Thủ tướng chỉ đạo cương quyết “tuyên chiến” với hành vi vi phạm khai thác IUU

Tập trung tối đa thời gian và nguồn lực để thực hiện đợt cao điểm

Công điện nêu rõ: Đến nay, công tác chống khai thác IUU có sự tiến bộ, đa số người dân tuân thủ các quy định chống khai thác IUU, các chỉ số chống khai thác IUU có sự chuyển biến rõ rệt so với trước đây.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, trưởng ngành, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố ven biển tiếp tục thực hiện nghiêm Chỉ thị số 32-CT/TW, các ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các văn bản khác có liên quan, quyết liệt chỉ đạo và cương quyết “tuyên chiến” với hành vi vi phạm khai thác IUU, tập trung tối đa thời gian và nguồn lực để thực hiện đợt cao điểm các nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách.

Trong đó, Thủ tướng yêu cầu trước ngày 25/10/2025, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo rà soát, hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 38/2024/NĐ-CP ngày 5/4/2024 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản. 

Siết chặt quản lý sản lượng thủy sản khai thác qua cảng. Ảnh: ST

Trước ngày 15/11/2025, hoàn thiện, hướng dẫn triển khai thực hiện hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử (eCDT). 

Cùng đó, thiết lập kênh liên hệ với các tổ chức nghề cá khu vực, quốc gia tàu treo cờ, cấp giấy phép để xác minh, đối chiếu thông tin quản lý tàu, giấy phép khai thác, chuyển tải; Bố trí đủ nguồn lực để kiểm tra hồ sơ, giám sát khối lượng, thành phần loài thủy sản nhập khẩu tại cảng biển, tại nhà máy chế biến, xuất khẩu thủy sản; mua thông tin, truy cập cơ sở dữ liệu quốc tế để xác minh, đối chiếu thông tin tàu, sản phẩm thủy sản khai thác nhập khẩu vào Việt Nam. 

Số hóa toàn diện công tác quản lý tàu cá

Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng Bộ Quốc phòng chỉ đạo đưa vào sử dụng hệ thống kiểm soát tàu cá ngư dân trên các vùng biển. 

Chỉ đạo Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (Viettel) trước ngày 30/10/2025, đưa vào sử dụng hệ thống cảnh báo mất kết nối VMS, e-logbook; Áp dụng hệ thống báo cáo vị trí tàu cá tự động khi mất kết nối hệ thống VMS trên biển tại Trung ương và địa phương. 

Cùng đó, hoàn thiện hệ thống giám sát tàu cá, cơ chế đồng bộ dữ liệu, báo cáo vị trí tàu cá; phân tích trường hợp tàu cá do hệ thống VMS cảnh báo vi phạm để thông báo đến cơ quan, lực lượng chức năng xử lý theo quy định. 

Đồng thời, trước ngày 15/11/2025, hoàn thành hệ thống theo dõi, giám sát, cảnh báo tàu cá; số hóa toàn diện công tác quản lý tàu cá tích hợp với dữ liệu về dân cư, chia sẻ, kết nối liên thông giữa các ngành, các địa phương để phục vụ công tác quản lý hoạt động đánh bắt hải sản của các lực lượng trên biển, trên bờ và cung cấp các dịch vụ công. 

Điều phối, bố trí tối đa lực lượng, phương tiện thực hiện đợt cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát thường xuyên, liên tục trên các vùng biển giáp ranh với các nước như Malaysia, Thái Lan, Indonesia và các đảo, cửa biển, cửa sông, cửa lạch, bãi ngang ven biển… để ngăn chặn, xử lý tàu cá vi phạm khai thác IUU. 

Tập trung xác minh, xử lý vi phạm về VMS, vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển, gửi, vận chuyển thiết bị VMS, vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài từ năm 2024 đến nay. 

Kiểm soát tàu cá và ngư dân xuất nhập bến trên VNelD

Về phía Bộ Công an, Thủ tướng yêu cầu khẩn trương định danh toàn bộ tàu cá và ngư dân, đưa vào vận hành hệ thống kiểm soát xuất – nhập bến trên nền tảng VNelD; đồng thời điều tra, truy tố các vụ việc vi phạm nghiêm trọng, nhất là các đường dây môi giới đưa tàu cá, ngư dân sang khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài.

