Philippines: Biến phụ phẩm nấm thành thức ăn bền vững cho cá rô phi

Giải pháp thay thế nguồn nguyên liệu truyền thống trong sản xuất thức ăn đang được triển khai thông qua dự án “SMS in Aquafeeds: Phát triển nguyên liệu thay thế từ giá thể nấm đã qua sử dụng (SMS)”. Dự án do Hội đồng Nghiên cứu và Phát triển Nông nghiệp, Thủy sản và Tài nguyên thiên nhiên Philippines (PCAARRD) thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ tài trợ.

Bước sang năm thứ hai, dự án do bà Liezel D.C. Atole-Nieva chủ trì đặt mục tiêu phát triển công thức thức ăn cho cá rô phi dựa trên nguồn nguyên liệu sẵn có tại địa phương. SMS, vốn được xử lý như chất thải nông nghiệp, nay được nghiên cứu như một giải pháp bền vững, hợp lý về chi phí. Trong bối cảnh nghề trồng nấm sò tại khu vực Bicol phát triển nhờ khí hậu nóng ẩm thuận lợi, năng suất cao và chi phí khởi nghiệp thấp, SMS trở thành lựa chọn tiềm năng cho các nông hộ nhỏ.

Nhóm nghiên cứu đã thu thập hai loại SMS (vừa thu hoạch và đã ủ) từ các trang trại nấm địa phương để đánh giá khả năng sử dụng trong sản xuất thức ăn. Tại Đại học Philippines Los Baños (UPLB), các mẫu được phân tích về thành phần dinh dưỡng như protein, xơ, chất béo và độ ẩm. Đặc biệt, phân tích đã phát hiện 12 loài vi khuẩn có lợi thuộc chi Bacillus trong SMS. Đây là nhóm vi sinh vật nổi tiếng với khả năng chịu đựng môi trường khắc nghiệt và hỗ trợ sức khỏe đường ruột của vật nuôi, hứa hẹn bổ sung giá trị sinh học cho công thức thức ăn thủy sản.

Từ kết quả nghiên cứu, năm công thức thức ăn cho cá rô phi đã được phát triển, trong đó SMS thay thế một phần bột đậu nành. Các công thức thử nghiệm được đánh giá theo các tiêu chí then chốt như độ bền trong nước, khả năng ức chế vi khuẩn gây hại, giá trị dinh dưỡng và khả năng chấp nhận của cá.

Kết quả chỉ ra sự khác biệt rõ rệt về thành phần hóa học, mật độ vi sinh vật và đặc tính chức năng giữa các loại SMS. Nhìn chung, SMS đã ủ được xem là phù hợp hơn cho sản xuất thức ăn nhờ hàm lượng protein và chất xơ cao hơn, trong khi chất béo và độ ẩm thấp hơn, giúp tăng độ ổn định và giá trị sử dụng trong công thức phối trộn.

Dự án không chỉ mang lại giải pháp khai thác hiệu quả phụ phẩm nông nghiệp, mà còn nâng cao nhận thức cho nông hộ nuôi cá địa phương về lợi ích của việc tái sử dụng tài nguyên. Việc ứng dụng SMS góp phần thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, biến một loại phụ phẩm vốn bị bỏ đi thành nguyên liệu hữu ích, đồng thời giảm chi phí sản xuất thức ăn thủy sản.

Về lâu dài, dự án kỳ vọng nâng cao năng suất nuôi cá rô phi, giảm lượng phế thải từ các trang trại nấm và nhân rộng mô hình nuôi cá chi phí hợp lý trên toàn khu vực.

Vũ Đức 

Theo Aquafeed