Quảng Ngãi: Tàu cá thiếu bạn chài ra khơi

Tàu nghỉ đông

Mấy năm trước, giá thu mua hải sản cuối năm tăng cao, dù biển động ngư dân vẫn hăng hái ra khơi. Vài năm nay, đến tháng 10, tháng 11 là ngư dân bỏ biển lên bờ, kiếm nghề khác; bởi, chuyến biển cuối năm thời tiết thường có gió bão, không khí lạnh nên ngư dân không muốn ra khơi vì sợ lỗ vốn. Mùa đông năm nay biển vẫn bình yên nhưng giá mực khô chỉ còn 59.000 đồng/kg, giảm 25.000 đồng/kg so đầu vụ nên ngư dân không mấy mặn mà đi biển. Vì vậy, nhiều tàu câu mực phải cho tàu nghỉ đông, đợi ăn Tết Nguyên đán xong mới ra khơi trở lại. 

Anh Võ Minh Hiền (xã Bình Chánh, huyện Bình Sơn), chủ tàu QNg 85221 TS hành nghề câu mực ở Trường Sa, Hoàng Sa cho biết: Mùa biển năm nay tàu ra khơi được 3 chuyến, 2 chuyến đầu mỗi bạn chài kiếm được 100 – 150 triệu đồng, riêng anh chủ tàu nên có khoản thu trội hơn gần 500 triệu đồng. Chuyến biển cuối cùng vừa cập bến cách đây 2 tuần, nhưng mực khô cuối vụ bán rẻ quá, chưa được 60.000 đồng/kg. Mỗi ngư dân câu cả tấn mực nhưng với giá đó thì chỉ tổn mà thôi, vì vậy ai nấy cũng chùn bước, không muốn ra khơi. Phần lớn bạn chài, ai cũng bảo chuyến cuối năm mưa bão, không khí lạnh liên miên câu được con mực đâu phải dễ, vậy mà vào bờ phải bán rẻ hơn rau. Nếu giá mực cao như đầu vụ thì bạn chài cũng cố ra khơi kiếm ít đồng trang trải dịp cuối năm. Giờ tàu không ra khơi, anh Hiền cho tàu lên nề để cải hoán nâng cấp, sửa chữa. Anh cũng cho biết, trong năm tàu khai thác thuộc dạng khá, gọi là dành dụm được chút ít nên anh em bạn chài tuy không đi chuyến cuối năm nhưng cũng giao hẹn sẽ ra khơi mùa biển mới. Nếu tàu khai thác không ra gì thì khó tìm bạn lắm. Giờ bạn chài lựa chủ, lựa tàu, chứ không còn chủ lựa bạn như ngày xưa.

Tàu thuyền tại cửa Sa Cần không ra khơi vì thiếu bạn chài – Ảnh: N.Hương

Đặt cọc bạn chài

Phần lớn tàu đánh bắt xa bờ, nhất là nghề khai thác mực, nếu muốn có bạn ra khơi thì phải đặt cọc từ cuối năm, có khi sớm hơn, để đầu năm vào mùa biển mới, đủ bạn chài ra khơi.

Anh Phạm Văn Tiến (xã Bình Chánh), chủ tàu QNg 95572 TS bày tỏ, 42 tuổi đời nhưng đã có 27 năm theo nghề biển, lúc đầu làm tài lọt phụ cơm nước trên tàu của ba mình; vài năm sau đủ kinh nghiệm anh trở thành bạn chài chính thức, rồi vài năm sau nữa trở thành chủ tàu. Cách đây 4 năm, tàu khai thác không đạt, liên tiếp nhiều chuyến ra khơi lỗ vốn nên tàu năm bờ. Tìm bạn chài không ra, anh Tiến phải ngậm ngùi bán tàu trả nợ. Một năm không theo nghề biển mà đi làm công trình xây dựng, lòng anh cứ bồn chồn nhớ biển. Anh quyết định làm bạn chài trở lại. “Ở biển mà không đi biển thì làm thứ gì, biển là máu thịt của ngư dân làm sao mà bỏ được”, anh Tiến nói. Năm 2015, anh quyết định vay vốn đầu tư gần 4 tỷ đồng đóng tàu ra khơi. Hiện, con tàu QNg 95572 TS đã hoàn tất, đợi qua Tết Nguyên đán khởi hành. Thời gian qua anh Tiến đã tìm đủ 38 bạn chài cho tàu. Cũng theo anh Tiến, từ bây giờ đến Tết Nguyên đán, tàu bắt đầu ra khơi, gia đình phải chuẩn bị 300 – 500 triệu đồng để bỏ tiền cọt với ngư dân. Mùa tàu nghỉ đông nên nhiều bạn chài không ra khơi, không có tiền, chủ tàu phải ứng trước cho họ mượn 5, 10 hay 20 triệu đồng để chi phí sinh hoạt, nếu họ hỏi mà mình không có tiền thì họ đi tàu khác ngay.

Ông Nguyễn Lực (xã Bình Đông) chia sẻ, trước đây cũng hùn vốn chung tàu hành nghề lưới vây, nhưng mấy năm gần đây, thời gian cuối và đầu vụ là phải đôn đáo tìm bạn chài; chỉ cần có người đồng ý là được, không phân biệt già cả hay trai trẻ. Tuy nhiên, đi vài chuyến biển mà không có, bạn chài sẽ bỏ tàu mình sang tàu khác hoặc về làm lưới thúng, xin đi làm công trình… Nhiều chuyến ra khơi, tàu khai thác không hiệu quả nên ông đã bán tàu, giờ ở nhà chưa biết tìm việc gì làm. Bạn chài nay không còn gắn bó “trúng cùng hưởng, khổ cùng chịu” như xưa. Nhất là thanh niên trai tráng, biển không có thì họ xin làm công nhân các công ty ở Dung Quất.

Ông Nguyễn Đăng Khoa, Phó trưởng Phòng NN&PTNT huyện Bình Sơn thông tin: Hiện, toàn huyện có 1.200 tàu, tổng công suất 169.301 CV, giảm 12 chiếc so năm 2014 nhưng tổng công suất tăng 11.989 CV. Trong đó, gần 50% tàu thuyền khai thác xa bờ tập trung chủ yếu ở các xã Bình Châu, Bình Chánh, Bình Thạnh, Bình Đông.

Tuy khó kiếm bạn chài nhưng nhiều chủ tàu và những ngư dân thực thụ của huyện Bình Sơn vẫn mong muốn ra khơi. Ngoài việc khai thác hải sản đem lại nguồn thu nhập cho gia đình, ngư dân ra khơi còn mang một ý nghĩa cao cả hơn đó là góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo Tổ quốc.