Lợi ích của tảo khuê trong ao tôm

Tảo khuê

Tảo khuê hay tảo Silic là loại tảo có lợi, xuất hiện khắp nơi, nước mặn, nước ngọt, đất hoặc trên mặt đất. Tế bào sắc tố chứa chlorophyll a, c, beta-carotene (fucoxanthin, diatoxanthin và diadinoxanthin) tạo nên màu tế bào từ vàng tới nâu vàng. Tảo silic có cấu tạo đơn bào sống đơn độc hay thành tập đoàn dạng quạt, dạng sợi, dạng chuỗi, dạng zic-zắc, dạng dải, dạng sao, dạng ống, dạng cây… Kích thước thay đổi từ vài mm đến 1 mm. Thành tế bào tảo silic gồm hai mảnh vỏ như hai cái nắp của một cái hộp nhỏ lắp khít vào nhau, bên trong chứa tế bào chất.

Tảo khuê là một vi tảo quang hợp được tìm thấy trong hầu hết các điều kiện môi trường nước. Chúng là những sinh vật dị dưỡng, có thể sinh trưởng riêng lẻ hoặc tập hợp lại với nhau, với khả năng di chuyển rất hạn chế. Ngoài tự nhiên, tảo khuê đóng một vai trò rất quan trọng trong quá trình điều hòa sinh hóa đối với đại dương. Cũng giống như đa số các loại tảo khác, tảo khuê hấp thụ carbon dioxide (CO₂) và ánh sáng mặt trời để tạo ra ôxy, được ví như một nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học. Sản phẩm đồng hóa từ CO₂ là lipid và chrysolaminaran, thường tụ lại thành các giọt chất dự trữ màu da cam. Ngoài ra còn có các giọt volutin màu xanh da trời.

Tảo khuê khi chiếm ưu thế trong ao nuôi chúng sẽ làm cho nước có màu vàng nâu hay vàng đục (màu nước trà). Ảnh: ST

Khi chiếm ưu thế trong ao nuôi chúng sẽ làm cho nước có màu vàng nâu hay vàng đục (màu nước trà). Nhóm tảo khuê thường xuất hiện trong ao nuôi tôm gồm: Navicula sp, Cheatoceros sp, Skeletonema sp, Nitzschia sp… Tảo khuê phát triển khi ao nuôi có dinh dưỡng thấp, tỷ lệ đạm/lân >15/1, thường xuất hiện ở giai đoạn đầu vụ nuôi.

Lợi ích

Nhờ vào thành phần sinh hóa mà tảo khuê rất tốt cho tôm cá. Chúng không chứa xenluloza nhưng giàu sterol, axit béo không bão hòa, canxi, magie, sắt, các muối vô cơ và các vitamin khác nhau, có thể được động vật thủy sản hấp thu và tiêu hóa tốt. Đồng thời, chúng có tác dụng đặc biệt trong việc lọc nước và cân bằng sinh thái của thủy vực. Do đó, các ao nuôi với thực vật phù du chiếm ưu thế là tảo khuê, đã được coi là một trong những môi trường thủy sinh tốt nhất trong NTTS.

Nhiều thử nghiệm cho thấy, thức ăn từ tảo cho tôm, cá sẽ giúp năng suất tăng cao hơn so với khi chỉ sử dụng thức ăn công nghiệp. Thế nên, sử dụng vi tảo như một nhu cầu cấp thiết để sản xuất thức ăn giàu dinh dưỡng cung cấp cho thủy sản.

Tập hợp tảo khuê là một hỗn hợp chất dinh dưỡng mới lạ, giúp kích thích sự phát triển của thủy sản. Tập hợp này giúp tạo ra thức ăn tươi sống trong nước ao, giúp tăng trưởng bền vững, sạch bệnh, an toàn cho sự tồn tại của tôm cá để đạt được sản lượng tối đa. Trong ao nuôi tôm, tập hợp tảo khuê tiết kiệm đến 15% sự phụ thuộc vào thức ăn công nghiệp, vì tôm thích tảo khuê sống hơn là thức ăn viên.

Trong ao có sự đa dạng sinh vật phù du, nếu màu nước “nâu vàng” cho thấy ao đang được làm giàu bởi các loài tảo khuê. Bao gồm Chaetoceros sp., Navicula sp., Nirzschia sp., Skeleronema sp., Cyclotella sp., Synedia sp., Achnanthes sp. và Amphora sp…, giúp ổn định hệ sinh thái và giảm sự dao động của các thông số chất lượng nước. Ngoài ra, tảo khuê cũng sẽ hạn chế các chất độc amoniac và kim loại nặng, đồng thời ngăn ngừa sự phát triển của các loại tảo sợi không mong muốn trong thủy vực. Tảo khuê còn đóng vai trò như hệ thống lọc sinh học trong môi trường nước, chúng hỗ trợ giúp ổn định các thông số môi trường trong ao. Tảo khuê chiếm ưu thế trong ao sẽ tạo độ đục phù hợp, giảm hiện tượng ăn thịt đồng loại trong nuôi tôm. Các loại tảo này còn cạnh tranh chất dinh dưỡng và làm giảm quần thể vi khuẩn gây bệnh. Việc tận dụng hợp lý cộng đồng tảo khuê trong hệ sinh thái ao nuôi với các biện pháp quản lý thích hợp chắc chắn sẽ nâng cao sản lượng tôm cá.

Gây màu nước tảo khuê

Màu nước ao nuôi cho biết loài tảo đang chiếm ưu thế. Do sự phản xạ ánh sáng của các sắc tố quang hợp, các loài tảo khác nhau tạo ra màu nước khác nhau. Màu nước biến động là do sự thay đổi và biến động của tảo. Khi tảo hoàn toàn bị thay thế, nước thường chuyển sang trắng hoặc đục.

Màu vàng nâu hoặc nâu hơi đỏ: Là màu nước tốt nhưng khó đạt; Tảo khuê cao; Nước mặn, nhiệt độ thấp, hàm lượng hữu cơ thấp; Độ trong 25 – 35 cm.

Giai đoạn thích hợp để gây màu nước tảo khuê đó là chuẩn bị thả giống. Thực hiện như sau: Sau khi diệt khuẩn sát trùng nguồn nước, 3 – 5 ngày sau tiến hành cấy men vi sinh để tạo màu nước tảo khuê với liều lượng 500 g cho 5.000 m³ nước. Sử dụng khoáng tạt 1 kg cho 1.000 m³ để kích thích tảo thuê và tảo có lợi trong ao phát triển ổn định, tạo nguồn thức ăn tự nhiên phong phú giúp giảm hệ số tiêu tốn thức ăn. Sau 2 – 3 ngày khi nước ao nuôi tôm có màu trà có thể tiến hành thả giống.

Trong giai đoạn nuôi từ tháng thứ 2 trở đi, ao nuôi sẽ có rất nhiều chất dinh dưỡng do lượng thức ăn và chất thải của tôm gây ra. Lúc này tảo độc sẽ có điều kiện phát triển mạnh, chiếm ưu thế trong ao. Để màu nước là màu của tảo khuê đòi hỏi cần quản lý tốt lượng thức ăn và thường xuyên xử lý các chất hữu cơ tích tụ đáy ao. Nên sử dụng men vi sinh định kỳ 5 – 7 ngày 1 lần, liều dùng 500 g/5.000 m³ nước. Nên cấy vi sinh lúc 18h chiều để đạt hiệu quả tốt nhất.

Phương Đông