2,5 m để giữ ấm nước ao và giảm sự biến đổi đột ngột nhiệt độ môi trường nước. Với các ao không đủ độ sâu mực nước nói trên nên đào mương sâu cho cá tránh rét, diện tích mương bằng 10 – 15% diện tích ao nuôi.

Tranh thủ ngày nắng ấm có thể thay 20 – 30% nước ao.

Định kỳ 2 tuần/lần dùng vôi hoà ra nước té khắp mặt ao với lượng từ 2 – 3 kg/100 m² ao để khử trùng nước ao, tiêu diệt mầm bệnh. Tuyệt đối không bón phân hữu cơ xuống ao trong giai đoạn này đảm bảo môi trường trong sạch, tránh hiện tượng nấm thủy mi phát triển.

Với ao nuôi nuôi lâu ngày nên xử lý diệt khuẩn đáy ao, ưu tiên nên sử dụng dạng viên để chìm được xuống đáy đạt hiệu quả khử trùng cao nhất. Sau 3 ngày diệt khuẩn tiến hành bổ sung men vi sinh cho ao nuôi.

Khi nhiệt độ xuống thấp tuyệt đối không kéo lưới kiểm tra cá, hoặc thu hoạch theo cách đánh tỉa thả bù để tránh bị xây xát cho thủy sản nuôi nhằm hạn chế bệnh đốm đỏ, lở loét do nấm và các bệnh do ký sinh trùng gây ra.

Có thể sử dụng các loại chế phẩm sinh học để xử lý nước ao và nền đáy như EMC, Anova NB25,…

Đối với các giống thủy sản có giá trị khi nhiệt độ xuống quá thấp dưới 100C nên đưa cá giống lên bể che kín hoặc phủ bạt và sử dụng các biện pháp nâng nhiệt, sục khí.

Dinh dưỡng

Khi mùa Đông đến cần tăng cường bổ sung dinh dưỡng cho cá để cá khỏe, có sức đề kháng với bệnh tật và tăng khả năng chống chịu được với thời tiết lạnh kéo dài bằng cách cho cá ăn đầy đủ thức ăn đảm bảo về số lượng và chất lượng

Khi nhiệt độ nước xuống dưới 10C, giảm 1/2 lượng thức ăn cho cá ăn. Nhiệt độ xuống dưới 15ºC nên ngừng cho cá ăn vì ở ngưỡng nhiệt đó động vật thủy sản gần như ngừng bắt mồi, nếu đưa thức ăn xuống sẽ gây lãng phí thức ăn và ô nhiễm môi trường ao nuôi.

Bổ sung thêm Vitamin C, B-Complex (với lượng dùng từ 3 – 5 g/kg thức ăn) hoặc các chế phẩm từ tỏi như Tiên Đắc, KN 04-12 vào thức ăn nhằm tăng sức đề kháng cho cá. Với thức ăn công nghiệp nên chọn loại cám có hàm lượng đạm cao từ 2% trở lên để giúp cá hồi phục sức khỏe sau thời gian chống rét. Trước khi ăn 30 phút nên bật các thiết bị quạt để đảo đều nước, tránh hiện tượng bề mặt nước lạnh làm cá giảm lên ăn.

Nguyễn Hằng