(TSVN) – Bột cá ngày càng khan hiếm trong khi giá lecithin không ngừng tăng, giải pháp dinh dưỡng thay thế bền vững trong thức ăn tôm trở thành nhu cầu cấp bách.
Nhiều năm qua, ngành công nghiệp NTTS đã cải thiện tính bền vững bằng cách giảm bột cá trong thức ăn. Khô đậu được sử dụng khá rộng rãi để thay thế bột cá trong thức ăn tôm nhờ thành phần cân bằng dinh dưỡng và nguồn cung sẵn có. Tuy nhiên, cần phải thận trọng khi sử dụng khô đậu trong thức ăn cho tôm do thiếu hụt một số chất dinh dưỡng, đặc biệt là Cholesterol. Đây là chất dinh dưỡng quan trọng đối với tôm bởi chúng không có khả năng tự tổng hợp Cholesterol. Theo NRC 2011, nhu cầu Cholesterol của TTCT dao động 0,11 – 0,14% trong khi hàm lượng Cholesterol trong các công thức thức ăn tiêu chuẩn cho tôm hiện nay nằm trong khoảng 0,05 – 0,1%. Do đó, hàm lượng khô đậu trong thức ăn tăng lên sẽ làm giảm nồng độ Cholesterol trong gan tụy và haemolymph của tôm.
Tôm thiếu hệ thống dịch mật, do đó quá trình tiêu hóa lipid không hiệu quả như ở cá. Các chất tăng cường tiêu hóa chứa chất nhũ hóa tự nhiên đã được chứng minh khả năng hỗ trợ quá trình nhũ hóa, tối ưu hóa và sử dụng các chất dinh dưỡng lipid quan trọng như Cholesterol.
Aqualyso® (Adisseo) là một phụ gia chứa lysophospholipid được sản xuất bằng quá trình thủy phân phospholipid trong lecithin đậu tương với phospholipase A2. Lecithin hỗ trợ tiêu hóa và hấp thụ lipid. Do những đặc tính nhũ hóa vượt trội của Aqualyso liên quan đến lecithin, phụ gia này cũng được ứng dụng phổ biến trong thức ăn của tôm để giảm chi phí công thức thức ăn và duy trì hiệu suất tăng trưởng của tôm. Một thử nghiệm tăng trưởng đã được thực hiện để đánh giá những lợi ích của Aqualyso trong các công thức thức ăn của tôm chứa Cholesterol cao và thấp. Hàm lượng bột cá và khô đậu trong thức ăn thử nghiệm cũng được điều chỉnh để cung cấp Cholesterol cao (0,12%) và thấp (0,05%).
Bốn khẩu phần thức ăn thử nghiệm được xây dựng theo công thức isoproteic và isolipidic. Hai nghiệm thức đối chứng chứa 1% lecithin với nồng độ Cholesterol cao hoặc thấp: khẩu phần Cholesterol cao (HIGH CHOL, 0,12%) và khẩu phần Cholesterol thấp (LOW CHOL, 0,05%). Cả hai công thức đều bổ sung Aqualyso (AQL) 0,1%. Thức ăn viên chìm được sản xuất bằng máy xay có đường kính khuôn 2 mm, sấy khô trong lò ở 60°C và bảo quản ở nhiệt độ -20°C đến khi sử dụng.
Bốn nghiệm thức được phân ngẫu nhiên vào 12 bể (300 l, lặp lại 3 lần cho mỗi nghiệm thức) trong một hệ thống tuần hoàn kín. Mỗi bể thả 20 con tôm trọng lượng 2,39 ± 0,02 g. Hệ thống gồm máy lọc sinh học, máy hớt bọt và đèn UV để duy trì chất lượng nước. Nhiệt độ nước được kiểm soát ở 28 ± 1°C. Tôm được cho ăn 4 cữ/ngày vào các khung giờ 7h, 12h, 17h và 22h vối khối lượng thức ăn chiếm 6% trọng lượng cơ thể tôm. Tiến hành cân trọng lượng tôm 2 tuần 1 lần; đồng thời thay một nửa lượng nước bể nuôi. Thử nghiệm cho ăn kéo dài 8 tuần.
Cuối thử nghiệm, tôm được cân đồng loạt để tính toán hiệu suất tăng trưởng. Sau đó, lấy ngẫu nhiên gan tụy từ hai con tôm trong mỗi bể. Biểu hiện gen của các enzyme tiêu hóa, gồm chymotrypsin, trypsin, amylase và lipase cũng được đánh giá.
Bổ sung chất tăng cường tiêu hóa lysophospholipid đã cải thiện lượng ăn vào và hiệu suất tăng trưởng của tôm được cho ăn thức ăn Cholesterol cao và thấp (Hình 1). Lượng ăn của tôm lần lượt tăng 13% và 21% ở các khẩu phần thức ăn Cholesterol cao và thấp. Thức ăn Cholesterol cao bổ sung Aqualyso cho kết quả tăng trưởng tốt nhất với tăng trọng 16% và tốc độ tăng trưởng riêng (SGR) 11%. Các kết quả tương tự cũng được ghi nhận ở thức ăn Cholesterol thấp được bổ sung Aqualyso.
Hình 1
Cụ thể, tăng trọng và SGR của tôm ở nhóm này lần lượt tăng 10% và 8%. Đáng nói, bổ sung Aqualyso vào thức ăn Cholesterol thấp mang lại hiệu quả tăng trưởng tương đương thức ăn Cholesterol cao. Điều này chứng minh hiệu quả của chất tăng cường tiêu hóa từ lysophospholipid trong việc làm giảm chi phí công thức thức ăn và duy trì hiệu quả của thức ăn tốt hơn. Aqualyso không ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả chuyển hóa thức ăn có hàm lượng Cholesterol cao và thấp. Các hàm lượng Cholesterol và phụ gia cũng không tác động đến tỷ lệ sống trung bình 76%.
Trước đây, chất tăng cường tiêu hóa 0,1% lysophospholipid đã được chứng minh khả năng thay thế thành công 0,75 – 1% lecithin trong thức ăn đối chứng chứa 2% lecithin (Lin et al. 2021). Trong nghiên cứu này, các khẩu phần ăn chỉ bổ sung 1% lecithin đậu tương để đáp ứng nhu cầu phospholipid tối thiểu của tôm. Với công thức này, hiệu suất tăng trưởng giữa thức ăn Cholesterol cao và thức ăn Cholesterol thấp bổ sung Aqualyso tương đương nhau là do Aqualyso tăng hiệu lực cải thiện nhũ hóa và thúc đẩy hấp thụ cũng như sử dụng Cholestrol hiệu quả hơn trong thức ăn 1% lecithin.
Các nghiên cứu trước đây trên cá da trơn và cá bơn cũng ghi nhận tác dụng tích cực của lysophospholipid đến hấp thụ và sử dụng tốt hơn các chất dinh dưỡng lipid thiết yếu. Đối với cá hồi, nhiều dữ liệu chưa được công bố gần đây cho thấy Aqualyso làm tăng tốc độ hấp thụ và vận chuyển chất dinh dưỡng trong đường ruột cũng như quá trình xử lý chất dinh dưỡng trong gan.
Nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng, Aqualyso có thể ảnh hưởng đến hoạt tính của enzyme tiêu hóa. Các biểu hiện gen của proteases, như chymotrypsin và trypsin đã được tăng cường ở cả thức ăn Cholestetol cao và thấp.
Mi Lan
Theo Aquafeed