Sơn La: Phát triển nghề nuôi cá lồng theo hướng hàng hóa

Thu nhập ổn định

Sơn La có nhiều lợi thế để phát triển nuôi trồng thủy sản. Địa phương hiện có hơn 10.500 ha mặt nước lòng hồ thủy điện. Từ nhiều năm nay, người dân các xã Quỳnh Nhai, Mường Khiêng, Mường Giôn, Mường Sại, Chiềng Lao, Mường La,… đã phát triển nghề nuôi cá lồng quy mô hàng nghìn lồng bè, góp phần đáng kể vào việc nâng cao sản lượng thủy sản của tỉnh. Nhờ tận dụng hiệu quả diện tích mặt nước lớn cùng sự hỗ trợ kỹ thuật từ ngành chức năng, sản lượng cá nuôi hàng năm không ngừng tăng lên, giúp Sơn La từng bước khẳng định tiềm năng và vị thế trong phát triển thủy sản khu vực miền núi phía Bắc.

9 tháng đầu năm 2025, tổng sản lượng thủy sản của Sơn La ước đạt 6.825,6 tấn, tăng 2,03% so cùng kỳ năm trước, trong đó: sản lượng thủy sản nuôi trồng đạt 5.769,6 tấn, tăng 1,75%, trong đó: cá 5.684 tấn, tôm 0,6 tấn, thủy sản khác 85 tấn; sản lượng thủy sản khai thác đạt 1.056 tấn, tăng 3,63%.

So với các địa phương khác trong tỉnh, Quỳnh Nhai có nhiều lợi thế để tập trung phát triển nghề nuôi trồng, đánh bắt thủy sản. Trong số các mô hình, Hợp tác xã (HTX) An Bình được coi là điểm nhấn nổi bật. Hiện HTX có 18 hộ thành viên liên kết nuôi thủy sản tại khu vực cảng cá Chiềng Bằng. Sản phẩm chính là cá trắm, chép, lăng, nheo,… với quy trình nuôi bài bản từ khâu chọn giống, chăm sóc, phòng bệnh đến thu hoạch. Mỗi lồng cá có thể tích từ 70 m³ trở lên, chu kỳ nuôi từ 6 – 18 tháng tùy từng loại cá, cho thu hoạch khoảng 3 tạ cá, doanh thu 20 – 24 triệu đồng, lãi khoảng 13 triệu đồng/lồng sau khi trừ chi phí.

Thị trường tiêu thụ chủ yếu ở thành phố Sơn La (cũ), Điện Biên và nhiều tỉnh, thành phố lân cận. Đặc biệt, HTX đã áp dụng tem truy xuất nguồn gốc, xây dựng cơ sở dữ liệu chủng loại, sản lượng, thời vụ thu hoạch; xây dựng, kết nối kênh thương mại điện tử và thường xuyên tập huấn nâng cao năng lực cho các thành viên HTX. Nhờ đó, uy tín và hiệu quả sản xuất ngày càng tăng.

Phát triển bền vững

Dù nghề nuôi cá lồng ở Sơn La đang phát triển mạnh, mang lại thu nhập ổn định cho người dân, nhưng quá trình mở rộng cũng bộc lộ không ít thách thức. Với số lượng lồng cá ngày càng tăng mạnh, đã đặt ra bài toán về xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ, trong khi giá cả còn biến động, các chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm vẫn chưa thực sự bền vững. Một số hộ dân còn sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, thiếu đầu ra ổn định, dễ gặp rủi ro khi thị trường biến động.

Theo ông Nguyễn Ngọc Tú, Chủ tịch UBND xã Quỳnh Nhai, toàn xã hiện có gần 4.000 lồng cá các loại, sản lượng đạt trên 50.000 tấn/năm. Thời gian tới, xã sẽ tiếp tục tạo điều kiện, khuyến khích phát triển nghề nuôi cá lồng theo hướng bền vững; đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật, sản xuất theo quy trình VietGAP, gắn với chế biến nâng cao giá trị sản phẩm. Đồng thời, chú trọng xây dựng thương hiệu, chỉ dẫn địa lý cho cá sông Đà; kết nối với các doanh nghiệp, chợ đầu mối, quảng bá sản phẩm trên nền tảng số và thương mại điện tử.

Ông Phùng Kim Sơn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Sơn La cho biết: “Tỉnh Sơn La đang đẩy mạnh chính sách hỗ trợ nuôi trồng thủy sản trên lòng hồ, gắn nuôi cá với du lịch cộng đồng, trải nghiệm, tăng cường xúc tiến thương mại và tiêu thụ sản phẩm chế biến. Mục tiêu là phát triển nghề cá theo hướng hàng hóa, ứng dụng khoa học kỹ thuật, giảm thiểu thiệt hại do thời tiết cực đoan, bền vững và hiệu quả lâu dài”

Với tiềm năng mặt nước phong phú, cùng sự quan tâm hỗ trợ của chính quyền và sự mạnh dạn đầu tư của nông dân, nghề nuôi cá lồng ở Sơn La không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt, còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất của các hộ dân ven sông Đà, hướng tới phát triển thủy sản bền vững.

Lê Loan