(TSVN) – Ngày 9/5/2024, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang ký Quyết định số 389/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trước đó, vào ngày 5/4/2024, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cũng đã ký Nghị định số 38/2024/NĐ-CP Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản. Mục tiêu đến năm 2050, Việt Nam trở thành quốc gia có nghề cá phát triển bền vững, hiện đại.
Quy hoạch đặt mục tiêu đến năm 2030 cả nước có 27 khu bảo tồn biển được thành lập và hoạt động hiệu quả với tổng diện tích vùng biển khoảng 463.587 ha, chiếm 0,463% diện tích tự nhiên vùng biển quốc gia (các vùng biển thuộc quyền tài phán quốc gia). Bên cạnh, có 149 khu vực ở vùng biển (59 khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản, 63 khu vực cấm khai thác thủy sản có thời hạn, 27 khu vực cư trú nhân tạo cho các loài thủy sản) và 119 khu vực nội địa (66 khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản, 53 khu vực cấm khai thác thủy sản có thời hạn) được khoanh vùng bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bảo vệ khu vực tập trung sinh sản, khu vực thủy sản còn non tập trung sinh sống của các loài thủy sản.
Tổ chức quản lý hiệu quả các khu bảo tồn biển để phục hồi nguồn lợi, đặc biệt các loài thủy sản có giá trị kinh tế, loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm, loài thủy sản đặc hữu. Tăng cường công tác quản lý, đánh giá, bảo tồn, bảo vệ và tái tạo nguồn lợi thủy sản trên các loại hình thủy vực ở vùng nội địa và vùng biển.
Ảnh minh họa
Về khai thác, điều chỉnh tỷ trọng sản lượng khai thác giữa các vùng biển, phù hợp với trữ lượng nguồn lợi thủy sản; khai thác có chọn lọc các đối tượng thủy sản có giá trị kinh tế cao. Đến năm 2030, tổng số tàu cá tối đa khoảng 83.600 chiếc với tổng số lao động giảm xuống còn khoảng 600.000 người. Cơ cấu nghề khai thác thủy sản: Nghề lưới kéo chiếm 10%; nghề lưới vây 6,1%; nghề lưới rê 40,3%; nghề câu 18,9%; nghề lưới chụp 3,0%; nghề lồng bẫy 2,9%…
Hoàn chỉnh hệ thống cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá thành một hệ thống liên hoàn, liên vùng đáp ứng nhu cầu neo đậu, dịch vụ hậu cần nghề cá. Củng cố, đổi mới các tổ, đội, hợp tác xã, nghiệp đoàn nghề cá; tổ chức sản xuất thủy sản khai thác theo chuỗi giá trị, chú trọng tăng giá trị sản xuất. Đến năm 2030, khoảng 80% tàu cá khai thác thủy sản ở vùng lộng và vùng khơi tham gia chuỗi liên kết sản xuất trên biển.
Tầm nhìn đến năm 2050, Việt Nam trở thành quốc gia có nghề cá phát triển bền vững, hiện đại, tương đương các nước có nghề cá phát triển trong khu vực và trên thế giới. Đa dạng sinh học biển và các thủy vực nội địa được bảo tồn và phát triển. Nhu cầu vốn thực hiện Quy hoạch đến năm 2030 khoảng 8.166 tỷ đồng, bố trí từ ngân sách nhà nước, huy động ngoài ngân sách và các nguồn vốn hợp pháp khác.
Tất cả các hành vi xâm hại đến nguồn lợi thủy sản, ảnh hưởng sự phát triển bền vững của nghề, từ nuôi trồng đến đánh bắt và kinh doanh mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự đều bị xử phạt bằng tiền và các hình thức bổ sung.
Mức phạt cao nhất ở lĩnh vực khai thác thủy sản, đến 1.000.000.000 đồng. Đó là vi phạm nghiêm trọng trong khai thác thủy sản như sử dụng tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 24 mét trở lên khai thác thủy sản trên biển không có Giấy phép khai thác thủy sản hoặc Giấy phép khai thác thủy sản đã hết hạn; Khai thác thủy sản tại vùng biển của quốc gia, vùng lãnh thổ khác hoặc vùng biển thuộc quyền quản lý của Tổ chức nghề cá khu vực mà không có Giấy phép khai thác thủy sản hoặc Giấy phép khai thác thủy sản hết hạn hoặc không có giấy chấp thuận hoặc giấy chấp thuận hết hạn. Hình thức xử phạt bổ sung là tịch thu tàu cá, tịch thu thủy sản vi phạm; tước quyền sử dụng văn bằng, chứng chỉ thuyền trưởng tàu cá, tước quyền sử dụng Giấy phép khai thác thủy sản.
Cũng bị phạt đến 1.000.000.000 đồng còn có hành vi vi phạm quy định về nhập khẩu, xuất khẩu, tạm nhập, tái xuất, chuyển khẩu, quá cảnh đối với thủy sản có nguồn gốc từ khai thác, xuất khẩu, nhập khẩu thủy sản. Đó là xuất khẩu trái phép loài thủy sản không đáp ứng điều kiện trong Danh mục loài thủy sản xuất khẩu có điều kiện với lô hàng từ 2.000 kg trở lên. Hình thức xử phạt bổ sung là tịch thu lô hàng, đình chỉ hoạt động xuất khẩu.
Vi phạm quy định về quản lý khu bảo tồn biển bị phạt đến 200.000.000 đồng đối với một trong các hành vi là thả phao không đúng quy định; Điều tra, nghiên cứu khoa học khi chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt. Biện pháp khắc phục hậu quả là buộc phá dỡ công trình xây dựng không đúng quy định, thả thủy sản còn sống trở lại môi trường sống của chúng.
Cũng phạt đến 200.000.000 đồng đối với một trong các hành vi thăm dò, khai thác tài nguyên, xây dựng, phá bỏ công trình dưới mặt nước, lòng đất dưới nước làm suy giảm hoặc mất đi nguồn lợi thủy sản hoặc gây tổn hại đến môi trường sống, khu vực tập trung sinh sản, khu vực thủy sản còn non tập trung sinh sống, đường di cư của loài thủy sản.
Các lĩnh vực về giống, vật tư và hóa chất nuôi trồng, điều kiện nuôi trồng, thu mua, quản lý cảng cá, hoán cải và đóng mới tàu cá đều có những quy định cụ thể phạt tiền mọi hành vi gây hại cho sự phát triển. Đáng chú ý vấn đề thời sự hiện nay liên quan đến chống khai thác IUU để xây dựng nghề cá hiện đại là về thiết bị thông tin liên lạc, thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá. Bị phạt đến 300.000.000 đồng đối với một trong các hành vi: Cung cấp thiết bị giám sát hành trình lắp đặt trên tàu cá không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật theo quy định; Không duy trì việc truyền thông tin về hệ thống giám sát tàu cá theo quy định hoặc vô hiệu hóa thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá hoặc không có thiết bị giám sát hành trình khi hoạt động đối với tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 mét đến dưới 24 mét. Hình thức xử phạt bổ sung là tước quyền sử dụng văn bằng, chứng chỉ thuyền trưởng tàu cá.
Sáu Nghệ