Thất thu vụ khai thác cá ngừ đại dương

Nghề khai thác cá ngừ đại dương phát triển mạnh tại 3 tỉnh miền Trung là Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa. Tuy nhiên, gần đây nguồn lợi sụt giảm, nên sản lượng khai thác của ngư dân không cao, các nhà máy chế biến thì thiếu nguyên liệu. Phần lớn tàu đánh bắt cá ngừ đại dương cập cảng trung bình chỉ đạt khoảng 15 con. Thậm chí, có tàu chỉ đánh được 5 – 7 con và rất ít tàu đánh bắt được hàng chục con. Trong khi thời điểm này hàng năm, tàu nào cũng trúng đậm cá ngừ với sản lượng trung bình từ 30 – 35 con, tổng trọng lượng đánh bắt trên 1 tấn.

Ngư dân Trần Bé, thuyền trưởng tàu KH 93879 TS, phường Vĩnh Hòa, TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, cho biết chưa năm nào chuyến biển xuyên Tết câu cá ngừ đại dương mà thất thu như năm nay. Tàu của ông Bé đánh bắt được 26 con với gần 1 tấn cá được xem là một trong những tàu có nhiều cá hơn so với các tàu thất thu khác. Với giá thu mua hiện tại và trừ chi phí, tàu của ông may mắn hòa vốn.

Theo Chi cục Thủy sản Khánh Hòa, một trong những nguyên nhân dẫn đến suy giảm nguồn lợi là do khai thác tận diệt, sử dụng ngư cụ trái phép và chưa làm tốt việc tái tạo. Còn đại diện Hiệp hội Cá ngừ Việt Nam cho hay, sản lượng khai thác cá ngừ đại dương của Việt Nam đang có xu hướng giảm dần là do lượng khai thác quá mức, nhất là đang trong quá trình sinh sản cá non mà đã khai thác. Do đó, sản lượng và kích thước khai thác tối ưu không thể đạt được.

Năm 2019, chỉ tính riêng dòng cá ngừ, sản lượng cá ngừ đại dương của cả nước đạt khoảng 17.500 tấn, cá ngừ sọc dưa 45.000 – 60.000 tấn. Năm 2020, sản lượng chung giảm 5%, chỉ còn khoảng 17.000 tấn, đó là chỉ tính nghề câu, chưa kể các loại hình khai thác khác.

Việc sản lượng khai thác cá ngừ sụt giảm đã khiến cho các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu gặp khó về nguyên liệu. Mặc dù, những tháng đầu năm 2021, việc xuất khẩu cá ngừ Việt Nam sang các nước có nhiều khởi sắc, doanh nghiệp đã nhận được nhiều đơn hàng xuất khẩu, nhờ vậy, giá cá ngừ đại dương tăng 10 – 15% so với năm trước.

Đại diện Công ty TNHH Cá ngừ Việt Nam cho hay, hiện nay Công ty cần nguồn nguyên liệu đầu vào rất lớn, nhưng cá ngừ đại dương thu mua trong nước (chủ yếu trong tỉnh) chưa đến 10% nhu cầu chế biến xuất khẩu. Để đảm bảo đơn hàng, Công ty phải nhập hơn 90% nguyên liệu từ các nước với giá chênh lệch cao hơn 10 – 15%. Nguyên nhân một phần do sản lượng đánh bắt của ngư dân thời gian qua đạt thấp, một phần do nhiều doanh nghiệp tham gia vào thị trường chế biến, xuất khẩu cá ngừ đại dương…