(TSVN) – Năm 2023 đầy biến động sắp khép lại, những tín hiệu lạc quan trong sản xuất tôm dần lộ diện, báo hiệu một năm 2024 chuyển biến tích cực của ngành tôm toàn cầu.
Ảnh: Weareaquaculture
Một đợt El Nino mới đang rình rập và đe dọa ngành tôm thế giới, đặc biệt là Mỹ Latinh, trong đó có Ecuador. Các trại tôm của Ecuador có thể gặp rủi ro lũ lụt và ngập úng, làm gia tăng áp lực dịch bệnh cho Mỹ Latinh, cũng như châu Á. Tại châu Á, mùa đông đến cùng với El Nino sẽ làm sản lượng tôm giảm mạnh trong quý I/2024. Dù nỗ lực ngược dòng, nhưng sản lượng tôm của Ấn Độ năm 2023 không thoát khỏi tình trạng sụt giảm ít nhất 10 – 5%. Thực tế, Ấn Độ đã giảm lượng nhập khẩu tôm bố mẹ trong năm 2023. Điều này dự báo nguồn cung tôm nguyên liệu cho năm 2024 sẽ khó tăng trở lại.
Theo Willem van der Pijl, người sáng lập Shrimp Insights, rất khó dự đoán chính xác diễn biến thị trường tôm trong vài tháng tới. Nếu dựa theo điều kiện thời tiết và giá cả hiện nay, có thể thấy tốc độ xuất khẩu tôm sẽ chậm lại. Nhưng nhiều yếu tố khác gồm các thương vụ hợp nhất và cạnh tranh để duy trì hoặc mở rộng thị phần có thể tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng khối lượng xuất khẩu tôm thời gian tới.
Trại nuôi tôm ở châu Á. Ảnh: Shutterstock
Tỷ lệ lạm phát hàng năm của khu vực châu Âu trong tháng 9 đã giảm xuống 4,3% so cùng kỳ năm 2022, Cơ quan Thống kê châu Âu (Eurostat) công bố hôm 29/9. Những nút thắt trong chuỗi cung ứng và giá năng lượng đã giảm bớt khi cú sốc khí đốt sau chiến sự Nga – Ukraine giảm dần, nhưng lạm phát vẫn ảnh hưởng đến nền kinh tế.
Kết quả khảo sát của Liên minh Nuôi trồng thủy sản toàn cầu (GAA) cho thấy, phần lớn chuyên gia thị trường thủy sản vẫn lo ngại yếu tố giá cả sẽ cản trở sự phục hồi của sản xuất. Giá thị trường là mối lo ngại lớn nhất do những bất ổn do lạm phát gây ra cho nền kinh tế toàn cầu vẫn dai dẳng và cản trở phục hồi nhu cầu tiêu dùng các sản phẩm thủy sản. Tại nhiều thị trường lớn như Mỹ và châu Âu, chi phí vẫn tiếp tục leo thang trong khi thu nhập của các hộ gia đình giậm chân tại chỗ khiến họ phải thắt chặt chi tiêu. Do đó, theo Willem, người tiêu dùng vẫn có xu hướng giảm bớt danh mục hải sản đắt tiền ra khỏi thực đơn hàng ngày hoặc lựa chọn các protein có giá cả thấp hơn.
Sau cùng, vấn đề mà nhiều người quan tâm nhất vẫn là giá tôm khi nào phục hồi trở lại. Nhiều chuyên gia vẫn kỳ vọng năm 2024 sẽ chứng kiến sự bật tăng của giá tôm toàn cầu khi nguồn cung sụt giảm. Tuy nhiên, theo Shrimp Insights dự báo, giá tôm khó có khả năng phục hồi mạnh dù tốc độ giảm giá đã chậm lại so năm 2022. Mặc dù các nước phương Tây đã bước vào kỳ nghỉ lễ cuối năm nhưng giá tôm chưa có dấu hiệu bật tăng trong khi nguồn cung vẫn dư thừa. Trong ngắn hạn, Willem kỳ vọng khối lượng xuất khẩu tôm sẽ duy trì ổn định ở mức trung bình hoặc cải thiện đôi chút vào đầu năm sau.
Theo báo cáo mới của Rabobank, triển vọng sản xuất và kinh doanh ngành hàng thủy sản năm 2024 lạc quan hơn so năm 2023.
Tại Ecuador, tốc độ tăng trưởng sản lượng tôm dự báo chững lại vào năm 2024. Nguyên nhân, theo các chuyên gia trong ngành, do hiện tượng thời tiết cực đoan El Nino tiếp tục diễn biến phức tạp, gây mưa lớn trên diện rộng, làm tăng nguy cơ lũ lụt và ảnh hưởng trực tiếp đến các trại nuôi tôm. Novel Sharma, chuyên gia phân tích ngành hàng thủy sản tại Rabobank cho biết, 50% diện tích nuôi tôm ở Ecuador nằm trong vùng nguy cơ lũ lụt, ước tính thiệt hại lên đến 110.000 ha.
Những tín hiệu tích cực về sản xuất tôm tại châu Á được kỳ vọng thay đổi cục diện thị trường tôm toàn cầu năm tới. Theo GAA, sản lượng tôm châu Á có thể tăng 4% vào năm 2024 sau làn sóng khủng hoảng đầu tiên trong vòng 1 thập kỷ qua. Sharma cho biết, quy mô phục hồi của ngành tôm châu Á sẽ phụ thuộc vào mức độ cải thiện giá bán của mặt hàng tôm trong năm tới bởi trong suốt năm 2023, giá xuất khẩu tôm liên tục lao dốc khiến phần lớn người nuôi không có lãi, thậm chí thua lỗ nặng nề.
Tương tự, sản xuất tôm ở Ấn Độ và Việt Nam cũng dự kiến phục hồi vào năm 2024 sau một năm 2023 ảm đạm. Theo ông Willem van der Pijl, một chuyên gia tại Shrimp Insights, ngành tôm Ấn Độ và Việt Nam có đạt được mức tăng trưởng sản lượng kỳ vọng hay không còn phụ thuộc vào nhu cầu của thị trường Mỹ và châu Âu, cũng như mức độ phục hồi giá cả có đủ khuyến khích nông dân gia tăng sản xuất trở lại hay không.
>> Sản xuất tôm toàn cầu dự báo hồi phục trở lại vào năm 2024, mặc dù sản lượng sẽ thấp hơn mức trung bình lịch sử 10 năm. Kết quả khảo sát của GAA dự báo sau khi giảm nhẹ 0,4% vào năm 2023, sản lượng tôm toàn cầu đạt tốc độ tăng trưởng 4,8% trong năm 2024, vượt mức đỉnh điểm của năm 2022.