Nguy cơ từ thoái hóa giống cá lóc

Khởi đầu rầm rộ

Để đáp ứng nhu cầu con giống thả nuôi, các nhà khoa học đã lai tạo ra loại giống cá lóc có ngoại hình y hệt cá lóc đồng, nhưng háu ăn, nhanh lớn hơn. Đỉnh cao phát triển nuôi cá lóc lai là đầu những năm 2000. Song, chính phong trào nuôi rầm rộ đã làm cho nguồn thức ăn tự nhiên cho cá thiếu hụt. Vì vậy, thức ăn công nghiệp từng bước được thay thế.

Tuy nhiên, khi nuôi bằng thức ăn công nghiệp, lại xảy ra hiện tượng cá lóc bị gù lưng do nguồn thức ăn thiếu khoáng chất, nguồn nước bị ô nhiễm. Thực trạng trên đã làm nhiều hộ nuôi cá lóc phải bỏ nghề vì thua lỗ.

Anh Nguyễn Phúc Ánh, ấp Sơn Thành, xã Vọng Đông, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang, người có kinh nghiệm hơn mười lăm năm nuôi cá lóc quy mô lớn, nay cũng  định bỏ nghề. Nguyên do vì cá nuôi bị bệnh ngày càng nhiều. Vụ nuôi vừa rồi, anh Ánh tự ương dưỡng hai vèo cá, mỗi vèo thả 10.000 con với hai loại cá đầu vuông và đầu nhím. Hai chiếc vèo đặt trong ao có mức nước sâu hơn 2,5m. Ao có cống cấp nước trực tiếp từ kênh chính nội đồng và thoát nước ra ruộng, nguồn nước cấp cho ao bảo đảm không bị ô nhiễm. Thả cá vào vèo chỉ khoảng một tháng sau là bắt đầu bị bệnh. Anh đã tích cực mua thuốc trị bệnh nhưng cá vẫn hao hụt. Riêng vèo ương cá lóc lai đầu nhím chỉ còn khoảng 2.000 con, vèo ương cá lóc lai đầu vuông chỉ còn chưa tới 100 con.

Hiệu quả kinh tế sụt giảm

Qua trao đổi được biết, cá do anh Ánh tuyển lựa cho đẻ là của vụ nuôi trước. Trong khi cá thu hoạch của vụ nuôi đó lại là sản phẩm của vụ nuôi trước nữa, và người ta gọi đó là giao phối cận huyết. Cơ chế của sự cận huyết là các gen lặn (thường là những gen suy thoái), chúng chỉ biểu hiện ra ngoài và thể hiện tác dụng tiêu cực khi chúng là đồng hợp tử. Khi giao phối cận huyết, khả năng chúng gặp nhau là rất lớn. Do hệ số đồng huyết rất cao nên con sinh ra có hiện tượng đồng huyết. Tác hại của phối giống cận huyết đã gây sụt giảm nghiêm trọng hiệu quả kinh tế của nghề nuôi cá lóc. Cách khắc phục cấp thiết hiện nay là tăng cường tuyên truyền sâu rộng để các nông hộ nắm rõ được tác hại mà chọn lựa đàn cá lóc con có phẩm chất di truyền tốt để nuôi thì mới đạt hiệu quả cao.

Nguyễn Kim Kiều

                Trung tâm Khuyến nông An Giang