Nuôi tôm công nghệ cao theo chuỗi: Dự án chấn động ngành tôm của Minh Phú

Tổng quan Dự án 

Ước tính, khi hoàn thành, mỗi năm khu phức hợp này sẽ tạo ra khoảng 12 tỷ con tôm giống, 300 ngàn tấn thức ăn, 250 ngàn tấn tôm thương phẩm, tương ứng với 200 ngàn tấn tôm thành phẩm và 50 ngàn tấn phụ phẩm, với giá trị xuất khẩu trên 2 tỷ USD, tạo việc làm cho 10 ngàn công nhân kỹ thuật và 30 ngàn công nhân chế biến tôm.

Tầm nhìn chiến lược

Tin vui nối tiếp tin vui cho ngành tôm. Sau sự kiện Khu Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm Bạc Liêu với diện tích 418,91ha có tổng mức đầu tư hơn 3.217 tỷ đồng được khởi công xây dựng hồi đầu năm 2018; giờ đến tin Tập đoàn Minh Phú tiên phong, quyết tâm xây dựng mô hình Khu phức hợp công nghệ cao phát triển chuỗi giá trị tôm lớn nhất nước cả về quy mô lẫn chất lượng, bao hàm tất cả các giải pháp để phục vụ phát triển ngành nuôi tôm công nghệ cao một cách bền vững và hiệu quả. Đây cũng sẽ là mô hình Khu phức hợp chuỗi giá trị tôm đầu tiên trên thế giới tạo được ưu thế tối đa cho các đơn vị thành viên, đảm bảo phát triển bền vững, hướng tới mục tiêu xuất khẩu 10 tỷ USD tôm vào năm 2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Biểu đồ Khu phức hợp tôm 

Làm việc với Tập đoàn Minh Phú về dự án Khu phức hợp được đặt trên địa bàn 3 huyện Hà Tiên, Giang Thành, và Kiên Lương, ông Mai Anh Nhịn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang rất ủng hộ sáng kiến mang tính đột phá này của Minh Phú và cam kết sẵn sàng đồng hành, kiến nghị những chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp. Về phía Bộ NN&PTNT, Thứ trưởng Vũ Văn Tám cũng cho biết, Bộ sẽ thành lập nhóm hỗ trợ doanh nghiệp kết nối với địa phương, hướng dẫn doanh nghiệp và địa phương những cơ chế, chính sách hỗ trợ đầu tư; Giao Tổng cục Thủy sản chủ trì, phối hợp với Viện Kinh tế và Quy hoạch Thủy sản, Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường, Cục Thú y và các đơn vị có liên quan chủ động hướng dẫn, hỗ trợ Tập đoàn Thủy sản Minh Phú và UBND tỉnh Kiên Giang để xây dựng đề cương và các thủ tục pháp lý theo quy định.

Như vậy có thể thấy,dự án có tầm nhìn chiến lược này của Minh Phú đang được các cấp ngành ủng hộ, tạo điều kiện phát triển. Theo góc nhìn của “Vua tôm” Việt Nam, để định vị được con tôm Việt Nam trên thị trường thế giới, chúng ta cần đi theo hướng nâng cao giá trị con tôm và tổ chức sản xuất theo hướng bền vững. Theo đó, cần có giải pháp nuôi tập trung, liên kết các mắt xích trong chuỗi giá trị, áp dụng công nghệ cao để kiểm soát dịch bệnh, cân bằng cung – cầu về nguyên liệu, kiểm soát chi phí, giảm giá thành, tăng tính cạnh tranh với thị trường thế giới. Và như vậy, một khu phức hợp như dự án của Minh Phú chính là một đáp án khả thi.

Dự án đột phá

Biểu đồ tổng quan giá trị ngành trong chuỗi

Tỉnh Kiên Giang có đầy đủ điều kiện thuận lợi để phát triên nuôi tôm nước lợ khi có tới trên 200 km bờ biển. Nhiều năm qua, nghề nuôi tôm ở đây đã khá khởi sắc, mở ra hướng phát triển kinh tế cho nhiều hộ gia đình, doanh nghiệp ở các huyện ven biển. Kiên Giang cũng đã quy hoạch 2 vùng trọng điểm nuôi tôm gồm: các huyện vùng U Minh Thượng (An Biên, An Minh, U Minh Thượng, Vĩnh Thuận và một phần Gò Quao), phát triển nuôi tôm quảng canh: tôm – lúa, tôm – rừng…; các huyện vùng Tứ giác Long Xuyên (trọng điểm là Kiên Lương, Giang Thành, TX Hà Tiên) phát triển nuôi tôm thâm canh công nghiệp, siêu thâm canh công nghệ cao. Kế hoạch 2018, diện tích nuôi tôm của Kiên Giang đã được mở rộng lên đến 123 ngàn ha, nhưng chủ yếu vẫn là manh mún theo kiểu kinh tế hộ gia đình, thiếu tính liên kết, dẫn đến nguy cơ dịch bệnh, ô nhiễm môi trường, giá thành sản xuất cao và không bền vững. Ngay cả các vùng nuôi tôm thâm canh của các doanh nghiệp, dù diện tích đầu tư từ vài trăm đến cả ngàn hecta, nhưng mối liên kết, ràng buộc giữa các doanh nghiệp hầu như không có. Mạnh ai nấy làm, tất yếu dẫn đến sự khấp khểnh, không hiệu quả, lãng phí đầu tư, vô hình chung kìm hãm sự bứt phá của ngành tôm. Dự án Khu phức hợp công nghiệp công nghệ cao phát triển chuỗi giá trị tôm hiệu quả, bền vững mang tính đột phá của Chủ tịch Lê Văn Quang được ra đời trong bối cảnh như thế. 

Theo đó, Minh Phú sẽ là trung tâm hạt nhân để kết nối các doanh nghiệp, người nuôi tôm nhỏ lẻ thành khu phức hợp với tổng diện tích lên đến 10.000 ha, khép kín từ sản xuất thức ăn, con giống, thả nuôi, thu mua, chế biến, xuất khẩu…

Biểu đồ tổng quan giá trị ngành trong chuỗi

Chia sẻ với Thủy sản Việt Nam, ông Lê Văn quang cho biết, Khu phức hợp công nghiệp công nghệ cao phát triển chuỗi giá trị tôm, gọi tắt là Khu phức hợp Chuỗi giá trị tôm có 5 điểm đặc biệt: Thứ nhất, là quy mô lớn với 10.000 hecta, sử dụng 10.000 công nhân kỹ thuật nuôi và  30.000 công nhân kỹ thuật chế biến tôm, đạt công suất 250.000 tấn tôm thương phẩm mỗi năm,trong đó đạt 200.000 tấn tôm thành phẩm, với giá trị xuất khẩu trên 2 tỷ USD. Thứ hai, mô hình sản xuất đặc thù và chuyên môn hoá cao, bao gồm tất cả các thành phần của chuỗi như Nghiên cứu Phát triển và đào tạo, Con giống, Nuôi trồng, Chế biến, Xử lý phụ phẩm, và Thương mại. Đặc biệt, từng mắt xích sẽ được đồng bộ về công suất để đảm bảo cân bằng cung cầu. Thứ ba, Khu phức hợp sẽ quy tụ các công nghệ mới và tiên tiến trên thế giới trong tất cả các mặt như con giống kháng bệnh, nuôi trồng theo công nghệ 3 sạch, Bio-floc, Semi-Biofloc, Syn-Biotics, POM, chế biến chuyên sâu… kể cả hệ thống phụ trợ vận hành và quản lý như cơ chế tự động hoá, robot hoá, công nghệ cao IoT – Kết nối Internet vạn vật, và Trí tuệ nhân tạo (AI) … ước tính sẽ giúp giá thành giảm trên 20%; Thứ tư, Khu phức hợp sẽ được trang bị đầy đủ cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất (điện, đường, nước), thương mại (sàn giao dịch tôm, phòng lab, dịch vụ logistics); Thứ năm, khu đô thị công nghiệp với đầy đủ hạ tầng xã hội gồm khu dân cư, các dịch vụ xã hội, tiện ích cũng sẽ được xây dựng.

