Thiết bị ổn định nhiệt độ nước biển nuôi tôm hùm trong bể

Yêu cầu thực tiễn

Quy trình nuôi tôm hùm trong RAS đang được quan tâm và từng bước được hoàn thiện để sớm góp phần vào sản xuất hàng hóa đem lại hiệu quả kinh tế ở Việt Nam. Tôm hùm sống trong môi trường biển có rạn san hô nên yêu cầu khắt khe về nhiệt độ, khi nhiệt độ nước vượt quá 32⁰C tôm hùm có nguy cơ cao, biểu hiện các triệu chứng bệnh lý nghiêm trọng (sữa, bạc vỏ). Ngược lại khi nhiệt độ nước thấp hơn 25⁰C chúng có xu hướng giảm ăn và có nguy cơ cao bị đồng loại ăn thịt khi lột xác tạo vỏ mới. Thời gian mỗi vụ nuôi tôm hùm là 12 – 18 tháng nên tác động của nhiệt độ là không nhỏ đặc biệt trong điều kiện biến đổi bất thường của nhiệt độ theo mùa trong năm. Trong NTTS, các giải pháp đã được sử dụng như dùng hệ thống lò than để nâng nhiệt, đá lạnh để hạ nhiệt độ nước, lắp đặt điều hòa hoặc nhà thông minh tự động điều tiết nhiệt độ không khí và lắp đặt thiết bị ổn nhiệt để duy trì nhiệt độ nước; trong đó, thiết bị ổn nhiệt có các đặc điểm rất phù hợp để ổn định nhiệt độ nước trong RAS nuôi tôm hùm.

Thiết bị ổn nhiệt trong RAS nuôi tôm hùm và ốc hương tại RIA3. Ảnh: Duy Minh

Thiết bị ổn nhiệt

Thiết bị ổn nhiệt do Khoa Cơ khí, Trường Đại học Nha Trang (Khánh Hòa) chế tạo gồm máy ổn nhiệt và giàn trao đổi nhiệt, vận hành bằng nguồn điện 3 pha. Máy ổn nhiệt được điều khiển nhờ cảm biến dựa trên chế độ cài đặt ngưỡng nhiệt độ theo yêu cầu, có sai số < 1⁰C. Độ chính xác cao của cảm biến cho thấy thiết bị có ưu điểm về sự ổn định so với bếp than hoặc đá lạnh; giàn trao đổi nhiệt là các ống xoắn làm từ thép inox 316L được lắp đặt chìm trong nước biển ở bể chứa thuộc RAS. Với chi phí 450 triệu đồng, thiết bị có thể duy trì 300 m³ nước ở 25 – 30⁰C, thời gian vận hành 2 – 8 tiếng/ngày tùy vào nhiệt độ không khí. Thiết bị sẽ tự động chuyển sang trạng thái nghỉ khi nhiệt độ nước đến ngưỡng yêu cầu. Theo tính toán của chuyên gia, chi phí cho thiết bị để làm lạnh và duy trì 1 m³ nước biển/ngày vào mùa hè là 580 đồng so với 2.500 đồng bằng đá lạnh. Định kỳ, các nhân viên kỹ thuật kiểm tra, bảo trì thiết bị. Sau 2 năm sử dụng thiết bị vẫn chạy tốt; ít gây tiếng ồn. Khả năng điều tiết nhiệt 2 chiều (nóng và lạnh) và độ bền trong môi trường nước biển cho thấy ưu điểm về thời gian sử dụng của thiết bị này so với máy điều hòa hoặc nhà thông minh.

Ứng dụng và tiềm năng

Thiết bị ổn nhiệt đang được sử dụng trong RAS ương và nuôi tôm hùm tại Trung tâm Quốc gia Giống hải sản miền Trung, thuộc Viện Nghiên cứu NTTS III (RIA3) và Trung tâm Sản xuất giống công nghệ cao tại tỉnh Phú Yên, thuộc Công ty TNHH Thủy sản Đắc Lộc. Sau 2 năm sử dụng thiết bị, tôm hùm phát triển tốt. Nuôi ốc hương bằng thức ăn công nghiệp trong RAS có lắp đặt thiết bị này cũng thu được kết quả khả quan.

Có thể thấy, trong NTTS việc chủ động kiểm soát nhiệt độ nước trong bể nuôi là khâu quan trọng để tăng hiệu quả con giống phát dục tạo nguồn bố mẹ chất lượng cao cho các đối tượng như hàu, tôm và cá biển. Độ bền, khả năng ổn định nhiệt độ nước biển tự động, chính xác mà không ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng vật nuôi cho thấy thiết bị ổn nhiệt này có tiềm năng ứng dụng trong nuôi thương phẩm và tạo nguồn bố mẹ trong các mô hình RAS.  Đây là một sản phẩm có tính ứng dụng thực tế cao, mở ra một hướng đi mới cho nghề nuôi tôm hùm trên cạn.

TS Mai Duy Minh

                Viện Nghiên cứu NTTS III