Thời gian qua, lực lượng chức năng và các địa phương trong tỉnh đã thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp, nhất là giám sát, thống kê sản lượng và xác nhận, chứng nhận, truy xuất nguồn gốc hải sản. Đồng thời kiểm tra thực tế và đăng ký, đăng kiểm các tàu cá “3 không” để góp sức cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” thủy sản trong năm 2024.
Những giải pháp khả thi
Sau khi tỉnh ban hành Quyết định số 432/QĐ-UBND ngày 6/6/2024 về việc công bố danh sách 1.087 tàu cá đã được ngư dân đóng mới, cải hoán, mua bán, tặng cho đang hoạt động nhưng không đủ thành phần hồ sơ (tàu cá “3 không”), các lực lượng chức năng cùng với chính quyền địa phương tổng lực ra quân kiểm tra thực tế và cấp giấy chứng nhận đăng ký, cấp giấy chứng nhận khai thác thủy sản (GPKTTS) đối với số tàu cá này. Đến ngày 21/10/2024, các đơn vị chuyên môn trực thuộc Chi cục Thủy sản tỉnh đã kiểm tra thực tế đối với 903/1.087 tàu cá “3 không” tại huyện Lý Sơn và 11 xã, phường của các huyện Bình Sơn, Mộ Đức, TP.Quảng Ngãi, TX.Đức Phổ. Qua đó, hướng dẫn ngư dân thực hiện thủ tục và cấp giấy chứng nhận đăng ký đối với 469/903 tàu cá, cấp GPKTTS cho 435/469 tàu cá.
Đoàn kiểm tra của Sở NN&PTNT kiểm tra việc thực hiện các thủ tục xuất, nhập cảng tại Cảng neo trú tàu thuyền Mỹ Á, phường Phổ Quang (TX.Đức Phổ).
Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Phú (TP.Quảng Ngãi) Phan Thành Sơn cho biết, qua kiểm tra thực tế 89 tàu cá “3 không” của xã, lực lượng chức năng xác định có 15/89 tàu đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận đăng ký và GPKTTS. Đến nay, đã có 12/15 tàu được cấp đăng ký, 9/12 tàu cấp GPKTTS, 3 tàu còn lại chủ tàu cam kết sẽ thực hiện thủ tục đăng ký sau khi kết thúc chuyến biển. Đối với 74/89 tàu có chiều dài dưới 6m, không đủ điều kiện cấp đăng ký, xã đã xây dựng kế hoạch kiểm tra và giám sát chặt chẽ.
Giám đốc Ban Quản lý Các cảng cá tỉnh Nguyễn Đình Trung cho biết, thời gian qua, Ban Quản lý bố trí nhân lực trực 24/24 giờ tại các cảng cá, cảng neo trú tàu thuyền, để hướng dẫn, hỗ trợ chủ tàu cá, thuyền trưởng sử dụng hệ thống eCDT trong khai báo thủ tục xuất, nhập cảng, ghi nhật ký khai thác hải sản điện tử. Qua hệ thống eCDT, Ban Quản lý đã kiểm tra và giám sát trên 5.000 lượt tàu rời cảng, 4.200 lượt tàu cập cảng.
Một trong những nội dung khuyến nghị mà Ủy ban Châu Âu quan tâm trong đợt thanh tra lần thứ 5 (dự kiến vào đầu tháng 11/2024) là việc giám sát sản lượng thủy sản qua các cảng cá, cảng neo trú tàu thuyền, cũng như công tác cấp giấy xác nhận, chứng nhận nguồn gốc nguyên liệu hải sản khai thác. Tuy nhiên, theo báo cáo của Chi cục Thủy sản tỉnh, trong 9 tháng năm 2024, chỉ có gần 16,7 nghìn tấn thủy sản qua cảng được giám sát (trong tổng số hơn 239,5 nghìn tấn thủy sản). Ngoài ra, lực lượng chức năng đã cấp 137 giấy xác nhận (sản lượng trên 3.000 tấn) và 102 giấy chứng nhận (sản lượng trên 1.800 tấn) nguồn gốc nguyên liệu hải sản khai thác cho các doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu.
Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Nguyễn Văn Mười cho biết, sản lượng thủy sản giám sát qua cảng thấp vì nhiều ngư dân không đưa tàu về cảng chỉ định để bốc dỡ hải sản, mà vào 24 bến cá tư nhân, truyền thống, bãi ngang ven biển để bán cho chủ vựa. Bên cạnh đó, thủ tục cấp giấy xác nhận, chứng nhận nguồn gốc nguyên liệu hải sản qua hệ thống eCDT cho các doanh nghiệp chế biến hải sản xuất khẩu gặp nhiều khó khăn, do một số chủ tàu cá ghi nhật ký khai thác không đúng quy định, không chi tiết đến loài.
Để khắc phục các tồn tại, hạn chế về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định, Sở NN&PTNT đã thành lập các đoàn thanh tra, kiểm tra trực tiếp các địa phương, các cảng cá và cảng neo trú tàu thuyền trong tỉnh. Qua đó kịp thời hỗ trợ giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc liên quan đến việc sử dụng hệ thống eCDT, cấp giấy chứng nhận đăng ký và GPKTTS đối với tàu cá “3 không”, giám sát sản lượng thủy sản qua cảng.
Thống kê, kiểm soát sản lượng hải sản và chứng nhận, xác nhận nguồn gốc hải sản không chỉ vì mục tiêu gỡ “thẻ vàng”, mà còn minh bạch thông tin, đảm bảo phát triển nghề cá bền vững, có trách nhiệm. Sở đã yêu cầu các cơ quan, đơn vị chuyên môn phối hợp với các địa phương tập trung kiểm tra, hướng dẫn ngư dân phân loại cá để kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi gian lận trong khai báo sản lượng. Ngoài ra, đề nghị các địa phương xác định cụ thể thực trạng của 184 tàu cá “3 không” chưa kiểm tra thực tế để xem xét đưa ra khỏi danh sách tàu cá “3 không” của tình".
Giám đốc Sở NN&PTNT HỔ TRỌNG PHƯƠNG
Bài, ảnh: Thanh Phong
Nguồn: Báo Quảng Ngãi