Ồ ạt đóng tàu lớn

1 năm bằng 3 năm

Tại bãi đóng tàu của ông Nguyễn Tấn Hùng (thôn Phổ Trung, xã Nghĩa An, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi), không khí đóng tàu mới rầm rập trên bãi đà. Những chiếc tàu đóng mới hoàn thành đang chuẩn bị hạ thủy để đi chuyến đầu năm. Cạnh đó là những sườn tàu mới vừa được dựng lên. “Một tàu bự cỡ đó nhưng chỉ 3 tháng là xong. Đóng tàu nhanh hơn người ta lợp nhà” – Ông Hùng, chủ trường đà cho biết.

Những năm trước, trường đà này chỉ đóng hơn 15 chiếc tàu/năm. Bãi đà tập trung cho sơn, sửa, cải hoán tàu là chủ yếu. Nhưng kết sổ năm 2013, số tàu đóng mới lên đến 45 chiếc. Nhiều thuyền trưởng tiếp tục đặt hàng để hạ đà đóng nhiều tàu công suất lớn mà từ trước đến nay ngư dân chưa bao giờ tính đến. Tại các bãi đà khác ở hai bên sông Cổ Lũy, không còn chỗ trống để có thể đóng tàu, do bãi đà nào cũng đang quá tải.

Tỉnh Quảng Ngãi hiện có hơn 5.600 tàu cá, số tàu đóng mới liên tục tăng. Năm 2012 đóng mới 175 chiếc; năm 2013 đóng mới 188 chiếc, cải hoán 319 chiếc. Nhìn chung, tàu thuyền trong năm 2013 có sự thay đổi khá đột ngột về kích thước và công suất. Máy 250 mã lực được ngư dân đánh bắt xa bờ cẩu lên bờ để đặt máy mới có công suất gấp đôi, gấp ba.

Cách đây 1 năm, đóng mới thân tàu trị giá khoảng 1 tỷ đồng đã được cho là tàu số một của làng chài. Tàu vỏ gỗ dài 19 mét, ngư dân không thể đóng tàu vỏ gỗ vượt trên 20 mét vì liên quan nhiều yếu tố, trong đó có động cơ thủy có giá cực đắt. Nay tàu vỏ gỗ to nhất làng bắt đầu bị chê nhỏ, không đủ sức vươn khơi. 

Vậy là cuộc đua về mã lực và thân vỏ được thực hiện chóng vánh từ cuối năm 2013. Nhiều ngư dân đã đầu tư cho tàu cá với bài toán chắc chắn, khiến nhiều người phải kinh ngạc: Đội tàu ở Nghĩa An và Nghĩa Phú ra Vịnh Bắc bộ làm dữ lắm; làm ăn bình bình chủ tàu cũng kiếm được một tỷ, dư thì vài tỷ đồng/năm; một mùa biển là thu hồi hết vốn rồi dư ra một tàu.

Đọ tàu vỏ thép

Trước đây, tàu vỏ gỗ dài 21 mét là của hiếm; có tàu phải lắp đặt 2 máy, vì một máy không chạy nổi; ngư dân chưa dám mơ tàu dài 25 mét bao giờ. Nay chuyện đó đã thành sự thật. “Tàu to sẽ bám biển dài ngày, góp phần phát triển kinh tế và bảo vệ chủ quyền biển đảo”, các thuyền trưởng nói.

Ngư dân đóng tàu công suất lớn đi khai thác biển xa – Ảnh: Huy Hùng

Bãi đóng tàu Lê Tấn Hùng tại xã Nghĩa An, huyện Tư Nghĩa, ngư dân Nguyễn Tiến Nam đang đóng cặp tàu lớn để vươn khơi dài ngày tại Vịnh Bắc bộ. Anh Nam cho biết, “tàu to nhưng xài 2 năm đã lỗi thời nên phải đóng mới. Tàu mẹ dài 24,5 mét, tàu con gần 22 mét. Cặp tàu này trị giá 6 tỷ đồng sẽ hạ thủy đi biển sang năm mới”. 

Để vận hành những vỏ tàu lớn, ngư dân đã lắp chân vịt đường kính hàng mét; máy tàu có công suất hơn 600 đến gần 1.000 mã lực. Thợ đóng tàu cho biết, máy lớn tương ứng chiều dài, chiều ngang thân tàu. Tàu dài 25 mét tương ứng chiều ngang 6,5 mét, cao 3,5 mét (tàu cũ thường dài 19 mét, rộng 4,7 mét, cao 2,5 mét).

Ông Hùng phụ trách trường đà cho biết: “Kỹ thuật đóng tàu thay đổi rất nhiều, thân vỏ tàu phần giang đà hồi kia đóng gỗ dày 6 phân, bây giờ lên 7 phân; be hồi kia 4 phân, giờ 5 phân; cốt tàu xài gỗ chuông 25 cm, giờ 32 cm. Chỉ riêng phần vỏ đã trị giá khoảng 1,5 tỷ đồng. Để đóng tàu có vỏ tốt, ngư dân chọn gỗ sao, mũ, chuồn, dẻ”. 

Ngư dân Trần Văn Hường bỏ ra gần 3 tỷ đồng để đóng tàu mới, ngốn gần 95 m3 gỗ. Tàu vỏ thép đầu tiên hạ thủy cho ngư dân tỉnh Nam Định dài 25,46 mét thì tàu gỗ nay đã có kích thước tương đương. Ngư dân cho rằng nếu có cơ sở hậu cần đóng sửa tàu vỏ thép thì họ sẽ mua tàu vỏ thép không mấy hồi. Vì một tàu vỏ thép trị giá gần 5 tỷ đồng, đối với ngư dân đánh bắt xa bờ ở Quảng Ngãi, số tiền đó mấy năm trước thấy lớn, bây giờ thì có thể bắt đầu làm được.

Biển bạc nuôi tàu to

Đầu tư cho tàu, khó khăn nhất là động cơ máy thủy. Từ trước đến nay, ngư dân chỉ xài loại máy thủy đã qua sử dụng được nhập vào Việt Nam. Nhưng đến thời điểm này, họ đã bạo chi, mua hẳn máy nguyên đai nguyên kiện. Các chủ trường đà cho biết, khoảng 60% ngư dân đóng tàu mới đã mua máy thùng về xài. Các loại máy thủy Nikita, Yanmar đều siêu bền, chạy nhiều năm liên tục vẫn không hỏng hóc nên ngư dân yên tâm. Lắp máy thủy nhập khẩu nguyên thùng, đối với ngư dân Quảng Ngãi, là thay đổi bước ngoặt.

Năm 2013, gần 20 đợt bão và áp thấp trên Biển Đông, ngư dân các tỉnh bạn lỗ dài vì phải chạy bão, nhưng ngư dân Quảng Ngãi vẫn đánh bắt được 140.000 tấn hải sản, tăng 10% so năm trước. Ngư dân xã Bình Châu (huyện Bình Sơn) hành nghề lặn hải sâm cho biết có phiên biển được chia phần 50 triệu đồng, bằng một năm làm biển của ngư dân một số địa phương đánh bắt đơn thuần.