Bộ Ngoại giao làm việc với lực lượng chức năng nước sở tại, thuyền trưởng đang bị giam giữ ở nước ngoài để điều tra, thu thập bằng chứng, xử lý triệt để các vụ việc vi phạm theo quy định. Cung cấp thông tin chi tiết của tàu cá và ngư dân bị nước ngoài bắt giữ năm 2024 và 2025 để các cơ quan có thẩm quyền trong nước xử lý theo quy định của pháp luật.

Bộ Tư pháp thường xuyên theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát việc thực thi công vụ xử lý hành vi khai thác IUU. 

Bộ Khoa học và Công nghệ kiểm tra việc đảm bảo chất lượng thiết bị VMS; đảm bảo số lượng thuê bao dịch vụ VMS hoạt động ổn định, không xảy ra lỗi vệ tinh, duy trì kết nối hệ thống VMS cho tất cả các thiết bị trong thời gian cao điểm.

Bộ Xây dựng chủ trì xử lý các hoạt động liên quan đến tàu nước ngoài chở nguyên liệu thủy sản khai thác có nguồn gốc từ khai thác IUU cập cảng thuộc quản lý của Bộ Xây dựng, triển khai đầy đủ các quy định tại Hiệp định các biện pháp quốc gia có cảng (Hiệp định PSMA) và bằng tàu container. 

Bộ Công Thương thông tin kịp thời với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để giải quyết các vấn đề liên quan đến chống khai thác IUU theo khuyến nghị của EC; Chịu trách nhiệm báo cáo cập nhật các rào cản thương mại liên quan đến thủy sản của các thị trường quốc tế; số lượng và kết quả xử lý vụ việc tranh chấp thương mại thủy sản liên quan đến khai thác IUU giữa Việt Nam và các quốc gia và vùng lãnh thổ.

Bộ Tài chính bố trí, phân bổ ngân sách và nguồn kinh phí hợp pháp để thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU, đầu tư cơ sở hạ tầng nghề cá, chuyển đổi số trong lĩnh vực thủy sản và phát triển bền vững ngành thủy sản. Cùng đó phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường kiểm soát đầy đủ theo quy định đối với nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc từ khai thác nhập khẩu; ngăn chặn, xử lý kịp thời nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc từ khai thác IUU.

Rà soát toàn bộ đội tàu, hoàn thành đăng ký – đánh dấu 100% tàu cá

Công điện cũng nhấn mạnh trách nhiệm đặc biệt của các tỉnh, thành phố ven biển, lực lượng tuyến đầu trong chống khai thác IUU. Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy phải chỉ đạo UBND tỉnh thực hiện nghiêm các yêu cầu: Hoàn thành việc đăng ký, đăng kiểm, cấp hoặc gia hạn giấy phép cho tàu cá đủ điều kiện; Đảm bảo 100% tàu cá đã đăng ký đều được đánh dấu, viết biển số theo quy định; Áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử (eCDT) tại tất cả các cảng cá; Thực hiện giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng, cập nhật lên hệ thống eCDT, nhật ký điện tử, và cơ sở dữ liệu dân cư.

Đồng thời, các địa phương cần ban hành chính sách hỗ trợ ngư dân chuyển đổi nghề, thay thế thiết bị VMS, duy trì kết nối hệ thống 24/24 kể cả khi neo đậu; kiểm soát chặt tàu rời và cập cảng, giám sát sản lượng qua các cảng cá tư nhân; nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin để hỗ trợ ngư dân khai báo điện tử.

Yêu cầu tất cả cơ sở thu mua thủy sản khai thác, doanh nghiệp chế biến, cảng cá và cơ quan quản lý nhà nước về thủy sản thực hiện giám sát sản lượng thủy sản khai thác bốc dỡ qua cảng, hồ sơ truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác trên hệ thống eCDT. 

Tập trung xác minh, xử lý vi phạm hành chính triệt để các hành vi vi phạm VMS, vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển, vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; thông tin truyền thông, công khai kết quả xử lý theo quy định để răn đe, giáo dục.

Ngoài ra, Công điện cũng yêu cầu xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân thiếu trách nhiệm, không có tiến bộ trong công tác chống IUU, đồng thời công khai kết quả xử lý để răn đe, giáo dục, tạo chuyển biến thực chất.

Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường kiểm tra, đôn đốc, tổng hợp và báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà kết quả thực hiện Công điện này.

Hồng Hà