Ông Quang cũng cho biết, hiện nay, đã có nhiều doanh nghiệp quan tâm và bày tỏ mong muốn tham gia đầu tư cùng Minh Phú vào Khu phức hợp này. Cụ thể, Cargill – một trong những đơn vị đầu ngành trong lĩnh vực chế biến thức ăn chăn nuôi sẽ xây dựng theo quy trình và và công nghệ hiện đại nhất hiện nay: Công nghệ ép đùn, Công nghệ sản xuất thức ăn chức năng và quản lý trại nuôi nhằm nâng cao khả năng kháng bệnh EMS (Smart-shield); Công nghệ tăng cường hệ miễn dịch (Immune booster) và đạm lý tưởng (IP) trong thức ăn tôm; Công nghệ phần mềm trong quản lý trại tôm lớn (IQUATIC)…

Công ty Việt Nam Food (VNF) sẽ là đơn vị đảm nhiệm xử lý toàn bộ phụ phẩm trong khu phức hợp (dự kiến có thể lên tới hơn 50 ngàn tấn/năm), sử dụng công nghệ enzyme sinh học và sản xuất theo định hướng không chất thải, từ đó tạo ra 4 dòng sản phẩm: Chitin (dược chất sinh học), dịch đạm (dùng trong thực phẩm), dịch tôm thủy phân (SSE) dùng làm chất dẫn dụ trong thức ăn chăn nuôi và phân bón hữu cơ.

Tương tự như phụ phẩm tôm, phần bùn đáy ao nuôi và bùn thải từ các nhà máy thủy sản, ước tính lên đến 200 ngàn tấn/năm, vẫn còn chứa rất nhiều đạm cần thu hồi để tạo ra giá trị gia tăng. Theo đó, Minh Phú và VNF sẽ liên kết xử lý bằng công nghệ sinh học thông qua ruồi lính đen, để sản sinh ra kén, ấu trùng và chất thải ấu trùng sẽ được thu hồi để tạo ra bột đạm (thay thế đạm bột cá) và dầu dùng trong chế biến thức ăn chăn nuôi, Chitin và phân bón hữu cơ.

Theo kế hoạch, Khu phức hợp tầm cỡ này của Minh Phú sẽ mất khoảng 6 năm để triển khai đầy đủ các hạng mục. Các hạng mục cơ bản như hạ tầng sản xuất, hạ tầng xã hội, công nghệ, xây dựng sàn giao dịch tôm đầu tiên ở Việt Nam, nuôi trồng và phụ phẩm sẽ triển khai ngay khi dự án được phê duyệt. Hạng mục sản xuất con giống và thức ăn được triển khai sau 1 năm. Cuối cùng là hạng mục chế biến và thương mại triển khai sau 2 năm với công suất nhà máy đầu tiên trên 40.000 tấn tôm thành phẩm/năm và sẽ nâng lên thành 200.000 tấn/năm trong 3 năm kế tiếp.

Nhấn mạnh thêm về dự án, ông Quang khẳng định: “Chúng tôi rất quyết tâm thực hiện dự án này, đồng thời, cũng rất mong nhận được sự quan tâm, ủng hộ, và tạo điều kiện thuận lợi nhất từ phía Nhà nước, Chính phủ, các bộ,ngành có liên quan từ Trung ương đến địa phương. Đây là một mô hình mang lại tính đột phá và cách mạng, nâng ngành tôm Việt Nam lên một tầm cao mới, vì là mô hình phức hợp công nghiệp tôm toàn diện đầu tiên trên thế giới, ứng dụng công nghệ cao và tự động. Nếu thành công, đây sẽ là mô hình kiểu mẫu, có thể nhân rộng trong cả nước.”

Xin chia sẻ hoài bão cùng ông, một “Vua tôm” tâm huyết cùng ngành tôm nước nhà. Thật đúng như những định hướng phát triển của Tập đoàn ông vẫn hằng tự hào: “Ở Minh Phú, chúng tôi không chỉ là nhà sản xuất tôm; Chúng tôi là những người vun trồng và nuôi dưỡng; Mang lại thực phẩm tốt hơn cho sức khoẻ; Sự hài lòng hơn cho người tiêu dung; Những mối quan hệ hợp tác mạnh mẽ hơn với các đối tác; Vì Một môi trường bền vững; Và một Việt Nam tốt đẹp hơn!”