Lưu ý trong nuôi hàu

(Trần Hữu Thắng, xã Đầm Hà, huyện Đầm Hà (Quảng Ninh)

Trả lời:

Nuôi hàu ở Việt Nam trước đây chủ yếu sử dụng phương pháp nuôi đá, cọc tre, ngói mái là chính. Ngày nay, phương pháp nuôi đã được cải tiến, từ công nghệ nuôi bãi, trở thành công nghệ nuôi giàn treo, nuôi bè, nuôi cọc xi măng là chính. Dưới đây là một số hình thức nuôi hàu phổ biến:

Nuôi hàu bằng đá vùng cửa sông: Phương pháp nuôi này phụ thuộc con giống tự nhiên, chi phí xây dựng cơ bản thấp, hiệu quả tương đối cao. Có rất nhiều loại đá khác nhau để làm vật bám tùy thuộc vào từng địa phương như đá vôi làm vật bám rất tốt, đá cuội, đá san hô… Kích cỡ đá trung bình 2 – 4 kg/hòn và dao động từ 1 – 10 kg/hòn. Đá được chuyên chở bằng thuyền hoặc ghe rải đều trên bãi có hàu giống xuất hiện. Năng suất đạt 0,5 – 1,5 kg hàu nguyên con/hòn đá.

Nuôi hàu bằng cọc: Nguyên vật liệu làm cọc chủ yếu đúc bằng xi măng, cọc gỗ, cọc tràm, cọc tre… được cắm thành từng hàng vùng cửa sông hay trên vùng triều. Cọc có chiều dài khoảng 2 m. Loại hình này nuôi chủ yếu ở vùng đầm phá thuộc khu vực miền Trung như đầm Lăng Cô, Thừa Thiên – Huế, hay khu vực huyện Cần Giờ, TP Hồ Chí Minh. Năng suất nuôi khoảng 2 – 6 kg hàu nguyên con/cọc.

Nuôi hàu bằng lốp cao su: Nguyên liệu làm vật bám cho hàu là các giá thể bằng lốp ô tô, xe máy, xe đạp đã qua sử dụng, cho xuống các vùng ao đầm tự nhiên, khu vực đầm phá nơi có dòng nước thủy triều kém để thu giống tự nhiên và sử dụng nó làm giá thể cho hàu nuôi lớn đến lúc đạt kích cỡ hàu thương phẩm. Phương pháp nuôi này chủ yếu ở khu vực Cần Giờ, TP Hồ Chí Minh, các đầm phá thuộc ven biển miền Trung.

Nuôi hàu bằng giàn: Nguyên vật liệu làm giàn là các cọc hình trụ đúc xi măng với chiều dài trung bình khoảng 1,2 – 1,8 m, chiều rộng bề mặt khoảng 0,1 m. Mỗi giàn được đặt cách mặt nước 0,5 cm lúc triều xuống. Do đó hàu nuôi luôn chìm sâu trong nước. Lồng nhỏ treo từ 32 – 40 trụ xi măng, lồng lớn có thể treo khoảng 200 trụ. Sản lượng nuôi khoảng 2 – 6 tấn hàu nguyên con/giàn. 

Nuôi hàu trong các lồng treo trên giàn: Cấu tạo giàn nuôi tương tự như giàn nuôi trên các cọc đúc xi măng. Hàu giống thu từ tự nhiên cho vào các lồng lưới có đường kính miệng lồng và đường kính đáy từ 0,4 – 0,5 m, chiều dài mỗi lồng khoảng 0,4 m, kích cỡ mắt lưới 2a = 2 cm. Mỗi một lồng nuôi thả mật độ hàu giống trung bình khoảng 5 kg hàu, kích cỡ giống khoảng 3 – 4 cm. Sau thời gian nuôi khoảng 5 tháng đạt năng suất trung bình 15 kg hàu thương phẩm/lồng. Như vậy, phương pháp nuôi này chỉ sau 5 tháng nuôi hàu đạt sinh trưởng tăng gấp 3 lần. 

Hỏi: Làm thế nào để lấy được giống hàu ngoài tự nhiên?

(Phạm Lý, xã Võ Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình)

Trả lời:

Trong tự nhiên, ấu trùng hàu bám vào các loại giá thể khác nhau như vỏ nhuyễn thể, đá, cọc… Tuy nhiên, khi không có giá thể cứng chúng cũng có thể bám vào rong biển. Giá thể thích hợp cho hàu giống bám là những giá thể có chứa calci như vỏ động vật thân mềm hoặc đá vôi. Vật liệu dùng làm giá thể cho các loài sống bám như hàu thường là vỏ của động vật thân mềm, ngoài ra có thể dùng dây thừng, tre, ống nhựa, gỗ hoặc sọ dừa và các loại vật liệu khác. Tùy vào hình thức và quy mô nuôi mà người dân lựa chọn giá thể phù hợp. Giá thể dùng để nuôi treo (bè, giàn) thường lớn và bền hơn giá thể dùng nuôi đáy. Giá thể thích hợp thì phải đạt được một số tiêu chuẩn sau:

Giá rẻ và có thể cung cấp với số lượng lớn;

Rắn, hơi nhám, bề mặt sạch (màu sắc không quan trọng);

Trọng lượng riêng vừa phải đảm bảo không quá nặng khi treo nhưng cũng phải đủ nặng để không bị nổi;

Dễ dàng vận chuyển;

Diện tích bề mặt lớn nhất trên cùng một đơn vị thể tích;

Dòng nước phải chảy qua toàn bộ bề mặt của giá thể và đường kính của cọc phải đủ lớn cho sinh trưởng của ấu trùng đến khi đạt cỡ thu hoạch;

Thích hợp cho cả nuôi treo hoặc nuôi đáy;

Ít tích tụ bùn trên bề mặt giá thể;

Đối với giá thể dùng nuôi đáy phải dễ dàng phân hủy sau một thời gian nuôi.

Lấy giống là một giai đoạn quan trọng nhưng nó chỉ là một giai đoạn ngắn trong quá trình nuôi. Vì vậy tùy điều kiện cụ thể mà chọn giá thể sao cho thu được nhiều ấu trùng nhất và đảm bảo chi phí thấp nhất.

Ban KHKT