Dông sét là hiện tượng đối lưu nhiệt và nhiễu động khí quyển có khả năng phát ra tia lửa và dòng điện đủ mạnh gây cháy, hư hại tài sản như tàu bè, thiết bị hỗ trợ đánh bắt của bà con ngư dân, thậm chí có thể gây thương vong cho ngư dân đang khai thác trên biển. Do đó, việc phòng chống, nghiên cứu lựa chọn thiết bị chống sét là hết sức cần thiết và cấp bách.
Phòng chống, nghiên cứu lựa chọn thiết bị chống sét là hết sức cần thiết
Nước biển là nguồn dẫn điện tốt hơn mặt đất. Khi mây dông trên biển tích điện thì khả năng tạo điện tích trái dấu trên mặt biển nhanh và mạnh hơn ở đất liền. Một vật nhô cao trên mặt nước biển như con tàu thì khoảng cách đến mây càng nhỏ, lớp khí ngăn cách hai vùng điện tích trái dấu càng mỏng hơn. Sét sẽ đánh xuống những nơi có vật nhô cao trên mặt nước với tần suất lớn hơn ở đất liền.
Cụ thể: Ngày 30/6/2016, hai tàu cá của ông Lê Trung và ông Hoàng Chung (thôn Xuân Hòa, xã Quảng Xuân, huyện Quảng Trạch, Quảng Bình) đang neo đậu tại bến để tránh cơn mưa dông thì bị sét đánh trúng làm thiêu hủy toàn bộ con tàu cùng thiết bị ngư lưới cụ, ước thiệt hại đến 6 tỷ đồng. Gần đây nhất vào tháng 8/2017, tàu của ông Nguyễn Văn Chất (Bình Định) cũng bị sét đánh làm hư hỏng toàn bộ thiết bị điện tử hàng hải trên tàu.
Mức độ thiệt hại và tổn thất do sét đánh gây ra là cực kỳ lớn, vì vậy việc chủ động phòng chống sét đánh là hết sức cần thiết. Ngư dân cần trang bị kiến thức cũng như các thiết bị an toàn để đối phó với loại thiên tai này, nhằm giảm thiểu tối đa thiệt hại ở mức thấp nhất.
Vậy làm thế nào để bảo vệ các thiết bị điện tử hàng hải trên tàu, hạn chế rủi ro?
Hiện nay, nhiều hãng sản xuất trên thế giới đã nghiên cứu và đưa ra thị trường rất nhiều loại thiết bị chống sét. Chúng ta cần nghiên cứu và lựa chọn cấu hình phù hợp nhằm đảm bảo hiệu quả cả về mặt chất lượng, kinh tế và độ bền trong môi trường nước biển. Trong lúc chờ các kết quả nghiên cứu, việc trang bị kiến thức phòng chống sét đánh khi tàu đang vận hành khai thác trên biển là việc làm hết sức cần thiết.
Bà con ngư dân cần chủ động tránh sét trên biển như thế nào?
– Theo dõi bản tin thời tiết thường xuyên và lựa chọn thời gian đi biển hiệu quả và an toàn nhất. Cụ thể:
+ Vùng biển Vịnh Bắc bộ cần chú ý từ tháng 3 – 9, nhưng cần đặc biệt chú ý và đề phòng vào các tháng 6, 7, 8;
+ Vùng biển Trung bộ cần chú ý từ tháng 4 – 10, nhưng cần đặc biệt chú ý và đề phòng vào tháng 5, 9;
+ Vùng biển Tây Nam bộ cần chú ý từ tháng 4 – 11, nhưng cần đặc biệt chú ý và đề phòng vào tháng 5, 10.
– Trường hợp tàu ở gần bờ, khi gặp dông sét, ngư dân nên tìm ngay nơi trú ẩn an toàn để neo đậu tàu và nhanh chóng rời khỏi tàu.
– Trường hợp các tàu đang đi ngoài khơi, trong khoảng thời gian xảy ra dông sét, các thuyền viên nên lập tức vào cabin, tránh xa tất cả các thiết bị điện, vật dụng bằng kim loại, ổ cắm điện. Trường hợp bánh lái tàu bằng kim loại và tàu vẫn phải được điều khiển thì đeo găng tay cao su cách điện hoặc dùng 1 thanh gỗ để lái tàu, không cầm trực tiếp vào bánh lái bằng kim loại.
– Ngoài ra, thiết bị Radar cũng là một trong những phương tiện hỗ trợ giúp người khai thác trên biển có thể chủ động quan sát đường đi của mây dông và chủ động tránh né để tìm nơi trú ẩn an toàn.
– Thiết bị điện tử hàng hải trên tàu là những thiết bị dẫn điện nên rất dễ hư hỏng và cháy nổ khi có sét đánh; vì vậy, muốn bảo vệ các thiết bị điện tử trên tàu, bà con ngư dân nên giảm độ cao cần ăng ten, rút kết nối giữa ăng ten và nguồn với các thiết bị điện tử.
Giảm thiểu rủi ro khi bị sét đánh
– Trong trường hợp hệ thống điện trên tàu bị phá hủy do bị sét đánh, các thiết bị điện tử trên tàu hư hỏng không hoạt động được, việc trang bị và sử dụng các thiết bị thông tin liên lạc cầm tay là một giải pháp hết sức cần thiết để có thể kết nối liên lạc với các tàu khác trên biển kịp thời đến ứng cứu.
– Mua bảo hiểm cho thân tàu, ngư lưới cụ và thường xuyên đăng kiểm tàu để phòng ngừa những rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra.