Ngư dân “đỏ mắt” tìm bạn thuyền

Chật vật tìm kiếm

Vấn đề thiếu lao động biển đã diễn ra nhiều năm nay, nhưng đến khi dịch COVID-19 bùng phát thì tình trạng này trầm trọng hơn, đặc biệt là sau Tết Nguyên đán. Đa số lao động biển có kinh nghiệm, tay nghề đều đã lớn tuổi, còn thanh niên có sức khỏe thì những năm gần đây bỏ biển lên bờ rất nhiều. Đến nay, nhiều chủ tàu cá tại không ít địa phương ven biển trong cả nước vẫn chưa thể ra khơi, chỉ vì thiếu bạn đi biển trầm trọng. Để ứng phó, các chủ tàu linh động trả cho bạn biển 500.000 đồng/người/chuyến và sẽ tiếp tục được chia theo sản lượng đánh bắt, nhưng đến nay tìm “đỏ mắt” vẫn không có ai mặn mà.

Sau chuyến xuất hành đầu năm vào mùng 9 tết, tàu của ngư dân Lê Quốc Anh (P. Đức Thắng, TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận) lại phải nằm bờ. Ông Anh chia sẻ, để đi được chuyến biển “lấy ngày” cũng khó vô cùng vì tìm bạn biển không ra, dù trước tết ông đã cho lao động ứng tiền, mỗi người vài triệu đồng với hứa hẹn sau Tết phải đồng hành. Thay vì chuyến biển 20 lao động, tàu ông xuất bến chỉ 13 người, nhưng cũng phải đi. Theo các ngư dân, những chuyến biển đầu năm hầu như không có lãi bởi giá xăng dầu tăng cao, trong khi nguồn hải sản khan hiếm, nhiều chủ tàu vẫn phải chấp nhận chịu lỗ nhằm duy trì việc đánh bắt. Để giữ chân lao động, nhiều chủ tàu phải gửi trước một số tiền cho lao động ăn tết. Thậm chí nhờ người quen ở Bình Định, Quảng Ngãi, miền Tây… tìm kiếm bạn thuyền với giá cao gấp đôi, nhưng nguồn lao động nay rất hiếm.

Nhiều chủ tàu cá đang “đỏ mắt” tìm bạn thuyền cho mỗi chuyến vươn khơi xa; ảnh: Xuân Trường

Việc tàu cá nằm bờ không chỉ là khó khăn cho chủ tàu, mà với ngư dân, những người đi biển cũng lắm gian truân. Gắn bó với nghề biển hơn 10 năm nay, nhưng ngư dân Trần Văn Thanh (P. Phú Hài, TP Phan Thiết) giờ cũng muốn chuyển nghề lên bờ vì thu nhập bấp bênh, không đủ trang trải cuộc sống. Ông chia sẻ: “Thông thường tôi đi biển khoảng 10 ngày sẽ được chia 4 – 5 triệu đồng. Nhưng năm ngoái do dịch, chủ tàu mấy tháng nằm bờ, họ chỉ cho ứng 1 triệu đồng/tháng cầm cự. Sau Tết, tưởng đâu đi lại chuyến biển đầu năm sẽ có thu nhập, ai ngờ giá dầu tăng cao, giá hải sản lại thấp nên tôi chỉ chia được 2,5 triệu đồng. Hơn 10 ngày nay trời thổi, tàu không ra khơi được, anh em lao động biển lại đi vay chủ tàu duy trì cuộc sống. Nếu tình trạng này kéo dài, tôi phải kiếm nghề bờ sinh sống”.

Tìm cách “giữ chân” bạn thuyền

Tình trạng thiếu hụt lao động đi biển, nhất là các lao động trình độ cao cũng đang diễn ra tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, một trong những địa phương có hoạt động khai thác thủy sản khá phát triển. 

Thông thường từ mùng 6 đến mùng 10 tháng Giêng hàng năm, các tàu đều xuất bến ra khơi đầu năm; thế nhưng, hiện tại nhiều tàu cá của ngư dân Bà Rịa -Vũng Tàu vẫn nằm bờ vì thiếu lao động. Theo các ngư dân, những chuyến đi biển gần đây hầu như không có lãi, bởi giá xăng dầu liên tục “leo thang”, trong khi nguồn hải sản khan hiếm, nhiều chủ tàu vẫn phải chấp nhận chịu lỗ nhằm duy trì việc đánh bắt. Nhiều chủ tàu phải cất công đến những vùng khác để tìm kiếm bạn tàu hoặc phải gửi một số tiền trước để “giữ chân” lao động. Số tiền ứng trước thường rất lớn, nhưng hiện việc khai thác trên biển ngày càng ít đi vì ngư trường cạn kiệt nên đa số các chuyến ra khơi hầu như đều thua lỗ. 

Ông Huỳnh Anh Vũ, ngư dân xã Lộc An, huyện Đất Đỏ có 7 tàu cá, trung bình mỗi tàu sẽ có 3 bạn và 1 tài công. Ông Vũ cho biết, sau Tết việc kiếm lao động đi biển gặp nhiều khó khăn, hầu hết lao động đều phải kiếm từ các tỉnh miền Tây. Do vậy, dù đang là vụ khai thác chính, nhưng tàu của gia đình ông đến nay vẫn chưa thể ra khơi, chỉ vì thiếu bạn đi biển trầm trọng. Mặc dù, trước khi đi biển ông Vũ đã phải ứng trước cho lao động ít nhất 30 triệu đồng thì họ mới đồng ý làm. Nhưng đến nay họ vẫn chưa chịu quay lại đi biển.

Theo Chi cục Thủy sản Bình Thuận, giải pháp hữu hiệu nhất khi lao động biển khan hiếm là việc tích cực triển khai, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào đánh bắt hải sản, hiện đại hóa các thiết bị đánh bắt. Có như vậy, mới không lệ thuộc nhiều vào lao động và góp phần tăng sản lượng khai thác trong giai đoạn khó khăn này. Đồng thời, phải coi nghề cá là một nghề thật sự, cần có sự đào tạo nghiệp vụ liên quan đến nghề cá, xây dựng đội ngũ có tay nghề, trình độ, đi từ cơ giới hóa đến hiện đại hóa, chứ không chỉ là nghề cha truyền con nối, làm theo bản năng.

Hải Lý