Quy định ngặt nghèo đối với sản phẩm tôm hấp tại Hàn Quốc gây khó cho xuất khẩu

XK tôm sang thị trường này từ năm 2017 đến nay luôn duy trì được tốc độ tăng trưởng 2 con số. Tuy nhiên, tháng 3/2017, Hàn Quốc đã ban hành quy định mới trong đó yêu cầu chế độ gia nhiệt bắt buộc đối với sản phẩm tôm hấp NK. Quy định này có thể làm tăng chi phí sản xuất cũng như giá bán của sản phẩm và làm giảm sức cạnh tranh của sản phẩm tôm tại thị trường Hàn Quốc.

Hàn Quốc chủ yếu NK tôm chân trắng từ Việt Nam với tỷ trọng tôm chân trắng chiếm 83,5% tổng XK tôm của Việt Nam sang Hàn Quốc. Trong đó, Hàn Quốc có nhu cầu cao với tôm chân trắng sống/tươi/đông lạnh (HS 03). 6 tháng đầu năm nay, giá trị XK mặt hàng này chiếm 67% tổng XK tôm chân trắng của Việt Nam sang Hàn Quốc.

Hàng năm, Hàn Quốc NK khoảng 80 nghìn tấn tôm từ các nước trên thế giới. Trong 3 năm trở lại đây, giá trị NK vào Hàn Quốc liên tục tăng trưởng. Theo thống kê của ITC, 6 tháng đầu năm 2018, NK tôm vào thị trường này đạt gần 307,6 triệu USD, tăng 18,4% so với cùng kỳ năm 2017.

Việt Nam là nguồn cung tôm lớn nhất cho Hàn Quốc chiếm thị phần áp đảo 55,4% trong khi các đối thủ khác (Thái Lan 22%, Ecuador 9,8%, Trung Quốc 4,9%).

Trên thị trường Hàn Quốc, Việt Nam phải cạnh tranh về giá với tôm Trung Quốc, Ấn Độ và Ecuador. Tuy nhiên, Việt Nam được hưởng ưu đãi thuế so với các nguồn cung đối thủ khác như Trung Quốc, Ấn Độ, Ecuador và Thái Lan.

Kể từ khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Hàn Quốc có hiệu lực, XK tôm của Việt Nam vào thị trường Hàn Quốc đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, thách thức mà Hàn Quốc dành cho tôm Việt Nam là sự siết chặt hơn về vấn đề chất lượng.

Cụ thể, yêu cầu về xử lý nhiệt bắt buộc đối với sản phẩm tôm hấp để được cấp chứng thứ vệ sinh (HC) vào thị trường Hàn Quốc (có hiệu lực từ 9/4/2017) được quy định rất ngặt nghèo và gây khó khăn cho DN XK tôm vào Hàn Quốc.

Ngày 15/3/2017, Cục Quản lý Chất lượng Thủy sản Hàn Quốc (NFQS) đã có văn bản thông báo về quy định kiểm dịch thủy sản mới của Hàn Quốc.

Trong đó có quy định chế độ gia nhiệt bắt buộc đối với sản phẩm tôm hấp để được cấp HC cho NK vào thị trường Hàn Quốc: “Các sản phẩm giáp xác hấp phải được xử lý nhiệt ở nhiệt độ 90°C trong ít nhất 20 phút (hoặc trong bất kỳ thời gian/nhiệt độ tương đương mà đã được chứng minh khử IHHNV); Các sản phẩm giáp xác hấp phải được xử lý nhiệt ở nhiệt độ 70°C trong ít nhất 30 phút (hoặc trong bất kỳ thời gian/nhiệt độ tương đương mà đã được chứng minh khử TSV)…”

Với quy định trên thì điều kiện băng chuyền hấp các công ty thủy sản hiện nay không đáp ứng được vì thông thường, thiết kế cho băng chuyền hấp chạy chậm nhất chỉ được 5 phút 20 giây. Kể cả trong trường hợp băng chuyền có chạy được thì sản phẩm sau gia nhiệt cũng bị ảnh hưởng rất lớn về cảm quan (sản phẩm không còn đạt được yêu cầu cảm quan về cơ thịt, mùi vị, màu sắc, …) nên khách hàng không chấp nhận và chi phí sản xuất cũng quá cao dẫn đến giá bán sẽ tăng cao, ảnh hưởng tới hoạt động bán hàng.

Cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản, VASEP và các DN thủy sản đã họp bàn và dự kiến sẽ cùng phối hợp làm thử nghiệm các chế độ gia nhiệt trên sản phẩm tôm để có bằng chứng chứng minh với Hàn Quốc là các chế độ gia nhiệt trong thời gian ngắn hơn vẫn có thể đảm bảo an toàn dịch bệnh.

Trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ của thị trường Hàn Quốc khá cao và ổn định, giá XK thuận lợi, lại có lợi thế về ưu đãi thuế quan từ Hiệp định Thương mại tự do ASEAN – Hàn Quốc và Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Hàn Quốc so với các đối thủ cạnh tranh, XK tôm Việt Nam sang Hàn Quốc trong thời gian tới có thể tiếp tục tăng trưởng tốt nếu DN kiểm soát chặt chẽ chất lượng sản phẩm cùng với sự đồng hành của cơ quan nhà nước để những yêu cầu của thị trường này được đáp ứng đầy đủ.