Quảng Ngãi: Triển vọng nhân rộng cá bống cát sông Trà

Cá bống cát sông Trà lần đầu tiên được tìm thấy ở Việt Nam trên các thủy vực vùng Cần Thơ năm 1976, phân bố tự nhiên ở vùng ĐBSCL, khu vực Tây Nguyên và miền Trung bao gồm tỉnh Quảng Ngãi.

Cá bống cát sông Trà đã trở thành một thương hiệu nổi tiếng của Quảng Ngãi. Qua các công trình nghiên cứu về đặc điểm phân bố về cá bống cát thì dòng cá này phân bố rộng rãi, nhưng nổi tiếng nhất vẫn là cá bống cát sông Trà Khúc.

Cá bống cát sông Trà được nuôi thử nghiệm thành công trong ao nước ngọt, lợ. Ảnh: ST

Tuy nhiên, những năm qua, việc đánh bắt, khai thác quá mức khiến cho nguồn lợi cá bống cát tự nhiên trên dòng sông Trà cạn kiệt dần. Sản lượng tất cả các loài cá bống trên sông Trà Khúc (từ lưu vực Tịnh Giang đến Cửa Đại), mỗi năm người dân khai thác khoảng 65 tấn.

Trước thực tế đó, Sở Khoa học và Công nghệ Quảng Ngãi đã giao Trung tâm Quốc gia Giống thủy sản nước ngọt miền Trung thực hiện đề tài “Nghiên cứu sinh sản nhân tạo và nuôi thử nghiệm thương phẩm cá bống cát sông Trà tỉnh Quảng Ngãi”, nhằm đánh giá khả năng sinh sản nhân tạo, ương giống và nuôi thương phẩm loài cá bống cát sông Trà trên địa bàn tỉnh.

Sau gần 3 năm thực hiện đề tài, kết quả về sinh sản nhân tạo cho thấy, phương pháp cho cá đẻ và thụ tinh tự nhiên đạt tỷ lệ thụ tinh trung bình 48,3%, trong khi thụ tinh nhân tạo có tỷ lệ thụ tinh đạt khoảng 37,5%. Từ đó có thể kết luận, việc áp dụng phương pháp cho cá đẻ và thụ tinh tự nhiên là phù hợp.

Về nuôi thử nghiệm, nhóm nghiên cứu đã lựa chọn được 2 hộ tham gia thực hiện mô hình nuôi thương phẩm cá bống cát sông Trà Khúc trong ao nước ngọt và ao nước lợ. Trong đó, mô hình nuôi ao nước lợ đạt sản lượng 105 kg, khối lượng cá thu hoạch trung bình 11,3 g/con và chiều dài cá 11,2 cm/con.  Mô hình nuôi ao nước ngọt đạt sản lượng 260 kg, khối lượng cá thu hoạch trung bình 9,4 g/con và chiều dài cá 10,9 cm/con. Bên cạnh đó, nhóm cũng đã tập huấn kỹ thuật cho một số cán bộ nông nghiệp, người dân trong tỉnh. Mô hình nuôi thương phẩm cá bống cát sông Trà, có thể nhân rộng, nuôi xen canh tại những vùng nuôi tôm vào mùa lạnh, nhằm tăng hiệu quả kinh tế cho người dân.

Ngoài ra, trung tâm cũng đã thả 28.000 con cá bống cát tái tạo nguồn lợi thủy sản trên sông Trà Khúc tại bờ Nam sông Trà Khúc, thuộc địa địa bàn xã Nghĩa Phú, TP Quảng Ngãi nhằm tái tạo nguồn lợi thủy sản trên sông Trà Khúc đang bị sụt giảm, duy trì sinh kế cho người dân địa phương nơi đây.

Theo ông Lê Văn Diệu – Phó Giám đốc Trung tâm Quốc gia giống thủy sản nước ngọt miền Trung, đây là lần đầu tiên đơn vị tạo nguồn giống cá bống cát sông Trà bằng phương pháp sinh sản nhân tạo và nuôi thử nghiệm và rất vui vì kết quả thành công ngoài mong đợi. Đây là tiền đề để trung tâm tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện công nghệ, quy trình kỹ thuật sản xuất giống và nuôi thương phẩm loài cá đặc sản của tỉnh Quảng Ngãi, hướng tới nhân rộng trong tương lai.

Cá bống cát sông Trà đặc biệt ưa sống ở nơi nước chảy, lòng sông có cát trắng, ăn rong, tảo, sinh vật phù du nên thịt thơm ngon. Cửa sông Trà Khúc có độ mặn dao động từ 3 – 5%, là môi trường rất thích hợp để thả nuôi cá bống cát. 

Nguyễn An