Thị trường Hoa Kỳ: Tín hiệu phục hồi nhưng rủi ro vẫn hiện hữu

Xu hướng tăng trưởng trở lại

Theo Bản tin phân tích thị trường tháng 10/2025 của Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), tháng 9/2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 182,3 triệu USD, tăng 6,4% so với cùng kỳ năm trước, dù giảm nhẹ 3,7% so với tháng 8/2025. Và so với trung bình tháng của năm 2024, mức này cao hơn 30,7 triệu USD, phản ánh xu hướng tăng trưởng ổn định sau giai đoạn nửa đầu năm nhiều biến động.

Lũy kế 9 tháng đầu năm 2025, giá trị xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt 1,42 tỷ USD, tương đương 78% tổng kim ngạch của năm 2024. Tuy thị phần trong tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam giảm nhẹ xuống còn 18%, nhưng Hoa Kỳ vẫn giữ vai trò là một trong những thị trường lớn và có sức chi phối mạnh đối với cơ cấu sản phẩm, chiến lược chế biến – xuất khẩu của ngành thủy sản Việt Nam.

Xuất khẩu mặt hàng tôm sang thị trường Hoa Kỳ đã phục hồi nhưng chưa thực sự bền vững. Ảnh: Vũ Mưa

Trong đó, tôm tiếp tục là nhóm hàng mang lại kim ngạch lớn nhất, chiếm hơn 50% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản sang Hoa Kỳ trong tháng 9/2025, đạt 91,6 triệu USD. Dù mức tăng tháng chỉ ở mức 1,7%, nhưng xuất khẩu tôm đã tăng tới 10,2% so với cùng kỳ 2024, thời điểm ngành tôm chịu nhiều sức ép về giá.

Tuy nhiên, sự phục hồi của mặt hàng tôm tại thị trường Hoa Kỳ vẫn chưa thực sự bền vững khi giá xuất khẩu bình quân tháng 9 chỉ đạt 8,5 USD/kg, giảm 12,6% so với cùng kỳ năm trước. Đây là yếu tố khiến doanh nghiệp khó cải thiện biên lợi nhuận trong ngắn hạn. Dẫu vậy, xu hướng tiêu dùng thực phẩm tiện lợi, chế biến sẵn của người dân nước này, đặc biệt trong mùa lễ cuối năm, được dự báo sẽ giúp nhóm hàng tôm tăng trưởng tốt hơn trong quý IV/2025.

Cá ngừ, nhóm hàng đứng thứ hai trong cơ cấu thủy sản xuất khẩu vào Hoa Kỳ, đang trải qua giai đoạn khó khăn. Kim ngạch tháng 9/2025 chỉ đạt 23,8 triệu USD, giảm gần 20% so với cùng kỳ 2024 và giá xuất khẩu bình quân giảm mạnh, chỉ còn 3,2 USD/kg.

Tuy nhiên, triển vọng trung hạn của cá ngừ Việt Nam được đánh giá sáng sủa hơn nhờ khuôn khổ Hiệp định thương mại đối ứng mà Việt Nam và Hoa Kỳ đã thống nhất. Theo đó, một số sản phẩm cá ngừ, như cá ngừ albacore tươi/ướp lạnh hay loin/philê đông lạnh, có thể được hưởng thuế nhập khẩu 0% trong vòng 6 – 18 tháng tới. Nếu chính sách này được thông qua, cá ngừ Việt Nam sẽ gia tăng đáng kể khả năng cạnh tranh so với các đối thủ như Ecuador, Thái Lan hay Philippines.

Để tận dụng cơ hội này, doanh nghiệp cần đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về truy xuất nguồn gốc, chứng nhận IUU, bảo vệ động vật biển và tính bền vững của chuỗi cung ứng. Đây không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà còn là rào cản thương mại mang tính dài hạn.

