Những tháng cuối năm 2012: Thị trường xuất khẩu cá tra trầm lắng, nông dân vẫn lỗ

Triệt tiêu hộ nuôi nhỏ lẻ

Ông Nguyễn Ngọc Hải- Chủ nhiệm hợp tác xã (HTX) Thới An (Cần Thơ) cho biết, vào thời điểm này năm ngoái, giá cá tra nguyên liệu lên đến 28.000 đồng/kg, trong khi năm nay dù mấy ngày qua giá cá có tăng thêm 1.500 – 2.500 đồng/kg tùy loại, nhưng cũng chỉ dao động ở mức 22.000 – 23.000 đồng/kg.

Giá cá tra cuối năm không tăng như mong đợi khiến nông dân thất vọng bỏ nghề.

“Với mức giá này người nuôi vẫn lỗ từ 2.000 – 3.000 đồng/kg. Cả năm bán cá cứ lỗ như vậy đã gần như triệt tiêu những hộ nuôi nhỏ, lẻ. Giờ chỉ còn những hộ nuôi gia công cho doanh nghiệp (DN), mà năm nay DN cũng chết, không biết nông dân chúng tôi đi về đâu? ” – ông Hải buồn bã nói.

Ông Nguyễn Hữu Nguyên, có ao cá rộng 6.000m2 tại huyện Châu Phú, An Giang, cũng hết sức chán nản khi cả năm trông chờ vào vụ cuối năm để hòng gỡ gạc lại chút đỉnh phần lỗ thê thảm trong 10 tháng qua, nhưng giá cá thời điểm này vẫn tăng không đáng kể. “Với giá bán 23.000 đồng/kg như hiện nay, với 200 tấn cá nhà tôi sẽ bị lỗ 200 triệu đồng. Đầu năm lỗ, cuối năm cũng lỗ, cả nhà tôi chắc cũng sắp… chui xuống lỗ” – ông Nguyên nói.

Theo các DN, giá cá nguyên liệu từ nay đến cuối năm sẽ khó có thể tăng thêm do các hợp đồng xuất khẩu dịp lễ, Tết các doanh nghiệp đã ký kết hết. “Thiếu đủ bao nhiêu, các DN đã biết hết nên nếu cần mua thêm thì họ đã mua rồi đó. Bây giờ DN chỉ lo làm hàng giao cho đối tác thôi, chứ hy vọng ký thêm hợp đồng mới để giá cá có thể đẩy lên thêm là không thể do thị trường khá trầm lắng” – ông Nguyễn Văn Kịch – Tổng Giám đốc Công ty Cafatex (Hậu Giang) phân tích.

Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) cũng cho biết, giá thức ăn trong quý III.2012 tăng thêm 300 đồng/kg và dự báo sẽ tăng tiếp 300 đồng/kg nữa trong quý IV. “Điều đó đã và sẽ tiếp tục đẩy giá thành sản xuất tăng lên trong khi thị trường xuất khẩu cá tra chưa hồi phục, giá cá tra nguyên liệu khó có thể tăng cao. Vì vậy, những hộ nuôi cá tra nhỏ lẻ sẽ gặp khó khăn trong việc tái sản xuất, nguồn nguyên liệu cho năm 2013 sẽ tiếp tục thiếu” – ông Trương Đình Hòe – Tổng Thư ký Vasep nhận định.

Khó phục hồi

Hiện tại, thị trường xuất khẩu cá tra sang các nước châu Âu (EU) tiếp tục giảm sút, khi nền kinh tế của cả 4 nước chính nhập khẩu cá tra trong khối EU đến nay vẫn chưa có dấu hiệu hồi phục. Chính vì vậy, theo dự báo của VASEP, giá cả và sản lượng xuất khẩu cá tra Việt Nam sang khối thị trường này khó có thể phục hồi trong 3 tháng cuối năm 2012, thậm chí tiếp tục giảm sút so với cùng kỳ với mức 24 – 27%/tháng.

Trong khi đó, xuất khẩu cá tra sang thị trường có mức tăng trưởng ấn tượng trong năm nay (Mỹ) cũng đang có dấu hiệu chững lại. Bởi khối lượng cá tra dự trữ tại nước này vẫn còn nhiều. Mặt khác, đây cũng là thời điểm gần đến lúc Bộ Nông nghiệp Mỹ công bố kết quả cuối cùng của thuế chống bán phá giá đối với cá tra lần 8 (POR8), nên các nhà nhập khẩu có xu hướng giảm dần tốc độ nhập khẩu để nghe ngóng tình hình. Chính vì thế, tăng trưởng ở thị trường này trong quý IV sẽ chỉ còn khoảng 10 – 15%/tháng, giảm mạnh so với mức tăng 30 – 40% trước đó.

Các thị trường khác như Nga, Brazil, Columbia, ASEAN… sản lượng cá tra VN xuất khẩu sang cũng đã bắt đầu giảm sút từ nhiều tháng qua, dự báo mức giảm sẽ sâu hơn khoảng trên 20% trong quý IV này.