Lâm Đồng: Tăng tốc gỡ “thẻ vàng” IUU trước kỳ thanh tra lần thứ 5

Sau khi tỉnh sáp nhập địa giới hành chính tỉnh Bình Thuận (cũ) từ ngày 1/7/2025, Lâm Đồng hiện là một trong những tỉnh có đội tàu cá lớn nhất cả nước. Kể từ năm 2017, EC áp “thẻ vàng” cho thủy sản của Việt Nam khiến ngành thủy sản chịu ảnh hưởng nặng nề. Đợt thanh tra lần thứ 5 được xem là cơ hội quan trọng để gỡ bỏ cảnh báo này. Vì vậy, tỉnh Lâm Đồng đang triển khai các biện pháp quyết liệt, với phương châm đối diện thẳng thắn chứ không đối phó.

Phường Phước Hội từng là “điểm nóng” về vi phạm IUU, với nhiều vụ tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Để khắc phục tình trạng này, Đồn Biên phòng Phước Lộc đã thành lập Tổ phản ứng nhanh từ năm 2022. Tổ này kiểm soát chặt chẽ tàu thuyền, giao mỗi cán bộ chiến sĩ phụ trách 2 – 3 phương tiện. Lực lượng chức năng cũng “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, vận động 47 tàu cá có nguy cơ cao ký cam kết không vi phạm.

Hệ thống giám sát hoạt động rất sát sao. Khi phát hiện tàu cá mất kết nối VMS (thiết bị giám sát hành trình) trên 6 giờ hoặc vượt ranh giới, Tổ phản ứng nhanh sẽ lập tức liên lạc với gia đình để ngăn chặn từ sớm. Dù vậy, năm 2024, phường vẫn xảy ra một vụ vi phạm. Một tàu cá 13,8 mét không lắp VMS đã bị nước ngoài bắt giữ. Vụ việc này hiện đang được củng cố hồ sơ để xử lý hình sự.

Mô hình Tổ phản ứng nhanh đã được nhân rộng ra các địa phương ven biển khác như Phan Thiết, Phú Quý. Công tác tuyên truyền sâu rộng đã làm thay đổi nhận thức của ngư dân. Nhờ đó, phường Phan Thiết đã không còn vụ vi phạm IUU nào trong hơn 3 năm qua.

Ban Chỉ đạo IUU tỉnh Lâm Đồng xác định, công tác chống khai thác IUU là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt. Ngày 6/8/2025, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 1278, triển khai đợt cao điểm thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm. Tháng 9 vừa qua được xem là tháng cao điểm để hoàn thiện các khuyến nghị của EC, tập trung vào kiểm soát tàu nguy cơ cao và truy xuất nguồn gốc thủy sản.

Sau chỉ đạo của Thủ tướng tại phiên họp ngày 7/10 về quyết tâm gỡ “thẻ vàng” trong năm 2025, UBND tỉnh Lâm Đồng đã yêu cầu các đơn vị hành động khẩn trương, quyết liệt. Tỉnh đã tăng cường đăng ký, đăng kiểm, cấp phép cho tàu cá. Trung tâm giám sát tàu cá tỉnh tổ chức trực ban 24/24 giờ để theo dõi VMS, kịp thời phát hiện và cảnh báo các tàu mất kết nối hoặc vượt ranh giới.

Bí thư Tỉnh ủy Y Thanh Hà Niê Kđăm cũng đã ban hành Chỉ thị 04, xác định chống IUU là nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Chỉ thị yêu cầu người đứng đầu cấp ủy, chính quyền phải chịu trách nhiệm trực tiếp. Tỉnh kiên quyết chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, lập danh sách các tàu có nguy cơ cao để giám sát. Tàu nào không đủ điều kiện (đăng ký, VMS…) sẽ không được phép ra khơi. Công tác truy xuất nguồn gốc cũng được siết chặt để đảm bảo nguyên liệu “sạch” cho xuất khẩu.

Đến nay, toàn tỉnh có 8.407 tàu cá (từ 6m trở lên) đã được đăng ký và cập nhật trên cơ sở dữ liệu quốc gia. Đặc biệt, tỉnh đã hoàn thành đăng ký, đưa vào quản lý 2.710 tàu cá “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép) theo quy định mới. Với những nỗ lực này, Lâm Đồng đang tích cực góp sức cùng cả nước trong đợt thanh tra sắp tới.

Thiên Đức