Trong cơ cấu sản phẩm thủy sản xuất khẩu sang Hoa Kỳ, cá da trơn ghi nhận giá xuất khẩu tăng mạnh lên mức 13,8 USD/kg, cao hơn 32,7% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, kim ngạch cá da trong của Việt Nam sang thị trường này chỉ đạt 22,1 triệu USD trong tháng 9, giảm hơn 20% so với năm trước. Nguyên nhân chính được cho là do sức mua yếu ở nhóm người tiêu dùng thu nhập thấp, nhóm đối tượng chiếm tỷ trọng lớn trong tiêu thụ cá da trơn tại Hoa Kỳ. Tác động của tình trạng chính phủ Mỹ đóng cửa kéo dài, chậm chi trả trợ cấp xã hội, cũng như xu hướng thắt chặt chi tiêu khiến sản phẩm thuộc phân khúc giá thấp như cá da trơn chưa thể phục hồi mạnh trong thời gian ngắn.

Rủi ro chính sách tiếp tục là thách thức lớn

Một trong những rủi ro lớn nhất đối với xuất khẩu thủy sản Việt Nam vào Hoa Kỳ là các quy định liên quan đến bảo vệ động vật biển theo Đạo luật bảo vệ thú biển (MMPA). Dù Hoa Kỳ đã tạm hoãn lệnh cấm nhập khẩu ghẹ từ Việt Nam, dự kiến áp dụng từ 1/1/2026, nguy cơ vẫn hiện hữu. Việt Nam và các nước liên quan chỉ có 60 ngày để bổ sung hồ sơ khoa học, từ dữ liệu bycatch đến báo cáo giám sát và kế hoạch bảo tồn động vật biển. Sau đó, Cơ quan Quản lý đại dương và khí quyển quốc gia Hoa Kỳ (NOAA) sẽ có 120 ngày để ra quyết định cuối cùng.

Cá ngừ có cơ hội tăng mạnh tại thị trường Hoa Kỳ nếu được hưởng thuế suất 0% cho một số sản phẩm. Ảnh: ST

Nếu không đáp ứng yêu cầu, nguy cơ không chỉ ảnh hưởng đến mặt hàng ghẹ mà còn tác động đến nhóm giáp xác và các sản phẩm khai thác khác. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp trong việc xây dựng dữ liệu, hoàn thiện hồ sơ khoa học và minh chứng tuân thủ.

Ngoài MMPA, Hoa Kỳ vẫn duy trì mức thuế đối ứng 20% đối với nhiều mặt hàng của Việt Nam trong năm 2025. Điều này ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của sản phẩm, đặc biệt là các mặt hàng có biên lợi nhuận thấp hoặc phụ thuộc vào thị phần Hoa Kỳ.

Cùng đó, các cảnh báo kinh tế cho thấy nguy cơ suy giảm tiêu dùng tại Hoa Kỳ trong thời gian tới. Đợt đóng cửa Chính phủ 35 ngày khiến nền kinh tế nước này mất ít nhất 7 tỷ USD, tác động tiêu cực đến niềm tin người tiêu dùng. Thị trường lao động đã xuất hiện dấu hiệu yếu đi, doanh nghiệp cắt giảm tuyển dụng có thể khiến nhu cầu đối với các sản phẩm protein nhập khẩu, bao gồm thủy sản, có thể bị ảnh hưởng.

Dù đối mặt nhiều thách thức, triển vọng xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Hoa Kỳ trong những tháng cuối năm 2025 vẫn tương đối khả quan. Tôm được dự báo tiếp tục duy trì tăng trưởng nhờ nhu cầu cao vào mùa lễ và giá cạnh tranh. Cá ngừ có cơ hội tăng mạnh nếu Hoa Kỳ áp dụng thuế suất 0% cho một số sản phẩm. Trong khi cá da trơn có thể giữ mức xuất khẩu ổn định nếu kinh tế Mỹ không xấu thêm, còn các sản phẩm giáp xác như ghẹ phụ thuộc hoàn toàn vào quyết định của NOAA trong đầu năm 2026.

Các thị trường lớn liên tục thay đổi chính sách, việc hướng đến các tiêu chuẩn bền vững, minh bạch nguồn gốc và nâng cao năng lực chế biến, phân loại sản phẩm là yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp thủy sản. Đây cũng là chìa khóa để ngành thủy sản Việt Nam duy trì vị thế tại thị trường khó tính nhưng đầy tiềm năng như Hoa Kỳ.

Bảo Hân